| زائو در ابتدا توسط قابله مراقبت شده است. اگر حالا پرستار فرد ديگرى است پس بايد چند دستور ضرورى که خواهد آمد، رعايت شود: پرستار بايد هميشه داراى دست‌هاى پاکيزه‌اى باشد تا حد امکان دست را با اشياء آلوده مثل وسائلى که براى نظافت اطاق به‌کار مى‌رود تماس ندهد. در هر حال هميشه به خطر انتقال ميکروب فکر کند. پرستار بايد سالم بوده و مطمئناً داراى امراض مسرى نباشد، زيرا حتى اگر داراى دندان‌هاى چرکى باشد مى‌تواند زائو و نوزاد را مريض نمايد. پرستار همچنان بايد از تماس با بيماران مبتلا به: ديفترى، مخلمک، سرخک، تيفوس و کليهٔ بيمارى‌هاى عفونتى و هر بيمارى مسرى ديگر اجتناب ورزد، چنانچه آنچه توصيه شد عمل نگردد، ممکن است اين بى‌توجهى موجب مرگ مادر يا طفل شود.
|
|
| زائو در اين ايام ابتلا به بيمارى استعداد بيشترى خواهد داشت، و مقاومت او از ساير انسان‌ها ميکرب‌ها. کمتر است و کاملاً آسيب‌پذير خواهد بود.
|
|
|
|
|
|
| زن هر چند سالم باشد ترشحات رحم او ممکن است براى پستان‌ها و زخم ناف نوزاد خطر ببار آورد. از اين جهت نظافت مادر و قنداق او تعويض گردد. سپس مادر با دست‌هائى تميز طفل را براى شير دادن در بين بازوان خود قرار دهد. پس از شير دادن طفل، از پستان‌ها نيز شست و شو به‌عمل آمده و بالأخره نوبت نظافت مادر فرا مى‌رسد: در اين موقعيت شستشوى بين پاهاى زائو مطلقاً ممنوع است و انجام آن بدون خطر نخواهد بود. در مواردى استثنائى مانند پيدايش زخم، پزشک دستور لازم را خواهد داد که البته قابل اجراء مى‌باشد.
|
|
| قبلاً نيز به اين موضوع اشاره شد که جلوى اندام تناسلى زن مانند هنگام رگل، پارچه‌اى مانند وال که با پنبه پر شده باشد بايد قرار داد (ما آن را در اينجا پوشک بهداشتى مى‌ناميم) اين پوشک را مى‌توان از داروخانه‌ها به‌طور آماده (نوار بهداشتى) خريدارى کرد. آنها ضدعفونى شده و مطمئن هستند و در موقع استعمال آنها بايد توجه کامل داشت که کيفيت استريل آن حفظ شود. سطحى که روى بدن زائو قرار مى‌گيرد به هيچ وجه نبايد با دست‌ها تماس يابد. پوشش بايد تقريباً به حالت آزاد روى بدن زائو قرار گيرد و روى بندى که به دور باسن بسته مى‌شود محکم گردد. خانم‌هائى که به نظافت و رعايت بهداشت عادت دارند شخصاً اين موضوع را درک خواهند کرد.
|
|
| پوشک‌ها و کهنه‌هاى مصرف شده را بهتر است پرستار لمس ننمايد. بديهى است زائو به طريق اولى حق دست زدن به آنها را ندارد. آنها را بايد فوراً در ظرفى که قبلاً براى اين کار آماده شده انداخته شود و هر چه زودتر از اطاق خارج گرديده و سوزانده شود. اين پوشک‌ها براى جذب و ميکدن ترشحات رحم و مجراهاى تولد است که در حال بهبودى مى‌باشند. اين ترشحات در روزهاى اول خون خالص است، سپس آبدار و در آخر به‌صورت فقط ترشح در مى‌آيد. هر چه از تاريخ زايمان بگذرد، از مقدار آنها کاسته مى‌گردد تا بالأخره ناپديد مى‌شود.
