|
|
|
| پايه لغت‌نامه دهخدا ظاهراً در دوران جنگ جهانى اول، که بنيان‌گذار آن مخفيانه در چهارمحال بختيارى مى‌زيست ريخته شده است. على‌اکبر دهخدا پس از مراجعت از چهارمحال بختيارى به تهران آمد و در پايان جنگ سال ۱۲۹۷هـ.ش. برابر با ۱۹۱۸ ميلادى با همتى چون کوه ثابت و عزمى استوار به کار تدوين لغت‌نامه روى آورد. در آبان ماه ۱۳۳۴ مرحوم دهخدا دو نامه که در حکم وصيت‌نامه او بود به مجلس شوراى ملى ارسال داشت که به همان صورت در صندوق اسناد تاريخى بايگانى شده است. به‌موجب اين نامه‌ها دهخدا تمامى يادداشت‌هاى لغت‌نامه را به ملت ايران و کتابخانه شخصى خود را به دانشگاه تهران اهداء کرد. سازمان لغت‌نامه از ابتداء تأسيس تاکنون سه مرحله را پشت سر گذاشته است.
|
|
|
|
| پس از اينکه مجلس شورا ملى ماده واحده مربوط به چاپ لغت‌نامه را در دى ماه ۱۳۲۴ و ماده واحده ديگر را در اسفند ماه همان سال تصويب کرد، در منزل علامه دهخدا واقع در خيابان ايرانشهر دو سه اتاق به کارمندان سازمان لغت‌نامه و کتابخانه مخصوص اختصاص داده شد. در اين مدت سرپرستى و نظارت برکليه امور لغت‌نامه به عهده خود وى بود. در اين دوره امور ادارى سازمان را عملاً دکتر حسين خطيب استاد دانشگاه تهران و رئيس روزنامه رسمى اداره مى‌کردند.
|
|
|
|
|
| هيئت رئيسه مجلس شوراى ملى تصميم گرفتند که سازمان مذکور را به مجلس شوراى ملى منتقل نمايند. پس از مذاکرات علامه دهخدا نامه‌اى به مجلس شورا فرستادند مبنى براينکه تأليف لغت‌نامه را به ملت ايران اهداء مى‌کند و آن را به مجلس شوراى ملى به نمايندگى از ملت ايران تقديم مى‌نمايند.
|
|
| سازمان لغت‌نامه از دى ماه ۱۳۳۴ تا اسفند ماه ۱۳۳۶ در مجلس شوراى ملى به کار خود ادامه داد و سرپرستى و نظارت در امور علمى لغت‌نامه در اين مدت، طبق وصيت‌نامه‌هاى مرحوم دهخدا و تصويب هيئت رئيسه مجلس شوراى ملى به عهده دکتر محمد معين و امور ادارى به عهده آقاى سيدمحمد هاشمى رئيس چاپ‌خانه مجلس شوراى ملى محول بود. در مدتى که سازمان لغت‌نامه در منزل مرحوم دهخدا و مجلس مستقر بود کميسيونى به‌نام 'کميسيون طبع فرهنگ دهخدا' مرکب از افراد ذيل به امور ادارى و طبع لغت‌نامه رسيدگى مى‌کرد.
