|
|
|
| ساختمان مدرسه، محل استقرار و تجهيزات آن بخشى از محيطى است که دانش‌آموز در آن شد و تکامل مى‌يابد. بنابر اين سالم بودن محيط مدرسه براى تأمين بيشترين سلامت عاطفي، اجتماعى و فردى دانش‌آموز ضرورى است، بايد مدرسه به‌عنوان مرکز تجلى بهسازى مناسب براى جامعه باشد استانداردهاى نام بردهٔ زير حداقل استانداردهاى بهداشت محيط مدرسه است:
|
|
| - محل استقرار: محل استقرار مدرسه به‌طور معمول بايد طورى قرار گرفته باشد که دسترسى مناسب توسط راه‌هاى اطراف داشته و از جاهاى شلوغ و جاده‌هاى پر رفت و آمد هم به اندازهٔ کافى دور باشد بايد محيط مدرسه به نحوى مناسب محصور و بدون هيچ‌گونه خطراتى باشد.
|
|
| - زمين مدرسه: زمين مدرسه بايد در جاى مناسب و بلند قرار گرفته و در معرض سيل و رطوبت نباشد و بتوان آب آن را به‌خوبى زه‌کشى کرد. توصيه شده است که ۵ آکر زمين براى مدارس ابتدائى و ده آکر براى مدارس راهنمائى و به‌ازاء يک‌صد دانش‌آموز هم يک آکر زمين اضافى در نظر گرفته شود. در شهرهاى پر تراکم بايد نزديک‌ترين پارک يا زمين‌بازى در دسترس دانش‌آموز قرار داده شود.
|
|
| - ساختمان مدرسه: بايد مهدکودک‌ها و دبيرستان‌ها حتى‌المقدور يک طبقه باشند. ديوارهاى بيرونى مدرسه بايد حداقل دو اينچ کلفتى داشته و عايق حرارت باشد.
|
|
| - اتاق‌هاى درس: بايد ايوان به کلاس درس متصل و هيچ کلاسى نبايد بيش از چهل دانش‌آموز داشته باشد. مساحت سرانهٔ هر دانش‌آموز در کلاس درس نبايد از ۱۰ فوت مربع کمتر باشد.
|
|
| - ميز و صندلي: مطلوب آن است که براى هر دانش‌آموز ميز و صندلى جداگانه فراهم شود. بايد ميزها از نوع کوچک و صندلى‌ها با پشتى مناسب براى استراحت باشند که بتوان با آسودگى پشت ميز کار کرد. بايد ميز و صندلى با گروه سنى دانش‌آموزان متناسب باشد.
|
|
| - درها و پنجره‌ها: بايد پنجره‌ها پهن و پائين آنها داراى درگاه و در بلنديِ ۷۵ سانتى‌متريِ کفِ اتاق باشند. مجموع مساحت درها و پنجره‌ها بايد حداقل بيست و پنج درصد مساحت کف اتاق باشد. بايد پنجره‌ها در ديوارهاى روبروى يکديگر کار گذاشته شوند تا تهويهٔ متقاطع انجام گيرد. هواکش‌ها نبايد کمتر از دو درصد مساحت کف اطاق باشند.
|
|
| - رنگ ديوارها: رنگ ديوارها در درون اتاق بايد سفيد باشد و به‌طور متناوب با رنگ سفيد رنگ‌پاشى شود.
|
|
| - روشنايي: اتاق‌هاى درس بايد روشنائى طبيعى کافى داشته باشند و بهتر است روشنائى از سمت چپ دانش‌آموز نه از روبرو.
|
|
| - آب مصرفي: بايد مدرسه منبع آب سالم آشاميدني براى خود داشته باشد و آب آن به‌طور پيوسته و از شير آب توزيع شود.
|
|
| - غذاخوري: نبايد غذاهائى جز آنچه به تائيد و تصويب مسؤولين مدرسه رسيده است در محيط مدرسه مصرف شود. و بايد براى صرف غذاى نيم‌روزى دانش‌آموزان اتاق جداگانه‌اى در نظر گرفته شود.
|
|
| - دستشوئي: بايد مستراح و آب‌ريزگاه براى دانش‌آموزان تأمين شود. براى هر شصت دانش‌آموز پسر يک آب‌ريزگاه و براى هر يک‌صد دانش‌آموز يک مستراح لازم است.
|
|
|
|
| کودکى که از نظر بدنى ضعيف باشد از نظر عقلى هم ضعيف خواهد بود و نمى‌توان از او انتظار داشت که از مدرسه به‌طور کامل بهره‌مند شود. بنابر اين بايد به رژيم غذائى دانش‌آموز بيشترين توجه شود. بايد رژيم غذائى همهٔ مواد مغذى را به نسبت مطلوب داشته و براى حفظ سلامت بهينهٔ کودک کافى باشد. بررسى‌ها نشان داده‌اند که در کشورهاى رو به پيشرفت مانند هندوستان بيمارى‌هاى تغذيه‌اى و به‌خصوص آن گروه که با کمبود ويتامين‌هاى C، A تيامين، ريبوفلاوين، کلسيم و آهن مرتبط هستند، بسيار شايع است.
