اپیدمیولوژی

اپيدميولوژى

اپيدميولوژى يرسينيا پستيس (Yersinia Pestis) نوعى کوکوباسيل گرم منفى است که موارد اسپوراديکى از بيمارى را در انسان به‌وجود مى‌آورد، از طريق گزش کک جوندگان منتقل و عمدتاً در جنوب غربى ايالات متحد ديده مى‌شود. موارد اسپوراديک طاعون هم در مناطق روستائى در سرتاسر دنيا و هم در چند منطقه شهرى در جنوب آسيا اتفاق مى‌افتد. طاعون مى‌تواند، با شيوع کمتر، از طريق ريزقطره‌هاى تنفسى نيز انتقال يابد. در طاعون ريوى انتقال انسان به انسان ممکن است صورت بگيرد.

تظاهرات بالينى

تظاهرات بالينى طاعون خيارکى (Bubonic)، پس از ۶-۲ روز دوره کمون، با شروع سريع تب، ميالژي، آرترالژي، و لنفادنوپاتى دردناک (همان خيارک) تظاهر مى‌يابد. بيمار اغلب تماس با حشره را به ياد نمى‌آورد اما در محل تلقيح ممکن است اسکار، پاپول، پوستول، دلمه، يا زخم ديده شود. طاعون خيارکى در صورت عدم درمان مى‌تواند به سمت سپسيس، افت فشار، DIC و مرگ پس از ۱۰-۲ روز پيشرفت نمايد. ۲۰-۱۰ درصد از بيماران به پنومونى ثانويه مبتلا مى‌شوند که در ابتدا به‌صورت پنومونيت بينابينى منتشر با خلط کم تظاهر مى‌يباد. پنومونى اوليه ناشى از پرسينيا پستيس بعد از ۴-۱ روز دوره کمون با شروع حاد تب، لرز، ميالژي، سردرد، سرفه و تنگى‌نفس (اغلب همراه با هموپتزي) خود را نشان مى‌دهد؛ در CXR درگيرى يک لوب ديده مى‌شود که به‌سمت درگيرى چند لوب پيشرفت مى‌کند. بيمارى برق‌آسا است و در صورت عدم درمان بيمار طى ۶-۲ روز فوت مى‌کند. مننژيت از تظاهرات وخيم ولى غير معمول بيمارى است.

تشخيص

تشخيص از آنجائى که طاعون در ايالات متحده نادر است، تشخيص به‌موقع و درمان اختصاصى و سريع آن نياز به شک بالينى قوى و تاريخچه اپيدميولوژيک کاملى دارد. تشخيص بالينى معمولاً براساس رنگ‌آميزى و کشت خون، خلط، آسپيرهٔ خيارک، يا CSF صورت مى‌گيرد. در رنگ‌آميزى اشکال مشخص دو قطبى و شبيه سنجاق‌قفلى ديده مى‌شود. کشت معمولاً مثبت خواهد شد ولى نياز به ۷۲-۴۸ ساعت فرصت دارد. سرولوژى مى‌تواند به‌اثبات موارد کمک کند.

درمان

داروى انتخابى طاعون استرپتومايين (۱ گرم عضلانى هر ۱۲ ساعت، به‌مدت ۱۰ روز) است. جنتامايسين (۷/۱-۱ mg/kg وريدى هر ۸ ساعت) و تتراسيکلين (۵۰۰ ميلى‌گرم خوراکى يا وريدى هر ۶ ساعت) داروهاى جايگزين هستند. بيماران مبتلا به طاعون ريوى را بايد در ايزولاسيون تنفسى و افراد در تماس را تحت پروفيلاکسى با تتراسيکلين (۵۰۰-۲۵۰ ميلى‌گرم خوراکى هر ۶ ساعت) قرار داد. مرگ تقريباً هميشه ناشى از تأخير در درمان است.