|
|
| با اينکه بسيار ناراحت کننده است ولى در روزهاى اول زائو اجازهٔ شستشوى بين پاهاى خود را مانند سابق ندارد. در اين حال نيز بايد مانند قبل از زايمان از همهٔ کارهائى که در خلاف جهت ترشحات تأثير مى‌کند اجتناب شود. پس نه دست‌ها و نه حولهٔ کوچکِ شستشو نبايد به‌کار روند. پس از گذاشتن يک لگن زير زائو با ظرفى لوله‌دار مانند آفتابه تقريباً دو ليتر آب محتوى محلول ضدعفونى مطابق دستور روى اندام تناسلى زائو ريخته شود. اين تنها راهى است که براى نظافت که مجاز است و براى زنى که عادت به نظافت دارد، در روزهاى اول هفتهٔ زايمان تکرار آن جايز است، و جز اين هر نوع عمل ديگر ممنوع مى‌باشد. تقريباً پس از ده روز مى‌توان طهارت را به طريق زير انجام داد: خانم خود را با دست برهنه و يا يک قطعه صابون ملايم، يا با يک حولهٔ کوچک طهارت را انجام دهد. اين حوله‌ها بايد هميشه جوشاند شوند. از ابر (اسفنج) به کلى نبايد استفاده شود چون مخزن انواع ميکروب‌ها مى‌شود.
|
|
|
|
| اطاق زائو محدودهٔ ظاهرى دنياى کوچک و جديد مادر و فرزند وى مى‌باشد. آنها در اين کانون بايد مورد هرگونه توجه و پرستارى قرار گيرند. اطاق زائو بايد روشن و آفتاب گير بوده و هواى آن کراراً تجديد شود. حرارت اين اطاق بايد ۱۷ تا ۱۹ درجه بوده و بدون وجود تزئينات مانند قالى و مبل و امثال آنها باشد. برعکس يک تختخواب و رختخواب با وسائل مرتب بسيار لازم است. گل را شب بايد از اطاق خارج نمود. آرامش و سکوت بسيار براى زائو و طفل در اين موقع اهميت دارد، حتى اگر شوهر هم براى مدت کوتاهى خوابگاه خود را در مکان مجاور انتخاب کند کار بسيار به‌جائى خواهد بود.
|
|
| زائو در اين دوران بايد به نظافت و پاکيزگى بيشتر توجه کند. صورت، دست‌ها، ناخن‌ها، دهان و دندان‌ها بايد روزانه تميز شوند. بقيهٔ بدن اگر مجاز است و نظافت لازم دارد با آب گرم با کمال دقت بايد شسته شود. موها هم بايد مواظبت شوند، لباس‌هاى زير و ملافه و رختخواب به‌طور مکرر تعوض شوند، لگن بايد با محلول ضدعفونى و آب مرتب شسته و تميز گردد و آن را هرگز نبايد روى زمين قرار داد. در زير نشيمن‌گاه و روى تختخواب بايد يک پارچهٔ کلفت از جنسى که قابل جوشاندن باشد (مانند فلانل) پهن گردد. اين زير انداز مى‌تواند هميشه بدون زحمت تعويض شود. سه قطعه از آن بايد در منزل باشد. در زير ملافه حتماً قطعه مشمع مى‌گذاريم. که از کثيف شدن تشک جلوگيرى شود. مشمع را وقتى که لازم نيست کنار مى‌گذاريم. زيرا زائو را گرم مى‌کند و گرما براى بسيارى از خانم‌ها ناراحت کننده است. دست‌ها نبايد با اندام تناسلى تماس پيدا کند! همانطور که از تماس با هر زخم اجتناب مى‌کنيم. براى اينکه ميکروب به داخل نفوذ ننموده و توليد بيمارى نگردد بايد از اندام تناسلى همه چيز را دور نگهداشت، چون بهبود بيمار به خطر مى‌افتد و تب زايمان عارض مى‌گردد و در عضوهاى جنبى نيز توليد عفونت مى‌کند که پى آمد آن گاهى عليلى دائمى خواهد بود.
|
|
|
|
| زائو بسيار مشتاق يک حمام است ولى بايد صبر کند. او سه هفته پس از زايمان اجازهٔ دوش گرم گرفتن دارد (منظور نويسنده از حمام کردن استفاده از وان مى‌باشد، و دوش گرفتن، حمام کوتاه و سريع بدن استفاده از وان) و در اينجا منظور آب به‌وسيلهٔ دوش است زيرا آن فقط از بالا به طرف پائين ريخته مى‌شود که بى‌خطر خواهد بود. اگر زنى عادت به گرفتن دوش سرد دارد مى‌تواند با احتياط شروع نمايد. از آب سرد معمولى تا چند هفته صرف‌نظر شود. هنگام هر حمام بايد زائو و هر زن شيرده توجه داشته باشد که پستان‌ها داخل آب وان نشوند. پستان‌ها بايد پس از استحمام به‌وسيلهٔ دست با آب خالص شسته شوند، تا از خطر چرکى شدن غده‌هاى پستان که ممکن است در اثر ميکروب‌هاى داخل آب حمام توليد شود جلوگيرى به‌عمل آيد.
|
