خونریزی زیر ملتحمه‌ای (Subconjunctival hemorrhage)
لنفانژکتازى
لنفانژکتازى که گشادشدگى پرپيچ و خم، شفاف و موضعى عروق لنفاوى ملتحمه مى‌باشد. به‌جزء در مواردى که موجب تحريک چشم شود و يا از لحاظ زيبائى مشکل‌ساز باشد، نياز به درمان ندارد. درمان کوتريزه کردن يا برداشتن ضايعه است.
لنف ادم مادرزادى ملتحمه
بيمارى با ادم صورتى رنگ و گوشتى ملتحمه بولبار مشخص مى‌شود و در اثر نقص مادرزادى در درناژ لنفى ملتحمه ايجاد مى‌شود. اين اختلال به همراه لنف ادم ارثى مزمن اندام‌هاى تحتانى (بيمارى ميلروي) ديده شده است.
خونريزى زير ملتحمه‌اى: اين اختلال شايع، در هر گروه سني، معمولاً در يک چشم و به‌طور ناگهانى روى مى‌دهد. ظاهر قرمز و روشن دارد. علت آن پارگى يک رگ کوچک در ملتحمه مى‌باشد که گاهى متعاقب سرفه يا عطسه شديد به‌وجود مى‌آيد. بهترين راه درمان اطمينان دادن به بيمار مى‌باشد. معمولاً خونريزى در طى ۳-۲ هفته جذب مى‌شود. در موارد نادرى که خونريزى دوطرفه يا راجعه است، بايد ديسکرازى‌هاى خونى را رد نمود.
افتالمى نوزادان (Ophtalmia neoatarum)
در مفهوم وسيع، افتالمى نوزادان اشاره به هر نوع عفونت ملتحمه نوزادان دارد؛ ولى در مفهوم محدود و رايج خود، دلالت بر عفونت ملتحمه (به‌خصوص عفونت گونوکوکي) متعاقب آلودگى چشم نوزاد طى عبور از کانال زايمان يا طى دورهٔ Postpartum دارد. چون کنژونکتيويت گونوکوکى مى‌تواند سريعاً موجب زخم قرنيه و کورى شود، لازم است اتيولوژى تمامى موارد افتالمى نوزادان با آزمايش اسمير اگزودا، تراشيده‌هاى اپى‌تليوم، کشت و تست‌هاى سريع جهت گونوکوک بررسى شود. کنژونکتيويت کلاميديائى نوزادان (بلنورهٔ انکلوزيوني) تخريب کمترى نسبت به‌نوع گونوکوکى ايجاد مى‌کند؛ ولى در صورت عدم درمان ممکن است ماه‌ها طول بکشد و حتى موجب پنومونى شود. ساير علل افتالمى نوزادان عبارتند از: استافيلوکوک، پنوموکوک، هموفيلوس، ويروس هرپس‌سيمپلکس و پروفيلاکسى با نيترات نقره. زمان شروع بيمارى در تشخيص عامل آن اهميت دارد؛ البته نه هميشه. دوره کمون در مورد گونوکوک و 2HSV-2 تا ۳ روز و در مورد کلاميديا ۱۵-۵ روز مى‌باشد.
درمان کنژونکتيويت گونوکوکى نوزادان با سفترياکسون ۱۲۵mg در دوز واحد عضلانى مى‌باشد. داروى انتخاب دوم کانامايسين به مقدار ۷۵mg عضلانى است. درمان کنژونکتيويت کلاميديائى نوزادان سوسپانسيون خوراکى اريترومايسين با دوز ۴۰mg/kg/d در چهار دوز منقسم به مدت ۲ هفته مى‌باشد. در هر دو مورد کنژونکتيويت گونوکوکى و کلاميديائي، والدين نيز بايد درمان شوند. درمان کراتوکنژونکتيويت هرپس سيمپلکس (سومين عفونت مهم کانال زايمان) با آسيکلووير به مقدار 30mg/kg/d در سه دوز منقسم به مدت ۱۴ روز مى‌باشد. نوزاد مبتلا به HSV بايد در بيمارستان بسترى شود زيرا احتمال درگيرى نرولوژيک يا سيستميک وجود دارد. ساير انواع کنژونکتيويت نوزادان با پماد چشمى اريترومايسين، جنتامايسين يا توبرامايسين چهار بار در روز درمان مى‌شود. پروفيلاکسى Crede با
نيترات نقره ۱% در پيشگيرى از افتالمى گونوکوکى مؤثر است؛ ولى تأثيرى بر بلنورهٔ انکلوزيونى يا عفونت هرپسى ندارد. پماد تتراسيکلين و اريترومايسين، جايگزين‌هاى مؤثرى براى نيترات نقره هستند.
بيمارى غده‌اى چشمى پارينود، شامل گروهى از بيمارى‌هاى ملتحمه است که معمولاً يک‌طرفه بوده، با تب پائين، آدنوپاتى بزرگ بناگوشى و وجود يک يا چند گرانولوم ملتحمه مشخص مى‌شوند. شايع‌ترين علت آن بيمارى خراش گربه است. ساير علل آن عبارتند از: باسيل سل، ترپونما پاليدوم، کلاميديا تراکوماتيس.
بيمارى خراش گربه ملتحمه‌اي:
اين بيمارى کنژونکتيويت گرانولوماتوى خوش‌خيم بوده که معمولاً در کودکانى که در تما نزديک با گربه‌ها هستند ديده مى‌شود. کودک دچار تب خفيف، آدنوپاتى بناگوشى و يک يا چند گرانولوم ملتحمه‌اى مى‌شود. تشخيص بالينى با سرولوژى تأييد مى‌شود. به‌نظر مى‌رسد بيمارى در اثر يک باسيل گرم منفى پلئومورفيک باريک و دراز rochalimaea) (bartonella) که در جدار عروق خونى رشد مى‌کند، به‌وجود مى‌آيد. اين ارگانيسم به‌طور شايع در دهان انسان و هميشه در دهان گربه يافت مى‌شود. بيمارى در عرض ۳-۲ ماه بدون عارضه برطرف مى‌شود. ندول ملتحمه را مى‌توان برداشت و در مورد گرانولوم منفرد، اين اقدام درمان‌کننده است. تجويز تتراسيکلين سيستميک ممکن است سير بيمارى را کوتاه‌تر نمايد.
کنژونکتيويت ثانوى به نئوپلاسم (سندرم نقاب- Masquerade synrome)
گاهى در معاينه، نئوپلاسم ملتحمه يا لبهٔ پلک با کنژونکتيويت عفونى مزمن اشتباه مى‌شود. چون ضايعه زمينه‌اى شناسائى نمى‌شود، اين حالت را سندرم نقاب مى‌نامند. زگيل مولوسکوم لبهٔ پلک مى‌توانند با توليد موادى موجب کنژونکتيويت يا کراتوکنژونکتيويت شوند.
