|
| منطقهٔ حفاظت شدهٔ ورجين، تهران
|
|
| شکارگاه حفاظت شدهٔ ۲۸ هزار هکتارى ورجين در ۱۵ کيلومترى شرق تهران قرار دارد که دسترسى به آن از مسير جادهٔ لشگرک امکان‌پذير است و شکار در آن ممنوع است. براى گردش‌هاى يک روزه در آن، داشتن وسايل اتراق لازم است.
|
|
| منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ ارسباران، كليبر
|
|
| منطقهٔ حفاظت شدهٔ ارسباران با وسعت ۷۲ هزار هکتار در کناره‌هاى جنوبى رود ارس در شهرستان کليبر واقع شده و به عنوان مکان ذخيرهٔ بيوسفر در يونسکو به ثبت رسيده است و از ارزش‌هاى خاص گياهى و جانورى برخوردار است.
|
|
| منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ انگوران، زنجان
|
|
| منطقهٔ انگوران که مساحت آن نزديک به ۱۱۱ هزار هکتار است، از سال ۱۳۵۰ منطقهٔ حفاظت‌شده اعلام شده است. اين منطقه، در گذشته زيستگاه بيش از هزار قوچ، ميش، کل و بز بود؛ اما متأسفانه در سالهاى ۱۳۷۵ و ۱۳۵۸ عد‌ه‌اى سودجو و فرصت‌طلب، جانوران آن را به تاراج بردند. در حال حاضر، با تدوين برنامه‌‌هاى احيايى و حفاظتى، تعداد جانوران وحشى آن تا حدود قابل‌توجهى افزايش يافته است.
|
|
| از ديگر مناطق حفاظت‌شدهٔ استان مىتوان از منطقهٔ‌حفاظت‌شدهٔ «شهرين» زنجان ياد کرد.
|
|
| منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ سارى‌‌گل، اسفراين
|
|
| اين منطقه به وسعت ۰۰۰۲۸ هکتار در شمال شرقى اسفراين قرار دارد و انواع درختان اُرُس، کرکو، بيد وحشى، زالزالک، سياهدانه، بوتهٔ گَوَن و انواع گياهان از گندميان و نعناعيان را در خود جاى داده است. حدود ۴۵۰۰ قوچ و ميش نيز در اين منطقه وجود دارد.
|
|
| از ديگر مناطق حفاظت‌شدهٔ استان، مىتوان از مياندشت جاجرم، سالوگ اسفراين و قرخود بجنورد نام برد.
|
|
| منطقهٔ شكار ممنوع بصيران، آباده
|
|
| اين منطقه در چهار کيلومترى جنوب آباده قرار دارد و منطقه‌اى گسترده است که به خاطر گونههاى نادر گياهى و جانورى مورد حفاظت قرار گرفته است. اين منطقه يکى از ارزشمندترين زيستگاه‌هاى حيات‌وحش کشور و استان است.
|
|
| منطقهٔ شكار ممنوع توت سياه، آباده
|
|
| اين منطقه که از مناطق تحت حفاظت محيط زيست استان است، در انتهاى منطقه بوانات واقع شده و وسعتى نزديک به ۲۰ هزار هکتار دارد. اين محل، زيستگاه گونههاى گياهى و جانورى است. در حال حاضر، از قابليت‌ها و امکانات گردشگاهى و پژوهشى اين شکارگاه استفاده نمى‌شود.
|
|
| منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ گلول، شيروان
|
|
| اين منطقه با مساحت تقريبى ۰۰۰۱۷ هکتار، در ۷۰ کيلومترى شمال شهر شيروان و در حدود نوار مرزى ايران و ترکمنستان قرار دارد. در اين منطقه جنگل‌هاى تُنُک اُرُس و مراتع سرسبزى وجود دارد و گونه‌گونى حيات‌وحش آن نيز قابل توجه است.
|
|
| منطقهٔ‌حفاظت شدهٔ مند، دشتى (خورموج)
|
|
| اين منطقه در اطراف رودخانهٔ مند قرار دارد و از نظر حفاظت و تکثير برخى از حيوانات داراى اهميت قابل توجهى است.
|
|
| بنابر آمار ادارهٔ حفاظت محيط زيست استان در حدود ۷۰۰-۶۰۰ رأس آهو و تعدادى قاراکل در اين منطقه زندگى مى‌کنند.
|
|
| منطقه حفاظت شدهٔ جهان‌نما، گرگان
|
|
| منطقه حفاظت شده جهان‌نما که از نام يک دهکده ييلاقى در دامنهٔ آن اقتباس شده است، در سال ۱۳۵۲ براساس مصوبه شوراى عالى حفاظت محيط زيست با وسعتى معادل ۶۵۰۳۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گرديد. اين دهکده و دهکده‌هاى متصل به آن مانند سعد‌آباد محله، آب دره و غيره که در درون منطقه حفاظت شده قرار گرفته‌اند، از سالهاى قديم محل گذران اوقات فراغت مردم گرگان بوده است. اين منطقه در ارتفاعات جنوب گرگان و جنوب شرقى کردکوى قرار گرفته است. پست‌ترين نقطه آن ۶۰۰ متر و بلندترين نقطه آن ۱۰۶۸ متر از سطح دريا ارتفاع دارد.
