|
|
| برخى از پدران و مادران ممکن است با فرزندان خود در حين ملاحظه کارنامه بگونه‌اى سرد يا خشن برخورد کنند. کودک در آن ساعت شايد واکنش و عکس‌العملى نشان ندهد ولى خاطره آن صحنه براى هميشه در ذهن کودک باقى خواهد ماند و يا کسانى را داريم که راز موفقيت يا شکست خود را در طى مدت عمر به اين مسأله وابسته دانسته‌اند.
|
|
|
|
|
| بهرحال دير يا زود نتايج امتحانى فرزندتان را خواهيد ديد. در برابر آن چگونه بايد عمل کنيد؟ شک نيست که شما با آشنائى و شناختى که از فرزندان خود داريد مى‌دانيد چگونه بايد عمل کرد. ولى ما هم براساس مختصر آگاهى و تجربه‌اى که داريم شيوه‌هائى را عرضه مى‌داريم با اين گمان که رعايت آنها به نفع شما و فرزندان شماست.
|
|
|
|
| اولين مسأله اين است که براى نتايج امتحانى فرزندان خود ارزش قائل باشيد و ملاحظه کارنامه فرزندان را مهم بدانيد. به فرزندتان قول بدهيد که خود به سراغ نتايج امتحانى او به مدرسه خواهيد رفت.
|
|
| اگر فرزندتان کارنامه را خود از مدرسه گرفت و بدست شما داد شما مى‌توانيد از ملاحظه حالات و چهره او دريابيد که او چه کرده و در کارنامه چه خبر است. در عين‌حال کارنامه را از دست او بگيريد و با دقت در آن تأمل کنيد. نمرات آن را ملاحظه کنيد، آن را از نظر بگذرانيد، يک يک دروس را موردتوجه قرار دهيد و حتى سعى داشته باشيد درباره هر نمره و هر درس مکث کنيد، آنها را در ثلث‌هاى مختلف مورد مقايسه قرار دهيد. معدل او را ببينيد، نمره انضباط او را ملاحظه کنيد و... و بالاخره وقتى براى او صرف کنيد تا او دريابد که شما امتحان او را مهم تلقى مى‌کنيد.
|
|
|
|
| اگر او در امتحان قبول شد چهره‌تان را شاد و بشاش نشان دهيد، لبخندى و تبسّمى داشته باشيد. از او بخاطر کار و تلاش او تشکر کنيد. به او تفهيم نمائيد که از اين وضع خرسنديد و مى‌خواهيد اين کارها تکرار شود. شما مى‌توانيد از اين موقعيت استفاده تربيتى هم داشته باشيد. به تبليغات بپردازيد. به او يادآور شويد که حاصل کار و تلاش ضايع‌نشدنى نيست. فعاليت‌هاى منظم و به موقع نتيجه و فايده خود را خواهد بخشيد و آدمى دير يا زود نتيجه‌اش را خواهد يافت. در صورت امکان بى‌مناسبت نيست جايزه‌اى هم براى او در نظر بگيريد. و فراموش نکنيد آنچه مهم است نفس جايزه است نه بها و قيمت آن. براين اساس بفکر آن نباشيد که حتماً جايزه‌تان گرانبها باشد. چيزى براى او تهيه کنيد که امکان تداوم و عمل مشابه براى سال‌هاى بعد هم باشد. البته در تهيه آن سن و جنس را در نظر داريد و مى‌دانيد که خواسته‌هاى پسران و دختران در اين زمينه يکسان نيست. براى دختران يک‌گونه جايزه در نظر گيريد و براى پسران جايزه‌اى ديگر.
|
|
| البته اين سپاسگزارى‌ها و جوايز مانع آن نخواهد بود که نمرات ضعيف او را در کارنامه به او يادآورى کنيد. اما اين کار را به روز بعد موکول کنيد. بگذاريد لذت و مزه موفقيت تا مدتى در او بماند و براى او گوارا باشد. بعدها به او تذکر دهيد که لازم است کمبود نمرات خود را با فعاليت چند ساعته هفتگى جبران کند تا موفقيت سال‌هاى بعد او بيشتر تضمين شود.
|
|
|
|
| ممکن است فرزند شما در يک يا چند ماده تجديدى باشد. طبيعى است که در چنين صورتى او از نتيجه امتحانش شرمنده و نگران موضع و چهره شماست که چه خواهيد کرد. و چگونه عمل خواهيد نمود.
|
|
| مصلحت اين است که قيافه حق بجانبى بگيريد و عملاً نشان دهيد که از اين وضع متأسفيد ولى نيازى به تنبيه او نيست چون کار از کار گذشته است. همان قيافه ناراحت شما کار خود را خواهد کرد. ممکن است شما از ماه‌هاى قبل از امتحان درباره درس و بحثش تذکراتى داده باشيد و حتى او را اخطار و توبيخ کرده‌ايد و فرجام بدتنبلى و تن‌پرورى را به او گوشزد کرده‌ايد و خطرات بيکارى او را يادآورى نموده‌ايد. او به حرفهاى شما توجهى نکرده و به اين وضع افتاده است.
|
|
| در اينجا از نظر تربيت ضرورى است بدون خشم و عصبانيت او را ملامت کنيد و به اصطلاح بر روى جراحت دل او نمک بپاشيد و درد و ناراحتى او را شديدتر کنيد تا بخود آيد و دريابد که چه کرده و چه عاقبتى براى اوست.
