در مدح سلطان مسعود غزنوی

ابر آذاری برآمد از کران کوهسار		باد فروردین بجنبید از میان مرغزار
این یکی گل برد سوی کوهسار از مرغزار		وان گلاب آورد سوی مرغزار از کوهسار
خاک پنداری به ماه و مشتری آبستنست		مرغ پنداری که هست اندرگلستان شیرخوار
این یکی گویا چرا شد، نارسیده، چو مسیح!		وان یکی بی شوی، چون مریم، چرا برداشت بار
ابر دیبادوز، دیبا دوزد اندر بوستان		باد عنبرسوز، عنبرسوزد اندر لاله‌زار
این یکی سوزد، ندارد آتش ومجمر به پیش		وان یکی دوزد، ندارد رشته و سوزن به کار
نافه‌ی مشکست هرچ آن بنگری در بوستان		دانه‌ی درست هرچ آن بنگری در جویبار
این یکی دری که دارد بوی مشک تبتی		وان دگر مشکی که دارد رنگ در شاهوار
چنگ بازانست گویی شاخک شاهسپرم		پای بطانست گویی برگ بر شاخ چنار
این به رنگ سبز کرده پایها را سبزفام		وان به مشک ناب کرده چنگها را مشکبار
ژاله‌ی باران، زده بر لاله‌ی نعمان نقط		لاله‌ی نعمان شده از ژاله‌ی باران نگار
این چنین ناری کجاباشد، به زیر نارآب		وان چنان آبی کجا باشد، به زیر آب نار
بیخته برگ سمن بر عارضین شنبلید		ریخته برگ بنفشه بر رخان جلنار
این چو روی سرخ گشته از سر دندان کبود		وان چو روی زرد گشته به روی از مژگان نثار
سوسن آزاد و شاخ نرگس بیمار جفت		نرگس خوشبوی و شاخ سوسن آزاد یار
این، چنان زرین نمکدان بربلورین مائده		وان، چنانچون در غلاف زر سیمین گوشخار
صلصل باغی به باغ اندر همی‌گرید به درد		بلبل راغی به راغ اندر همی‌نالد به زار
این، زند بر چنگهای سغدیان پالیزبان		وان، زند بر نایهای لوریان آزادوار
زردگل بینی، نهاده روی را بر نسترن		نسترن بینی، گرفته زردگل را درکنار
این چو زرین چشم بر وی بسته سیمین چشمبند		وان چو سیمین گوش اندر گوش زرین گوشوار
ابربینی فوج فوج اندر هوا در تاختن		آب بینی موج موج اندر میان رودبار
این، چو روز بار لشکر پیش میر میرزاد		وان، چو روز عرض پیلان پیش شاه شهریار
خسرو عادل که هست آموزگارش جبرئیل		کرده رب العامینش اختیار و بختیار
این نکردش اختیار الا به حق و راستی		وان نبودش جز به خیر و جز به عدل آموزگار
دولت سعدش ببوسد هر زمانی آستین		طالع میمونش باشد هر زمانی خواستار
این دهد مژده به عزی بیحساب و بیعدد		وان کند عهده به ملکی بیکران و بیشمار
چون زند بر مهره‌ی شیران دبوس شصت من		چون زند بر گردن گردان عمود گاوسار
این کند بر دوش گردان گردن گردان چو گرد		وان کند بر پشت شیران مهره‌ی شیران شیار
آهنین رمحش چو آید بر دل پولاد پوش		نه منی تیغش چو آید بر سر خنجر گذار
این بدرد ترگ رویین را، چو هیزم را تبر		وان شود در سینه‌ی جنگی، چو در سوراخ مار
هر زمان حملش فرستد پادشاه قیروان		هر نفس باجش فرستد، شهریار قندهار
این، همی‌گوید که دارم ملکت از توعاریت		وان، همی‌گوید که دارم دولت از تو مستعار
اختیار دست او، جودست جود بی‌ریا		اعتقاد رای او، عین است عین بی‌عیار
این نکرد الا به توفیق ازل این اعتقاد		وان نکرد الا به تایید ابد آن اختیار
رایت منصور او را، فتح باشد پیشرو		طالع مسعود او را، بخت باشد پیشکار
این مراد عاجلش حاصل کند، بی‌اجتهاد		وان، هوای آجلش حاصل کند، بی‌انتظار
تا ملک را در حجاب آسمان باشد سکون		تا فلک را در غبار آسمان باشد مدار
این، کمال ملک او جوید به سعد از اختران		وان دوام عمر او خواهد به خیر از کردگار
دست او خالی نخواهد ماند سالی هفتصد		پای او خالی نخواهد ماند ماهی صدهزار
این ز عالی گاه و عالی مسند و عالی رکاب		وان ز مشکین جعد و مشکین باده و مشکین عذار