جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

بافندگی


دارهاى گليم‌بافى بسيار ساده است. اما سادگى آنها ارتباط چندانى با نوع بافتى که به‌وسيله آنها توليد مى‌شود ندارد. بافت‌هاى پيچيده نيز با دارهاى ساده انجام مى‌شود.
بافندگى بنا بر سنت ، به عهدهٔ زنان است. مردان اغلب در برپا کردن دارها و چله‌کشى با زنان همراهى مى‌کنند. اخيراً مردان بسيار جوان نيز در بافتن گليم براى فروش مشارکت دارند. در گليم‌بافى بيشتر از دارهاى خوابيده استفاده مى‌شود. هر قبيله و منطقه از ابزارآلات مختلفى استفاده مى‌کند. ابزار بافندگى را بافنده يا در خانه خود مى‌سازد يا از بازارهاى محلى تهيه مى‌کند. شانه‌ها براى کوبيدن پودها و ترتيب فاصلهٔ تارها بکار مى‌رود و تماماً از چوب و يا از دندانه‌هاى بلند فلزى ساخته مى‌شود. کجو و هاف (چوبى براى جدا ساختن بيشتر تارها) را از چوب صاف و صيقلى مى‌سازند. قيچى و چاقو را يا آهنگرهاى محلى مى‌سازند، يا پيشه‌وران سيار.
هدف اصلى بافندهٔ گليم همزمان با آفرينش نقش‌هاى زيبا و رنگارنگ با نخ‌هاى پشمى نمايان بر سطح گليم، پديد آوردن زيراندازى محکم و بادوام است.
ساده‌‌ترين نوع بافت، بافت متعادل است که تاروپودها از زير و روى يکديگر رد شده و درهم بافته مى‌شود. اين نوع بافت معمولاً تک‌‌رنگ است و جنبهٔ تزئينى ندارد. اين بافت گاهى روى کناره‌هاى غيرتزئينى قالى‌هاى گليم باف، گره باف و در آستر خورجين‌ها ديده مى‌شود.
بافت تار رو يا جاجيم‌باف، عکس پود رو است. از شيوه‌هاى ديگر بافت گليم، اُريب‌باف است. بافت چاک‌دار شيوۀ ديگرى است که بسيار متداو لاست و تا حدود ۲۰ سال پيش تنها شاخص گليم‌ها بوده است. شيوه‌هاى بافت بسيار متنوع و پيچيده‌‌اى در بافت گليم وجود دارد مثل گليم باف با پود معلق، جاجيم‌باف با تار معلق، پيچ‌باف، بافت چرخان، گليم‌باف جفت قلاب و ...
از مهمترين عوامل در استحکام و کيفيت و زيبايى گليم، پرداخت نهايى است. شيوهٔ بستن انتهاى پودهاى منقطع، استحکام شيراز‌ه‌ها و نوع رنگى که در آنها بکار مى‌رود، بافت و تزئين کناره‌هاى عرضى گليم، نحوهٔ بستن ريشه‌ها و وجود زيورآلات اضافى همگى به تکميل دست‌باف مى‌انجامد.


همچنین مشاهده کنید