|
|
| اما در ملامت افراط نکنيد پس از اينکه دل او را شکستيد سعى کنيد به ترميم آن بپردازيد. فوراً ملامت را بس کنيد و به او متذکّر شويد که فعلاً چاره‌اى جز اين نيست که به تلاش مجدد بپردازد و جبران مافات کند.
|
|
| به او اطمينان دهيد که اگر از نو کار و تلاش کند مى‌تواند به جبران گذشته بپردازد و يا لااقل جلوى زيان‌هاى بعدى را سد کند. به او وعده دهيد که موجبات کار و فعاليت او را فراهم کرده، آبروى او را محفوظ خواهيد داشت.
|
|
| دل او را بدست آوريد، به او جرأت و شجاعت دهيد، برنامه کارى براى او معين کنيد و از او بخواهيد اين بار به حرفهاى شما توجه کرده و آبروى از دست رفته را احيا کند. و البته مراقب باشيد تا با کار و تلاش تابستانى خود در امتحانات تجديدى موفق شود. اگر ديگران از او درباره نتايج امتحانش سؤال کردند براى اينکه ملاحظاتى عاطفى فيمابين او و خودتان پديد آوريد سعى کنيد شما به آن شخص جواب دهيد و تجديدى او را توجيه کرده و ناچيز قلمداد کنيد و يادآور شويد که او در همين تابستان آن را جبران خواهد کرد.
|
|
|
|
| ممکن است فرزند شما مردود شده باشد. در آن صورت حال و وضع او بسيار بد و نگران کننده خواهد بود. ممکن است اصلاً در برابر شما حاضر نشود و يا مدتها خود را از ديد شما دور دارد.
|
|
| بنظر ما اينجا هم جاى تنبيه و کتک زدن نيست. حتى ممکن است جاى سرزنش و ملامت هم نباشد بخصوص که اگر شما در طول مدت سال تحصيلى از کار و درس او مراقبتى نداشته‌ايد وسايل و امکانات او را فراهم نکرده‌ايد و يا تذکر و هشدارى به او نداده‌ايد.
|
|
| شک نيست که فرزند شما در اين‌امر کوتاهى کرده و فعاليت لازم را انجام نداده است ولى اگر کمى انصاف بخرج دهيم ممکن است به اين نتيجه برسيم که ما هم در اين شرايطى که پديد آمده مقصريم. ما هم پدر و مادر متعهدى نبوده‌ايم، بموقع کمک و حمايت لازم درسى را از او بعمل نياورده‌ايم. اگر با هم به کارش رسيدگى مى‌کرديم شايد عاقبت او چنين نمى‌شد.
|
|
| بهرحال فعلاً سرزنش و تنبيه و مجازات رفوزگى او را زائل نخواهند کرد. اگر بواقع در طول مدت سال درباره او کار و تلاش کرده‌ايد، تذکر و اخطارى داده‌ايد و او تن‌پرورى کرده طبيعى است که کمى نيش ملامت و توبيخ را بچشد، ولى بازهم بدان‌شرط که در آن افراط نشود. از ديدن کارنامه‌اش تأسف و تأثر خود را نشان دهيد ولى بر خود مسلط باشيد. بکوشيد که تصميم حادٌى اتخاذ نکنيد و حتى سخنان مأيوس کننده بر زبان جارى نسازيد، به ناسزاگوئى و بدو بيراه و فحش دادن نپردازيد و همچون والدين جاهل او را از خود طردنکنيد.
|
|
| شب هنگام او را نزد خود فرا بخوانيد و با آه و افسوس به او تفهيم کنيد که چگونه يکسال از عمرش را به هدر داده و چگونه خود را از زندگى و خدمت و رشد عقب انداخته است. به او بفهمانيد که اينک وقت تجربه‌آموزى است. از اين شکست درس عبرت بکيرد و راه موفقيت را براى خود هموار کند.
|
|
|
|
| فرزند شما چه مردودى و چه تجديدى و حتى گاهى آنها که قبول شده‌اند در مورد برخى از دروس ضعيفند و نمره‌شان در حدى نيست که برپايه آن بتواند پايه‌هاى ديگرى بنا کند و ادامه تحصيل دهد. در اينجا چه بايد کرد؟
|
|
| بنظر ما ضرورى است براى درس‌هائى که نمرات کمتر از ۱۴ و ۱۵ دارند فکرى کنيد، فکرى که در آن زمينه‌سازى براى رشد باشد. شايد براى شما اين امکان وجود نداشته باشد که براى فرزندتان معلم خصوصى بگيريد ولى راه‌هاى ديگرى براى جبران ضعف‌ها و عقب‌ماندگى‌ها وجود داردند از جمله:
|
|
| - ثبت‌نام او در آموزشگاهى که دولت براى اين کار معين کرده است.
|
|
| - بهره‌گيرى از دوستان و آشنايات و بستگان کودک که در کلاس‌هاى بالاترى سرگرم تحصيلند.
|
|
| - واداشتن به مطالعه کتب درسى و دوره‌کردن آنها و يادداشت کردن سؤال تا از فردى مطلع پرسش شود.
|
|
| - اگر خودتان فردى با سواد هستيد و از دروس او سر در مى‌آوريد صالح‌ترين فرد براى کمک به او هستيد. کافى است که در شبانه روز يکساعت يا کمتر از وقت خود را براى او صرف کنيد و طبيعى است اگر اين کار را در طول مدت سال انجام مى‌داديد ممکن بود او يکسال ضرر نکند.
|
