|
|
|
|
|
| زمان شروع غذاى کمکى تکميلى با زمان از شير گرفتن کودکان تفاوت دارد.
سنى که کودکان مى‌توانند غذاهاى نيمه جامد و جامد را قبول نمايند در کودکان متفاوت است. معمولاً سن شروع غذاى تکميلى بايد براساس رشد و نمود کودک محاسبه شود. ۴ تا ۶ ماهگى را به‌عنوان بهترين سن براى شروع تغذيه تکميلى دانسته‌اند. کودک در اين زمان از نظر عضلات دهانى آمادگى بلعيدن غذاهائى مانند سوپ، فرنى و حريره بادام را دارد. در اين سنين کودک مى‌تواند راحت‌تر بنشيند و عضلات سر و گردن او تحت کنترل هستند.
|
|
| کودکان در کمتر از سن ۴ ماهگى اغلب غذاها را به‌دليل ضعف عضلات زبان و لب به بيرون برمى‌گردانند و به اصطلاح قادر به انتقال آن به مجراى حلق نمى‌باشند و بسيارى از کودکان به محض نزديک شدن قاشق و يا غذا به لب‌ها، آن را با زبان به بيرون مى‌رانند.
|
|
| در حدود ۴ ماهگى تغييراتى در عمل بلع و مکيدن کودک ايجاد مى‌شود. اين تغييرات موجب مى‌شود تا او به هنگام قرار گرفتن قاشق غذا در دهان لب‌هاى خود را باز کرده، به کمک زبان خود غذا را به عقب دهان براند. از طرف ديگر محدود کردن پروتئين چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار به همان نوع و مقدارى که در شير مادر وجود دارد تا سنين ۴ تا ۶ ماهگى مى‌تواند خطر حساسيت کودک را به پروتئين‌هاى مواد غذائى ديگر کاهش دهد، و از طرفى براى بالا بردن ميزان شيردهى مادران و اينکه کودکان از مزاياى طبيعى شير مادر بيشترين استفاده را داشته باشند بهتر است تغذيه تکميلى را تا اين سن به تأخير بيندازند.
|
|
| محيط و جوامعى که تغذيه تکميلى در آنها بايد شروع شود نيز از شاخص‌هاى بسيار مهمى هستند که زمان شروع را مشخص مى‌کنند. و در شرايط غيربهداشتى شروع هر نوع غذا به جز شير مادر ابتلا به اسهال، بيمارى‌هاى عفونى گوارشى ديگر و مرگ و ميرهاى ناشى از آن را به همراه دارد، و اين مسئله بايد در کشورهاى جهان سوم بسيار مورد توجه قرار گيرد و تا زمانى که شرايط بهداشتى فراهم نشده، تغذيه با شير مادر ادامه پيدا کند.
|
|
| شروع تغذيه تکميلى در سنين بسيار پائين در جذب مواد مغذى حياتى شير مادر دخالت دارد و باعث رقيق شدن مواد ضدعفونى کننده شير مادر مى‌شود.
|
|
| تغذيه تکميلى علاوه بر تأمين احتياجات روزانه کودک به منظور ايجاد عادات خوب غذائى در کودک نيز انجام مى‌شود و او را با قوام، نوع و مزه غذاهاى مختلف آشنا مى‌سازد.
|
|
|
مناسب‌ترين غذاها براى تغذيه تکميلى
|
|
| - داراى انرژى کافى و حجم کم باشند (مواد چربى، شکر و غلات)
|
| - نرم باشند و هضم آنها آسان باشد.
|
| - تازه و بدون آلودگى باشند و پاکيزه و بهداشتى تهيه شوند.
|
| - در دسترس، ارزان و مناسب عادات غذائى خانواده باشند.
|
| - امکان استفاده از آنها در حجم کم و در دفعات مکرر وجود داشته باشد.
|
|
|
|
| - غلات و برنج، جو، گندم
|
| - سبزيجات
|
| - ميوه‌جات و ويتامين‌ها
|
| - گوشت، مرغ و ماهى
|
| - تخم‌مرغ و گوشت‌قرمز مى‌باشد.
|
|
|
نحوهٔ تغذيه کمکى شيرخواران
|
|
| قبل از انجام تغذيهٔ کمکى شيرخواران، توجّه به نکات زير الزامى است:
|
|
| - غذاها را با قاشق، و مايعات را با ليوان به شيرخوار بدهيد (شکل الف)
|
|
|
|
|
| - از حدود شش ماهگى، شيرخواران علاقه دارند همه‌چيز را با دست بگيرند و به دهان ببرند. ۶ ماهگى زمان مناسبى است که فنجان يا ليوان نشکن را به‌دست شيرخوار بدهيد تا عمل آشاميدن را تقليد کند.
|
|
| - غذاها را با قاشق کوچکى که گودى کمى دارد به شيرخوار بدهيد.
|
|
|
|
|
| - هنگام دادن غذاهاى نيمه‌‌جامد و جامد، شيرخوار را بايد در وضعيت نشسته قرار داد. هيچگاه اين نوع غذاها را در حالت خوابيده به وى ندهيد. فراموش نکنيد که براى شير دادن نيز بايد شيرخوار را به حالت نيمه نشسته در آغوش بگيريد.
|
|
| - غذاى شيرخوار را به مقدار کم و براى يک وعده تهيه کنيد، مگر اينکه امکان نگهدارى غذاى اضافى باقيمانده در يخچال و يا فريزر وجود داشته باشد.
|
|
| - غذاى شيرخوار را با پوشش مناسب در ظرفى تميز و در جاى خنک نگه‌داريد.
|
|
| - در صورت باقى ماندن غذا، نگهدارى آن در يخچال حداکثر ۲۴ ساعت اشکال ندارد.
|
|
| - براى نگهدارى بيش از ۲۴ ساعت، غذا را در ظرف تميز کوچکى که محتوى يک وعده غذا است بريزيد و در فريزر بگذاريد.
|
|
| - غذاى شيرخوار را فقط به مقدار مصرف يک وعده گرم کنيد و به او بدهيد.
|
|
| - بهتر است براى شروع هر نوع ماده غذائى يک هفته فاصله وجود داشته باشد تا در صورت حساسيت غذائى مشخص شود که حساسيت کودک به کدام ماده غذائى بوده است.
|
|
| - مشارکت کودک در هنگام غذا خوردن به تقويت حس استقلال و يادگيرى وى کمک مى‌کند.
|
|
| - هنگام تغذيه، کودک را روى پارچه‌اى قرار داده تا در صورت پراکنده کردن مواد غذائى به راحتى قابل جمع کردن باشد.
|
|
| - غذا در انتهاء زبان قرار داده شود تا کودک کمتر موفق به خارج کردن غذا شود.
|
|
| - بهتر است از غذاهاى پخته شده در منزل استفاده شود و غذا با مواد تازه تهيه گردد و حتى‌الامکان از مواد کارخانه‌اى استفاده نشود.
|
|
| - از به‌کار بردن قند و نمک اضافى خوددارى شود تا زمينه بيمارى قند و فشار خون براى کودک مهيا نشود.
|
|
| - از سرخ کردن گوشت و سبزيجات براى کودک بايد جداً پرهيز شود.
|
.jpg "شکل الف")
.jpg)
