اين طيف محقق را قادر مىسازد که از روى نمرهٔ پاسخگو با دقت و با حداکثر ۱۰ درصد خطا در کل نمونه، بتواند عبارات مورد تأييد پاسخگو را دريابد. عبارات مقياس گاتمن داراى ويژگىهاى ترتيبپذيرى و تجمعپذيرى است؛ يعنى اينکه عبارتها از ترتيب منطقى برخوردار بوده در آغاز عبارتى قرار مىگيرد که مبين شديدترين حالت گرايش مثبت يا منفى باشد و در عبارات بعدى بتدريج از شدت آن کاسته مىشود. همچنين، طيف ياد شده داراى يک خاصيت است که اگر پاسخگو با يکى از عبارتها موافقت نمود، مشخص مىشود که با عبارتهاى ضعيفتر از آن نيز موافقت دارد و محقق مىتواند آنها را بحساب آورد.
گاتمن به همراه استوفر - Stouffer - در فعاليتهاى دوران بعد از جنگ در امريکا به رهبرى روزولت شرکت داشت و بررسىهاى متعددى را دربارهٔ نگرشهاى سربازان و ساير زمينههاى مرتبط با جنگ به انجام رساند - بررسى آگاهىها، نگرشها و رفتارهاى اجتماعى - فرهنگى در ايران؛ ص ۳۵)
بيان مثالى در اين زمينه مىتواند به معرفى و درک طيف کمک نمايد. فرض کنيد قرار است نظر و گرايش افرادى نسبت به افراد گروه اجتماعى ديگرى سنجيده شود. در اين صورت، محقق مىتواند نظير طيف بوگاردوس اقدام به طراحى تعدادى عبارت بنمايد بهنحوىکه از ترتيب منطقى افزايش يا کاهش تدريجى گرايش مثبت و منفى برخوردار باشد. آنگاه آن را در اختيار افراد قرار داده، نسبت به تکميل آن براساس خاصيت تجمعپذيرى اقدام کند و در پايان تعداد پاسخهاى بلى را جمع ببندد؛ نظير موارد زير:
حاضرم از طريق ازدواج با او نسبت فاميلى داشته باشم.
بلى
خير
حاضرم او را به عنوان همبازى در تيم خود بپذيرم.
بلى
خير
حاضرم به عنوان همسايه در يک محله با او زندگى کنم.
بلى
خير
حاضرم به عنوان يک همکار در اداره با او کار کنم.
بلى
خير
حاضرم به عنوان ميهمان او را در شهرم بپذيرم.
بلى
خير
عبارت مزبور را مىتوان در قالب جدول تنظيم نمود. محقق بايد در هنگام تنظيم جدول به گونهاى اقدام کند که بتواند الگوى مثلثى شکل خط تفکيک بين فراوانى پاسخهاى بلى و خير را ايجاد کند. براى اين کار در مرحلهٔ اول مىتواند جدول را براساس شمارهٔ ترتيب پاسخگويان تنظيم کند و جمع نمرات (مجموع بلىها) را محاسبه و در ستون مربوط ثبت کند. در مرحله دوم مىتواند جدول را براساس فراوانى نمرات و به عبارتى براساس نمرات فضلى مرتب کند و بالاترين نمره را در ستون نمرات در رديف اول و کمترين نمره را در رديف آخر قرار دهد. بديهى است شمارهٔ ترتيب پاسخگويان تغيير خواهد کرد. در مرحله سلوم بايد با ثابت نگه داشتن ترتيب ستون نمرات براساس نمرات فضلي، ترتيب پاسخگويان و ترتيب عبارات را تغيير دهد، بنحوى که پاسخهاى بلى در مجاور هم قرار گيرند.
علاقمندان به مباحث مفصلتر دربارهٔ طيفها مىتوانند به منابع زير مراجعه نمايند:
- کندوکاو و پنداشتهها؛ ص ۲۰۰-۲۹۳
- طرح پرسشنامه و سنجش نگرشها؛ ص ۹۸-۱۷۵
- روشهاى تحقيق در علوم تربيتى و رفتاري؛ ص ۲۳۶-۲۶۲