استانداردهای ایجاد اسناد در کسب‌وکار تجاری

تبادل اسناد در کسب‌وکارهاى الکترونيکى از اهميت ويژه‌اى برخوردار است و به‌همين لحاظ استانداردهاى DHTML،DTML و XML که هرسه براساس SGML مى‌باشند مطرح و مورد استفاده قرار مى‌گيرند.

HTML و DHTML

زبان HTML که خلاصه عبارت Hyper Text Markup Language مى‌باشد شامل دستوراتى است که چگونگى نمايش يک صفحه وب را توسط يک مرورگر تعيين مى‌کند.

هرچند اين زبان بصورت متن نوشته و به‌راحتى خوانده مى‌شود اما تصاوير را نيز درقالب فايل‌هاى GIF و JPEG مى‌توان به آن اضافه نمود. در ابتداى پيدايش HTML، تکيه دستورات بر ساختار و محتواى صفحات بود و مرورگرها تنها حفظ ساختار صفحه و مراعات شکل پاراگراف‌ها و فضاهاى خالى را با توجه به دستورات موجود در سند درنظر مى‌گرفتند، اما با افزايش کاربردهاى وب و کاربران، کنترل‌هاى بيترى روى صفحات وب توسط طراحان مطرح گرديد تا بتوانند با طراحى صفحات و اسناد جذاب‌تر افراد بيشترى را به سايت‌هاى خود جلب نمايند. در پاسخ به اين نياز دستورات جديدى براى کنترل ظاهر صفحات وب عرضه گرديدند و لذا نقش طراحان در کنترل صفحات وب بيشتر شد.

شرکت مايکروسافت عرضه‌کننده مرورگر Internet Explorer و شرکت نت اسکيپ عرضه‌کننده مرورگر Netscap's Navigator تلاش کرده‌اند تا مدلى پويا براساس تکنولوژى شى‌ءگرا براى صفحات وب ايجاد نمايند به‌نحوى که کاربران را قادر سازد تا ضمن رعايت قالب‌بندى دستورات HTML، امکانات ديناميکى را به صفحات خود اضافه نمايند.

بدين ترتيب امکان ايجاد اسناد و صفحات وب با قابليت‌هاى متحرک‌سازى و محاوره‌اى بيشتر، نسبت به نسخه‌هاى قبلى HTML فراهم گرديده است. لذا توانايى‌هاى زير در مرورگرهاى مايکروسافت و نت اسکيپ ايجاد گرديده‌اند:

- نگرش شيءگرا در صفحات و عناصر آنها

- انتخاب مدل نمايش و چيدمان محتويات صفحات وب

- برنامه‌نويسى به زبان‌هاى اسکريپتى نظير VB script و Javascript و (Active Server Pages-ASP) امکان مراجعه به عناصر و اجزاى تشکيل‌دهنده صفحات وب

- انتخاب فونت‌ها بصورت پويا

اگرچه بصورت غيراستاندارد نيز هريک از عرضه‌کنندگان مرورگرهاى وب دستوراتى را در محصولات خود اضافه نموده‌اند. اما برنامه‌نويسان درهنگام درهنگام ايجاد سند مى‌بايد آنها را طورى طراحى نمايند که در هر مرورگرى قابل اجرا باشد تا ملاقات‌کنندگان را به خود جذب نمايند.

مرورگرها درواقع پس از بازشدن سند HTML همه سطرها، پاراگراف‌ها و تصاوير را درجاى صحيح خود قرار مى‌دهند و پس از تفسير سند و نمايش آن ديگر اتفاق خاصى نمى‌افتد و صفحه HTML به همان صورتى که نمايش داده شده است باقى مى‌ماند. اين حالت به HTML حالتى ساکن و استاتيک مى‌دهد و عليرغم پيشرفت HTML تاکنون اين حالت پابرجا بوده و به‌عنوان يک نقص براى HTML تلقى مى‌گردد. هرچند اسناد HTML تاکنون بسيارى از نيازهاى کاربران را برآورده ساخته است اما انتظار کاربران افزايش يافته و ازاين‌رو متعاقباً امکاناتى به HTML افزوده شده و تحت DHTML به بازار ارائه گرديد. در اين استاندارد درواقع وقتى يک سند ازطرف server براى client ارسال مى‌گردد تغييرات لازم در سند بدون انتقال مجدد سند به‌سوى server برروى client انجام مى‌پذيرد.

درحالى که در HTML هرگونه تغييرى ولو اندک نياز به انتقال مجدد سند تغييريافته به‌سوى server مى‌باشد لذا پس از افزودن قابليت‌هاى ديناميکى به HTML تغييرات بر روى سند در سوى client انجام مى‌پذيرد.

اين جهش درواقع تغييرى در HTML قديمى يا دستورات بکاررفته آن نبود بلکه روشى براى تعيين چگونگى به‌نمايش درآوردن عناصر سند را فراهم مى‌کند. لذا جهت کنترل اجزاى موجود در صفحه لازم است که اولاً همه اجزاى صفحه مشخصه‌اى داشته باشند تا قابل دسترسى باشند. ثانياً با نوشتن برنامه‌هاى اسکريپتى آن اجزا را کنترل نمود. هر سند داراى ساختا مشخصى است که به آن مدل شى (Document Object Model-DOM) اتلاق مى‌گردد.

اسناد HTML در فايل‌هاى متنى ذخيره مى‌شوند ولى مرورگرها باوجود ساختار DOM در سند ماهيت هر جزء از اجزاى صفحه را شناسايى کرده و به‌هنگام تفسير صفحه تک‌تک اجزاى صفحه را دسته‌بندى کرده و هرکدام را در دسته‌اى از اجزاى مشابهش قرار مى‌دهد و به‌عبارت ديگر هريک از دستورات HTML را به‌عنوان يک رکورد در بانک اطلاعاتى خود ذخيره مى‌سازد.

به‌منظور ايجاد امکانات ديناميکى در صفحات وب و درواقع کنترل اجزاى صفحه از زبان‌هاى اسکريپت‌نويسى ازقبيل جاوا اسکريپت و يا نسخه اسکريپت‌نويسى ويژوال بيسيک (VBscript) استفاده مى‌شود. اين زبان‌ها قادرند عناصر مختلفى از صفحه را مورد بررسى قرارداده و تغييرات موردنظر کاربر را روى آنها اعمال نمايند.

زبان‌هاى اسکريپت زبان‌هاى برنامه‌نويسى مخصوصى هستند که کنترل اجزاى مختلف يک صفحه وب ازجمله دستورات HTML، فريم‌ها (frames) و حتى خود مرورگرها را انجام مى‌دهند. درحالى که در اسکريپت‌هاى طرف سرويس‌دهنده (Server Side Scripts) و اپلت‌هاى جاوا، مرورگرها بايد با server تعامل داشته باشند. در DHTML تمامى تغييرات به‌وسيله خود سند در client انجام مى‌پذيرد و به‌همين دليل سرعت واکنش DHTML بسيار سريع مى‌باشد.