اختلالات عملکرد تهویه‌ای

اختلالات عملکرد تهويه‌اى (اشکال - حجم‌هاى ريوى که با دياگرام‌هاى مستطيلى و يک رسم اسپيروگرافيک نشان داده شده‌اند. - و - دياگرام جريان که رويکرد تشخيصى به بيمار مبتلا به هيپوکسمى را خلاصه کرده است-) تهويه فرآيندى است که ريه‌ها به‌وسيلهٔ آن هواى تازه را به حبابچه‌هاى هوائى (Alveoli) تحويل مى‌دهند. اندازه‌گيرى عملکرد تهويه‌اى شامل تعيين مقدار هوا در ريه‌ها [ظرفيت کلى ريه (Total lung Capacity = TLC)، حجم باقى‌مانده (Volume = RV Residual)] و سرعتى است که هوا مى‌تواند در ضمن يک بازدم عميق (Forced Exhalation) از TLC از ريه‌ها رانده شود [ظرفيت حياتى تحت فشار (Forced Vital Capacity)، حجم تحت فشار بازدمى در ۱ ثانيه (FEV1)]. ممکن است نمودار سرعت‌هاى جريان بازدمى در برابر حجم‌هاى ريوى ترسيم گردد و بدين ترتيب يک منحنى حجم - جريان به‌دست آيد.

حجم‌هاى ريوى که با دياگرام‌هاى مستطيلى (چپ) و يک رسم اسپيروگرافيک (راست) نشان داده شده‌اند. TLC، ظرفيت کلى ريه؛ VC، ظرفيت حياتي؛ RV، حجم باقى‌مانده؛ IC، ظرفيت دمي؛ ERV، حجم ذخيره بازدمي؛ FRC، ظرفيت باقى‌ماندهٔ عملکردي؛ VT، حجم جاري.

دياگرام جريان که رويکرد تشخيصى به بيمار مبتلا به هيپوکسمى (80mmHg > PaO₂) را خلاصه کرده است. PAO₂-PaO₂ معمولاً براى افراد ≤ ۳۰ سال کمتر از 15mmHg است و پس از ۳۰ سالگى به‌ازاء هر ۱۰ سال تقريباً ۳mmHg افزايش مى‌يابد.

دو الگوى اصلى عملکرد تهويه‌اى غير طبيعى عبارتند از: الگوهاى محدودکننده (Restrictive) و انسدادى (Obstructive) (جداول - تقسيم‌بندى تشخيصى بيمارى‌هاى شايع تنفسى - و - تغييرات عملکرد تهويه‌اى ).

جدول تقسيم‌بندى تشخيصى بيمارى‌هاى شايع تنفسى

	انسدادى
	آسم			برونشکتازى
	بيمارى مزمن انسدادى ريه			فيبزوکيستيک
	(برونشيت مزمن، آمفيزم)			برونشيوليت
	محدودکننده - پارانشيمى
	سارکوئيدوز			پنوموکونيوز
	فيبروز ريوى ايديوپاتيک			بيمارى ريوى بينابينى ناشى از دارو يا پرتوتابى
	محدودکننده - خارج پارانشيمى
	عصبى - عضلانى			قفسهٔ سينه
	فلج / ضعف ديافراگمى			کيفواسکوليوز
	مياستننى‌گراوa			چاقى
	سندرمa Guillian-Barre			اسپونديليت آنکيلوزانa
	ديستروفى عضلانىa
	آسيب ستون فقرات گردنىa

a. مى‌تواند باعث محدوديت دمى و بازدمى شود.

جدول تغييرات عملکرد تهويه‌اى

TLC

RV

VC

FEV1/FVC

انسدادى

iN to

h

i

i

محدودکننده

ريوى پارانشيمى

i

i

i

hN to

خارج پارانشيمى - دمى

i

iN to

i

N

خارج پارانشيمى - دمى + بازدمى

i

h

i

Variable

- توجه: Normal=N طبيعى

محدودکننده

در الگوى انسدادى:

- نسبت FEV1/FVC کاهش مى‌يابد.

- TLC طبيعى يا افزايش يافته است.

- RV به‌علت گير افتادن هوا در طى بازدم، بالا مى‌رود.

در الگوى محدودکننده:

- شاه‌علامت کاهش TLC است.

- ممکن است ناشى از بيمارى پارانشيم ريوى يا خارج ريوى (عصبى - عضلانى از قبيل مياستنى‌گراو يا ديوارهٔ قفسهٔ سينه از قبيل کيفواسکوليوز) باشد.

- بيمارى پارانشيمى ريه معمولاً با کاهش RV همراه است، ولى بيمارى خارج پارانشيمى (با اختلال عملکرد بازدمي) با افزاش RV همراه مى‌باشد.