معلولیت

مفهوم معلوليت چيست؟ به عبارتى گسترده‌تر همهٔ ما افرادى ناتوان (معلوم) هستيم، زيرا داراى همهٔ توانائى‌ها نيستيم و از همهٔ منابع و توانائى‌هاى لازم براى شرکت در همهٔ فعاليت‌هاى اوقات فراغت برخوردار نمى‌باشيم. يکى از اقدامات عمده‌اى که براى و به‌وسيلهٔ افراد از کار افتاده براى کنار گذاشتن اشارات ضمنى 'نداشتن - توان' به‌کار مى‌رود، تمرکز بر توانائى‌ها و کمک به آنها است تا کوشش کنند تا آن اندازه که امکان‌پذير است بر زندگى خويش تسلط داشته باشند. در گزارش وزارت با نام 'بر زيربناى توانائى‌ها' (۱۹۹۱)، با توجه به اين موضوع براى تدارک بينندگان اوقات فراغت در بخش‌هاى دولتي، داوطلب و خصوصى توصيه‌هائى (نه به‌عنوان ملزومات دولتي) ارائه شده است.

برآورده شده است که حدود شش ميليون نفر (بريتانيا) دچار نوعى معلوليت هستند. اين رقم شامل افراد پاراپلژى (فلج هر دو پا) نابينايان و افرادى که تا اندازه‌اى ديد چشمان آنها کاهش يافته، کسانى که اندام‌هاى آنها قطع شده، بيماران گرفتار پولى ميليت، افراد دچار فلج اعصاب، افراد ناشنوا، افراد گنگ، خودگراها و افرادى که دشوارى‌هاى يادگيرى دارند، مى‌گردد. نيازها و توانائى‌هاى هر يک از اين افراد که دشوارى‌هاى يادگيرى دارند، مى‌گردد. نيازها و توانائى‌هاى هر يک از اين افراد بسيار متفاوت است و در نتيجه افراد معلول را نبايد گروهى همگن به‌شمار آورد. فقط ۵% از آنان مجبور به استفاده از صندلى ويژهٔ معلولين هستند، ۵۵% از آنان دچار اختلالات رواني، ۲۰% گرفتار اختلالات حسى و ۲۰% ديگر داراى توان تحرک ولى دچار معلوليت‌هاى جسمى هستند.

همهٔ اينها از توصيفات 'معلوليت' است، ليکن اين رده‌بندى‌هائى پزشک در نوعى تقسيم‌بندى اجتماعى متبلور مى‌گردد که براى فرصت‌ها و گزينش اوقات فراغت نتايجى در بردارد. واژهٔ 'نقص عضو' بيشتر بازگوکنندهٔ نابرابرى‌هائى است که در محيط و شرايط اجتماعى زندگى افراد معلول ديده مى‌شود تا اختلافات روانى - حرکتى ويژه. اين تقسيم‌بندى‌ اجتماعى به راه‌‌هاى مختلف، امّا بيشتر از طريق نابرابرى در دستيابى به فعاليت‌ها و تسهيلات اوقات فراغت خود را نشان مى‌دهد. دسترس و فرصت اوقات فراغت ابعاد مختلفى دارد که عبارت‌اند از:

- دستيابى ادراکى (ذهني)

- دستيابى فيزيکي

- دستيابى از نظر مالي

- دسترسى به خود فعاليت اوقات فراغت