|
|
| - سيدمحمد هاشمى نماينده اسبق مجلس شوراى ملى و رئيس سابق چاپ‌خانه مجلس و مشاور علمى مجلس شورا
|
|
| - دکتر حسين خطيبى استاد دانشگاه و رئيس اداره روزنامه رسمى کشور و مدير عامل شير و خورشيد سرخ
|
|
| - مهربان مهر رئيس حسابدارى مجلس
|
|
| - مهدى اکباتانى رئيس اداره بازرسى مجلس
|
|
| - حسين صفاکايش رئيس دفتر کارپردازى مجلس
|
|
| - محمد فؤادى اداره مطبوعات مجلس
|
|
|
| دانشکده ادبيات دانشگاه تهران
|
|
| مجلس ملى طبق تبصره ماده دوم بودجه مجلس شوراى ملى سال ۱۳۳۶ سازمان لغت‌نامه را با بودجه آن به دانشگاه تهران منتقل ساخت، و دانشگاه تهران هم اداره آن را به دانشکده ادبيات واگذار کرد. شوراى دانشگاه تهران لغت‌نامه را به‌نام 'سازمان لغت‌نامه' به رسميت شناخت و اساس‌نامه آن را تصويب کرد و بر طبق اين اساس‌نامه دکتر محمد معين به رياست اين سازمان منصوب گرديد. پس از فوت دکتر معين به‌عهده دکتر سيدجعفر شهيدى استاد دانشکده ادبيات و علوم انسانى واگذار گرديد. اين اثر ارزشمند را مى‌توان هم لغت‌نامه و هم دايرةالمعارف دانست. لغت‌نامه دهخدا در بيست و شش هزار و چهارصد و هفتادو پنج صفحه سه ستونى به قطع رحلى با تعداد بيست و شش هزار دوره امروز (۱۳۸۰) در دسترس فارسى‌زبانان، فارسى‌دانان و فارسى‌خوانان است، و نزديک به نيمى از آن لغت با معنى و نيم ديگر آن اعلام تاريخى و جغرافيائى سرگذشتى دراز و خواندنى دارد. نسخه الکترونيک لغت‌نامهٔ دهخدا در سال ۱۳۸۰ منتشر شد.
|
|
| ۱۹۴۶ م. اولين رايانه‌هاى الکترونيکى ENIAC نسل اول
|
|
| اولين ماشين محاسبه الکترونيکى به‌نام رايانه (۲) در سال ۱۹۴۴ در دانشگاه هاروارد ساخته شد. نوع کامل‌تر آن در دانشگاه پنسيلوانيا به‌نام ENIAC ساخته شد. دو دانشمند جوان به‌نام پريسپر اکرت (Presper Eckert) و جان ماچلى (John Mauchly) در سال ۱۹۴۶ موفق به ساخت اولين کامپيوتر الکترونيکى به‌نام Electronic Numerica Integrator And Colculator - ENIAC شدند. انياک بزرگ‌ترين ماشين محاسبه در زمان خود بود و بيش از ۳۰ هزار کيلوگرم وزن داشت و مى‌توانست ۵۰۰۰ جمع و ۳۵۷ عمل ضرب را در هر ثانيه انجام دهد. در اين دستگاه ۱۹۰۰۰ لامپ خلاء ۵۰۰۰ قطعه کوچک و بزرگ و ۵۰۰۰ کليد قطع و وصل به‌کار رفته است. سطحى معادل ۱۵×۹ متر مربع را اشغال کرده بود. اين ماشين محاسبه به سفارش ارتش آمريکا براى محاسبه سريع جداول تير موشک‌هاى بالستيک ساخته شد. اين ماشين از فوريه ۱۹۴۶ تا اکتبر ۱۹۵۵ مورد بهره‌بردارى قرار گرفت. لامپ‌هاى خلاء به‌عنوان حافظه ماشين به‌کار رفته بود و مصرف لامپ‌ها حدود ۱۰۰ کيلووات و با تهويه‌هاى بزرگى خنک مى‌شد.
|
|
| ۱۹۴۶ م. سازمان استاندارد بين‌المللى
|
|
| (International Standard Organization -ISO) سازمان بين‌المللى استاندارد است که در سال ۱۹۴۶ تأسيس شده است. مقر آن در ايالات‌متحده آمريکا است و مؤسسات استاندارد کليه کشورها از مقررات استانداردهاى تعيين شده توسط اين سازمان پيروى و الهام مى‌گيرند. اين سازمان در بهبود کيفيت همه محصولات از جمله محصولات ارتباطى و اطلاعاتى نقش مهمى دارد.
|
|
| ۱۹۴۶م. دايرةالمعارف ترکيه
|
|
| دايرةالمعارف ترکيه در سال ۱۹۴۶ منتشر شد. اگرچه تأکيد آن بيشتر در موضوع‌هاى ملى است ولى گستردهٔ آن بين‌المللى است.
|