|
|
| الف- غذاى وسط روز در دبستان:
|
| براى مبارزه با سوءتغذيهٔ کودکان دبستانى و بهبود سلامت آنها اينک در کشورهاى پيشرفته تأمين غذاى مناسب براى دانش‌آموزان را پذيرفته‌اند. توصيه شده است که بايد حداقل يک نوبت تغذيه براى کودکان تأمين شود. آنها که مى‌توانند از عهده برآيند غذاى دلخواه خود را از خانه مى‌آورند و به‌هنگام صرف نهار آن را در مدرسه مى‌خورند و بايد براى ديگران هم مدرسه ترتيبى بدهد که با بهاء تمام شده به کودکان غذاى مناسب داده شود. به‌علت کمبود منابع مالى در کشورهاى رو به پيشرفت، توصيه مى‌شود که غذاى نيم‌روزى مدرسه حداقل يک سومِ کالرى و يک دومِ پروتئينِ مورد نياز کودک را بايد داشته باشد.
|
|
| ب- برنامه‌هاى کاربردى براى تغذيه:
|
| در بعضى کشورها يونيسف با دادن لوازم مصرفي، کود شيميائى و بذر به برنامه‌هاى کاربردى تغذيه کمک مى‌کند. در جاهائى که زمين در دسترس باشد بايد اين کمک‌ها براى توسعهٔ کشاورزى در مدارس به‌کار گرفته شوند. فرآورده‌هاى کشاورزى را که از اين راه به‌دست مى‌آيد مى‌توان در برنامه‌هاى غذائى دانش‌آموزان يا براى آموزش تغذيه به‌کار گرفت.
|
|
| ج- مواد مغذى ويژه:
|
| پيشرفت‌هاى دانش تغذيه آشکار کرده‌اند که براى پيشگيرى از برخى بيمارى‌هاى تغذيه‌اى پاره‌اى مواد مغذى ويژه ضرورى هستند. پوسيدگى دندان‌ها، گواتر بومي، شب‌کوري، سوءتغذيهٔ کمبود پروتئين، کم‌خونى‌ها و گروهى ديگر از بيمارى‌هاى تغذيه‌اى آشکارا قابل پيشگيرى هستند. استفاده از برخى مواد مغذى ويژه در جاهائى که اين‌گونه بيمارى‌هاى تغذيه‌اى دشوارى بهداشتى جامعه هستند، مجاز شمرده مى‌شود.
|
|
| کمک‌هاى اوليه و مراقبت‌هاى فوريتى
|
|
| مسؤوليت ارائهٔ کمک‌هاى اوليه و مراقبت‌هاى فوريتى براى دانش‌آموزانى که در محيط مدرسه بيمار يا مجروح مى‌شوند بر عهدهٔ آموزگاران است و از اين‌رو همهٔ آموزگاران بايد در برنامه‌هاى آموزشى ترتبيت معلم يا برنامه‌هاى آموزش حين خدمت در اين مورد آموزش کافى ببينند تا از عهدهٔ اين تکليف برآيند. فوريت‌هائى که بيش از همه در مدرسه ديده مى‌شوند عبارتند از:
|
|
| - حوادثى که به جراحات سبک يا وخيم منجر مى‌شود؛
|
|
| - فوريت‌هاى پزشکى مانند ورم معده و روده، درد شکم، تشنج صرعي، ضعف کردن، و ... بايد هر مدرسه‌اى يک جعبهٔ کامل کمک‌هاى اوليه داراى لوازم ضرورى براى انجام اين تکاليف داشته باشند.
|
|
|
|
| وضعيت بهداشت روان کودک بر سلامت بدنى و پيشرفت درسى او اثر مى‌گذارد. اعتياد داروئي، بزهکارى جوانان و ناسازگارى از مشکات کودکان مدرسه‌اى هستند. مدرسه مهم‌ترين جا براى شکل‌گيرى رفتار کودکان و ارتقاء سلامت روانى آنها است. آموزگار هم نقش پيشگيرى و هم نقش مثبت دارد و بايد به کودکان کمک کند تا سلامت روانى خود را به‌دست آورند به‌طورى که بتوانند به سوى رسيده شدن پيشرفت کرده و بزرگسالانِ کاملاً سازگار و مسؤول شوند. بايد کارهاى روزمرهٔ مدرسه طورى برنامه‌ريزى شود که فرصت کافى براى آسايش در بين ساعات کار فشرده وجود داشته باشد و کوشش شود که يکنواختى در اتاق درس بهبود يابد. بين کودکان نژادهاى مختلف، مذاهب گوناگون يا طبقه‌هاى اجتماعى متفاوت نبايد هيچ تبعيض وجود داشته باشد. دارا و نادار و زيرک و کندذهن بايد به يک چشم نگريسته شوند. اينک به اين واقعيت بيشتر توجه مى‌شود که به خدمات روان‌شناسان و مشاوران انتخاب‌پيشه براى راهنمائى کودکان از نظر گزينش پيشهٔ مناسب آنها نياز فراوان هست.
|
