مرحلهٔ سوم

در هر زمانى بين ۱۰ تا ۳۰ دقيقه پس از تولد نوزاد، جفت بايد از رحم مادر خارج شود. نزديک به خارج شدن جفت، مادر يک انقباض ملايم احساس مى‌کند. مادر را تشويق کنيد که نفس خود را نگه دارد و زور بزند تا جفت خارج شود. اگر مادر بخوابد و زانوهاى خود را خم و از هم دور نگه دارد، خارج شدن جفت براى او آسانتر خواهد بود.

نبايد جفت يا بند ناف را به‌هنگام خارج شدن بگيريد بکشيد.

لازم نيست که جفت را از بند ناف جدا کنيد حتماً آن را بدون آنکه آسيبى ببيند دست نخورده داخل يک کيسهٔ پلاستيکى نگهداريد چون هنگامى‌که مادر را به بيمارستان مى‌بريد در آنجا آن را از جهت کامل بودن مورد آزمايش قرار خواهند داد. حتى اگر تکه کوچکى از آن درون مادر بماند مى‌تواند دردسر ايجاد کند.

هنگامى‌که جفت خارج شد، مادر را تميز کنيد و يک نوار بهداشتى يا حولهٔ تميز روى واژن مادر بگذاريد. تا آنجا که ممکن است وسيلهٔ راحتى او را فراهم کنيد و او را تشويق کنيد به اينکه استراحت کند. مقدار کمى خونريزى طبيعى است خونريزى شديد معمولاً به‌ندرت اتفاق مى‌افتد، اما اگر اتفاق افتاد، سعى کنيد خونسرد باشيد و منتظر رسيدن آمبولانس شويد.

با ملايمت شکم مادر (درست زير ناف) را ماساژ بدهيد تا رحم براى انقباض تحريک شود. رحم به‌ەنگام منقبض شدن سفت مى‌شود اما به ماساژ خود ادامه بدهيد تا امداد سر برسد.

- تولد واژگونه:

اين حالت زمانى رخ مى‌دهد که وضعيت نوزاد در رحم معکوس شود. اين يک حالت عادى نيست و به اين جهت نياز به مراقبت‌هاى فورى پزشکى دارد.

- درمان:

۱. مادر را روى بستر بخوابانيد، به ترتيبى که باسن او روى لبهٔ تشک و پاهاى وى در طرفين قرار گيرد. دو جعبهٔ کوچک يا آجر زير پاهاى وى قرار دهيد.

۲. به محض آنکه بچه نمايان شد او را بگيريد و نگهداريد، بدن نوزاد را در حالى‌که هنوز سر او بيرون نيامده، گرم نگهداريد تا بر اثر سرماى محيط خارج تنفس او تحريک نشود.

۳. بگذاريد به هنگام خروج از کانال تولد، نوزاد آويزان بماند. اگر پس از بيرون آمدن شانه‌ها بيش از سه دقيقه گذشت و سر بيرون نيامد، پاهاى نوزاد را بگيريد و بالا بياوريد تا دهان و بينى او آزاد بماند.

۴. مادهٔ لزج را از دهان و بينى نوزاد پاک کنيد تا راه تنفس او باز شود.

۵. صبر کنيد تا بقيه سر نوزاد نيز بيرون بيايد، تولد خيلى سريع نوزاد ممکن است باعث صدمه به مغز او بشود، بنابراين وقتى دهان و بينى او آزاد شد، نيازى نيست که بقيهٔ زايمان را به‌نحوى تسريع کنيد.

- با بند ناف چه بايد کرد:

در بيشتر موارد اگر بند ناف، تا رساندن مادر و نوزاد به بيمارستان هم‌چنان به مادر متصل بماند، اشکالى ايجاد نمى‌کند. اما اگر بند ناف خيلى کوتاه باشد يا رساندن مادر و نوزاد به بيمارستان طول بکشد، لازم است که بند ناف بريده شود. صبر کنيد تا: جفت خارج شود، تپش بند ناف بايستد؛ يا حداقل ده دقيقه از تولد بگذرد.

۱. با استفاده از دو نخ بخيه استريل يا دو تکه نخ معمولى ضد عفونى شده که از قبل آماده کرده‌ايد، بند ناف را در دو محل محکم ببنديد و گره بزنيد: يکى ۱۵ سانتى‌متر و ديگرى ۲۰ سانتى‌متر فراتر از شکم نوزاد. اگر نخ بخيه اول که به شکم نوزاد نزديک است خيلى محکم گره زده نشود، ممکن است به هنگام بريدن ناف، نوزاد آن‌قدر خونريزى کند که منجر به مرگ وى شود.

۲. بند ناف را با استفاده از قيچى استريل در محل ميان دو گره ببريد.

۳. محل بريدگى را با استفاده از باند پانسمان استريل، پانسمان کنيد.

نبايد پودر يا مواد ضدعفونى ديگر (از هر نوع که باشد) روى بريدگى بند ناف بزنيد.

۴. ده دقيقه پس از بريدن، بند ناف را بررسى کنيد تا مطمئن شويد که خونريزى نمى‌کند. با نخ بخيه سوم دور بند ناف را در فاصلهٔ ۱۰ سانتى‌مترى شکم نوزاد محکم گره بزنيد.

۵. با يک باند استريل ديگر مجدداً محل بريدگى را پانسمان کنيد و با بستن يک دستمال تاشدهٔ تميز به دور شکم نوزاد پانسمان را سر جاى خود محکم کنيد.

اگر باند استريل در اختيار نداريد، هيچ چيز دور شکم بچه نبنديد.

اگر ناگزير شديد بند ناف را قبل از خارج شدن جفت ببريد، سر بند نافى که به جفت متصل است را نيز با يک باند استريل پانسمان کنيد.

هميشه جفت را طورى نگهداريد که بعداً بتوان آن را آزمايش کرد.