|
|
| پوشش گياهى منطقه به دليل شرايط آب و هوائى مناسب بسيار متنوع است، ولى متأسفانه در اثر دخل و تصرفات انسانى و چراى مفرط و بى‌رويه دام‌ها و احداث جاده‌ها و امثالهم دچار تغييرات و مشکلات شده است. به‌طور کلى جامعه غالب گياهى منطقه عبارتند از: درختان پهن برگ همراه با علفزارها و بوته‌زار و گونههاى ارس و درختچه‌هاى پهن برگ شامل راش، آزاد، زرشک، ممرز، سرخدار، کلاه ميرحسن، بلند بازو، نمدار، گل گاوزبان، کچف، ارس و درمنه.
|
|
| از زيستگاه‌هاى عمده منطقه، ترکت را مىتوان نام برد که بخشى از منطقه امن جهان‌نما را تشکيل مى‌دهد و زيستگاه عمده مرال شوکا، پلنگ، خرس، خوک وحشى و گرگ است. يکى ديگر از زيستگاه‌ها چلستان است که در محدودهٔ آن مرال، خرس، گرگ، پلنگ و قوچ و ميش و کل و بز يافت مى‌شود. البته گاو موزى‌کش و زيستگاه‌هاى اطراف آن منطقه مناسبى براى مرال، شوکا، خرس، پلنگ و ديگر گونههاى جنگل‌زى است که در جنوب آن قوچ و ميش زيست مى‌کند.
|
|
| زيستگاه‌هاى قلقله، آق‌رضا، چکل گدا، لنده کوه، تالو، خوش‌دستى، لندو و مغزى از زيستگاه‌هاى کل و بز و قوچ و ميش است و در بعضى از قسمتهاى آن مرال نيز زيست مى‌کند. زيستگاه‌هاى شربت، کوليجال، سوته و گرمه توهم محل زندگى خرس، شوکا، مرال و پلنگ است و در قسمتهاى صخره‌اى آن کل و بز زيست مى‌کنند.
|
|
| منطقه حفاظت شده جهان‌نما به علت کوهستانى بودن منطقه و پوشش بوته‌زارى و علفزارى در کنار درختزارهاى تنک، گونههاى بسيار باارزشى از پرندگان را در خود جاى داده است که در بين آن‌ها کبک درى، عقاب طلائى و هما نيز ديده مى‌شود. در جهان‌نما گونههاى مختلفى از پرندگان مانند شکارى‌ها، لاشخورها، طرقه‌ها، جغدها، کبوترها، زنبور‌خورها، سسک‌ها، سعوها، عقاب‌ها، کلاغ‌هاى زرد پره‌ها و غيره را مىتوان مشاهده کرد. پستاندارانى مانند مرال، شوکا، کل، بز، قوچ، ميش، پلنگ، خرس، گرگ، راسو، شغال، خارپشت‌ها و دوزيستان نيز در منطقه يافت مى‌شود که به علت شکار بى‌رويه، تعداد جمعيت آن‌ها شديداً کاهش يافته است.
|
|
| چشمه‌سارهاى زيادى در داخل منطقه حفاظت شده و محيط‌‌هاى اطراف آن وجود دارد که سرچشمه بسيارى از رودخانه‌هاى بزرگ و کوچکى است که به عنوان ذخاير منابع آبى محسوب مى‌شود که به خارج از منطقه جريان مى‌يابند. در ذيل به تعدادى از رودخانه‌ها و چشمه‌هاى مهم منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما اشاره مى‌شود:
|
|
| رودخانه‌هاى سفيدرود، ترکت. مغزى، چهارباغ.
|
|
| چشمه‌هاى زيارت، مغزى، مارسنگ، اسبومرگاه، شاه‌پسند، ترکت، حاجى‌آباد، گچيان، مرادچشمه، قلقله، وارا، خوش‌دستى، کلى‌چال، قورمه‌تو، پائيزبن، قلعه سرک.
|
|
| آثار قديمى منطقه نيز عبارتند از : آب‌انبار، قبرستان‌هاى قديمى در کمرسرک و جلنيگ بلنيگ، امام‌زاده رضى و مرضيه در مرز غربى و برج رادکان غربى در غرب منطقه.
|
|
| منطقه حفاظت شدهٔ كرخه، شوشتر
|
|
| کرخه به عنوان يکى از چهار منطقهٔ طبيعى کشور شناخته شده است که از نظر زيست محيطى ارزش فراوانى دارد. کرخه از دو عنصر اصلى رودخانه و جنگل‌هاى اطراف رودخانه تشکيل شده است و از محلى به نام روستاى سرخه در جنوب جاده انديمشک - دهلران - شروع شده و در امتداد رود کرخه تا روستاى «خلاف ۲» در شمال حميديه اهواز ادامه مى‌يابد. بيشه‌هاى انبوه و بکر کرخه زيستگاه طبيعى منحصر به فرد گونه گوزن زرد در ايران و جهان است. منطقه کرخه با ۱۳ هزار و ۲۷ هکتار مساحت شامل دو بخش منطقه حفاظت شده با ۹ هزار و ۴۲۷ هکتار و پناهگاه حيات‌وحش به سه هزار و ۶۰۰ هکتار به لحاظ برخوردارى از آب فراوان و زمين‌هاى حاصلخيز حاشيه آن و شرايط اقليمى گرمسيرى و ساير استعدادهاى طبيعى همواره مورد توجه بوده است و در طول تاريخ تمدن‌هاى متنوعى را در خود پرورانده است.
|
