|
|
|
|
|
| بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پاراتوئید گرایش به نسبت دادن انگیزه‌های بدخواهانه به دیگران دارند. آنها معمولاً بدبین، تحریک‌پذیر، عصبانی و شکاک هستند. به دیگران اعتماد نمی‌کنند و معمولاً متعصب، جوینده بی‌عدالتی‌ها، همسرانی به‌طور بیمارگون حسود یا انسان‌هائی غیرعادی و اهل دعوا هستند.
|
|
|
|
| جدول زیر را ببینید. این بیماران تمایلی به اعتماد کردن به دیگران ندارند. آنها معانی پنهان را می‌بینند، تمایل به کینه‌ورزی دارند و در حمله متقابل تأمل نمی‌کنند. رفتاری رسمی دارند و می‌توانند تنش عضلانی قابل توجهی همراه با ناتوانی در آرامش را از خود نشان دهند. ممکن است محیط را به دقت بررسی کنند. معمولاً جدی و خشک هستند. فرافکنی را اعمال می‌کنند و می‌توانند کاملاً متعصب باشند. آنان افکار انتسابی نشان می‌دهند، به‌طوری که دیگران را تهدیدکننده یا تحقیرکننده می‌بینند. نسبت به وفاداری یا اعتماد دیگران تردید می‌کنند و ممکن است کاملاً محدود و فاقد صمیمیت باشند. بعضی مواقع به منطقی و عینی بودن خود مغرور هستند. آنها معمولاً بیش از اندازه به مقام و قدرت خدمت می‌کنند و افراد ضعیف، بیمار یا ناقص را به دیده تحقیر می‌نگرند. ممکن است به‌نظر کاری و جدی بیایند، اما معمولاً در دیگران باعث ایجاد ترس یا تعارض می‌شوند. برخی از آنان با گروه‌های افراطی ارتباط دارند.
|
|
| - معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال شخصیت پارانوئید: |
| |
الف ـ شکاکیت و بدبینی فرادگیر نسبت به دیگران که انگیزه‌های آنان بدخواهانه تعبیر می‌شود، در اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و در زمینه‌های مختلف بروز می‌کند؛ به‌طوری که ۴ مورد (یا بیشتر) از موارد زیر را داشته باشد: |
| |
|
۱. بدون پایه و اساس کافی، ظنین است که دیگران او را قریب و آزار می‌دهند و از او سوءاستفاده می‌کنند. |
| |
|
۲. با تردیدهای بی‌مورد در مورد وفاداری و قابل اعتماد بودن دوستان یا همکاران اشتغال ذهنی دارد. |
| |
|
۳. به‌علت ترس ناموجه از اینکه اطلاعات، بدخواهانه بر ضدش به‌کار خواهد رفت، تمایلی به اعتماد کردن به دیگران ندارد. |
| |
|
۴. از گفتارها یا وقایع بی‌خطر، معانی پنهان تهدیدکننده یا تحقیرآمیز برداشت می‌کند. |
| |
|
۵. به‌طور دائم کینه می‌ورزد، یعنی تحقیر، بی‌اعتنائی و اهانت را نمی‌بخشد. |
| |
|
۶. نسبت به شخصیت یا رفتار خود حملاتی که برای دیگران آشکار نیست برداشت می‌کند و بدون تأمل، واکنش خشمگینانه یا حمله متقابل از خود بروز می‌دهد. |
| |
|
۷. شک‌های مکرر و بی‌اساس در مورد وفاداری همسر یا شریک جنسی خود دارد. |
| |
ب ـ صرفاً در طی دوره اسکیزوفرنی، اختلال خلقی با ویژگی‌های پسیکوتیک یا اختلال پسیکوتیک دیگری روی نمی‌دهد و به‌علت اثر فیزیولوژیک مستقیم یک بیماری طبی عمومی نیست. |
| |
توجه: اگر معیارها قبل از شروع اسکیزوفرنی دیده شوند، 'پیش‌مرضی' را اضافه کنید. مثلاً 'اختلال شخصیت پارانوئید (پیش‌مرضی)' . |
|
|
|
|
|
| ـ شیوع ۵/۲ - ۵/۰% است.
|
| ـ بروز آن در خانواده‌های بستگان اسکیزوفرنی و اختلالات هذیانی افزایش یافته است.
|
| ـ این اختلال در مردان شایع‌تر است.
|
| ـ شیوع در میان مهاجران، اقلیت‌ها و افراد ناشنوا بیشتر است.
|
|
|
|
| ـ یک جزء ژنتیک تعیین شده است.
|
| ـ مشکلات ابتدائی غیراختصاصی خانوادگی معمولاً وجود دارد. سابقه سوءرفتار در کودکی شایع است.
|
|
|
|
| ـ دفاع‌های کلاسیک شامل فرافکنی، انکار و دلیل‌تراشی هستند.
|
| ـ شرم یک ویژگی برجسته است.
|
| ـ سوپر ایگو به منبع قدرت فرافکنی می‌شود.
|
| ـ مقولات حل‌نشده جدائی و اتونومی (خودمختاری) دخیل هستند.
|
|
|
|
| ـ اختلال هذیانی: بیمار هذیان‌های ثابت دارد.
|
|
| ـ اسکیزوفرنی پارانوئید: بیمار توهم و اختلال فرم فکر دارد.
|
|
| ـ اختلالات شخصیت اسکیزوئید، مرزی و ضداجتماعی: بیمار در روابط فعال با دیگران وارد نمی‌شود، کمتر پایدار است و کمبودهای سوپرایگو دارد.
|
|
| ـ سوءمصرف مواد (مثلاً محرک‌ها) ممکن است ایجاد ویژگی‌های پارانوئید بکند.
|
|
|
|
| این مسائل برحسب توانائی‌های فردی ایگو و شرایط زندگی تغییر می‌کنند. عوارض احتمالی عبارتند از اختلالات هذیانی، اسکیزوفرنی، افسردگی، اختلالات اضطرابی و اختلالات وابسته به مواد، بیماران به‌ندرت به دنبال درمان هستند.
|
|
|
|
| بیماران پارانوئید گرایش به پارانوئیدتر شدن دارند. متخصصین بهداشتی باید منتظر این مسئله باشند و همچنان حرفه‌ای، صادق و مؤدب باقی بمانند.
|
|
| ـ به‌ندرت، آنتی‌پسیکوتیک‌ها با دوز کم (مثلاً ۵/۲ میلی‌گرم اُلانزاپین 'Olanzapine' در روز) ممکن است به‌کار رود. یک داروی ضداضطراب (مثلاً ۵/۰ میلی‌گرم کلونازپام هنگام نیاز) می‌تواند برای مقابله با اضطراب و آژیتاسیون تجویز شود.
|
|
| ـ معمولاً، روان‌درمانی حمایتی با توجه به صداقت، ثبات و استحکام و پرهیز از شوخی به‌کار برده می‌شود. بخش‌های سالم ایگو باید حمایت شوند. توضیحات جایگزین را بدون مقابله و برخورد می‌توان ارائه کرد.
|
