اسفرزه - بارهنگ کتانی

- نام علمى: Plantago psyllium L

- نام انگليسى: Flaxseed plantain, Psyllium seed , Fleawort, Clammy plantain, Fleaseed

گياهچه

لپه‌ها سرنيزه‌اى شکل و نوک‌تيز که طول آن مى‌تواند تا ۱۰ برابر عرض آن نيز باشد. اين لپه‌ها داراى پايه‌اى کوتاه، در قسمت وسط عريض و در قاعده و انتهاء باريک است. اولين برگ‌هاى حقيقى باريک، خطي، کرک‌دار، متورّم و داراى تعداد کمى شيار هستند.

گياه کامل

- اندام‌هاى رويشى :

گياهى علفي، يک‌ساله، ايستا يا خيزان، به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقهٔ آن داراى انشعابات پراکنده و انشعابات اصلى و جانبى گياه داراى برگ‌هاى فراوان است. ميان‌گره‌هاى ساقه به طول ۱ تا ۵ سانتى‌متر و پوشيده از کرک‌هاى نرم، کوتاه و نسبتاً محکم است. برگ‌ها متقابل، باريک و سرنيزه‌اى به طول ۳ تا ۶ سانتى‌متر و عرض ۳ تا ۴ ميلى‌متر، داراى دندانه‌هاى نامحسوس يا بدون دندانه، بدون کرک يا پوشيده از کرک‌هاى تنک، غدّه‌اى يا غير غدّه‌اي، خشک، غشائى و تقريباً کاغذى است.

- اندام‌هاى زايشى :

گل‌ها کوچک، به رنگ سفيد متمايل به سبز و مجتمع در سنبله‌هاى کروى و پر گل که در بغل برگ‌هاى بالائى مشاهده مى‌شوند. دمگل اصلى آن طويل و کمى از برگ‌هاى مجاور خود بلندتر است.

ميوهٔ آن کپسول، بيضى شکل، به طول ۵/۳ تا ۴ ميلى‌متر و محتوى دو بذر است. بذرها بيضى کشيده و به رنگ قهوه‌اى تيره يا برّاق و به طول دو ميلى‌متر هستند.

موسم گلدهى اين گياه ارديبهشت تا مهرماه است.

محل رشد و پراکنش

اين علف هرز در مناطق گرم و در زمين‌هاى خشک و شنى رشد کرده و بيشتر در زمين‌هاى باير و تاکستان‌ها يافت مى‌شود.