تعلیمات بزرگسالان

آموزش بزرگسالان در کشورهاى مختلف به صورت‌هاى گوناگون ديده مى‌شود. در بعضى از کشورها، مانند مالزي، وابسته به عمران روستايى است و زير نظر آموزش و پرورش اداره نمى‌شود. در برخى از کشورها سهم بزرگى از اعتبارات آموزش را به‌خود اختصاص دهد (در يکى از کشورهاى آسيايى تا ۱/۱۹ درصد مى‌رسد) و در بعضى ديگر بودجه ناچيزى دارد (چون يکى از کشورهاى آمريکاى جنوبى که در آن فقط معادل يک درصد بودجه آموزش به تعليمات بزرگسالان تعلق گرفته است.)

به‌طور کلي، در کشورهايى که راه بى‌سوادى هنوز مهر نشده است؛ يعني، همهٔ اطفال واجب‌التعليم به دبستان راه نمى‌يابند، و طبعاً همه ساله تعداد بى‌سواد جديد بر منبع بى‌سوادان افزوده مى‌شود، آموزش بزرگسالان شکل مبارزه با بى‌سواد را پيدا مى‌کند و بار سنگينى به‌وجود مى‌آورد. از چند سال قبل، برنامه‌هاى براى تلفيق سوا‌د‌آموزى و آموزش حرفه‌اى تنظيم و اجراء شده است. هدف اين برنامه‌هاى آزمايشى آن است که ضمن آموزش سواد، مهارت‌هاى اوليه، در سطح کارگر نيمه ماهر نيز به روستائيان و کارگران تعليم داده شود. کشور ايران از جمله کشورهايى است که اين برنامه، که نام سواد‌آموزى تابعى (functional literacy) پيدا کرده است، در آن اجراء مى‌شود. در بعضى از کشورها نيز برنامه‌هايى براى سوادآموزى از طريق راديو و تلويزيون آغاز کرده‌اند.

در بسيارى از کشورهاى پيشرفته، آموزش بزرگسالان ديگر جنبهٔ سواد‌آموزى ندارد، بلکه براى باز‌آموزى و نو‌آموزى اجراء مى‌شود. و برنامه‌هاى بسيار متنوع اطلاعات عمومي، اجتماعي، هنري، نظري، و عملى دارد که در آنها طبقات مختلف مردم از کم‌سواد تا افراد دانشگاهى و استادان شرکت مى‌کنند. اين نوع آموزش بزرگسالان در اکثر کشورها جزء فعاليت‌هاى آموزشى دبيرستان‌ها و به‌خصوص دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالى است، و برنامه‌ريزى آن از انعطاف و تنوع قابل توجهى برخوردار است. اين قبيل برنامه‌هاى آموزشى از نظر تنوع مطالب و موضوع‌ها، تعداد شرکت‌کنندگان و کاربرد تکنولوژى آموزش، در سال‌هاى اخير ترقى و تکامل شايان توجهى کرده است، و پيش‌بينى مى‌شود که در شمار فعاليت‌هاى اساسى آموزشى و پرورشى قرار گيرد. هم‌اکنون در بعضى از کشورها براى تعميم دادن اين قبيل برنامه‌هاى آموزشى به روش‌هاى تعليمات مکاتبه‌اى - راديويى - تلويزيونى رو آورده‌اند.