| عقيم‌سازى مردان يا وازکتومى روشى است نسبتاً ساده که حتى در مراکز خدمات اوليه بهداشتى و توسط يک پزشک آموزش ديده و بدون بيهوشى قابل انجام است و چنانچه تحت شرايط کاملاً استريل انجام شود هيچ خطر مرگ و ميرى ندارد. در وازکتومى رسم بر اين است که بعد از گيره گذاشتن يک سانتى‌متر از لوله‌هاى واز را جدا مى‌کنند. بعد دو انتهاء بريده شده با نخ بسته مى‌شوند و بعد اين انتهاها را بر روى خود خم کرده و با نخ در همين حالت، آنها را نگه مى‌دارند. به اين ترتيب دو انتهاى لوله دور از هم قرار مى‌گيرند. اين کار از خطر اتصال مجدد لوله‌ها کم مى‌کند. نکته مهم که بايد تأکيد شود اين است که داوطلب اين عمل بلافاصله بعد از عمل عقيم نمى‌شود و معمولاً تا ۳۰ بار انزال بعد از عمل هنوز بارور است. در طى اين مرحله بينابينى يکى ديگر از روش‌هاى پيش‌گيرى از باردارى بايد استفاده شود. اگر وازکتومى به درستى انجام شود، تقريباً ۱۰۰ درصد مؤثر است.
|
|
| بعد از وازکتومي، توليد هورمون و ساخت اسپرم تغيير نمى‌کنند. اسپرم‌هاى توليد شده توسط فاگوسيت‌ها در درون لوله از بين مى‌روند. اين امر يکى از فرآيندهاى طبيعى در دستگاه تناسلى مردان است، اما ميزان از بين بردن اسپرم‌ها افزايش مى‌يابد. وازکتومى به لحاظ وسايل مورد نياز، بسترى شدن و آموزش پزشکان سريع‌تر، ارزان‌تر و ساده‌تر است. از جنبه مالى هر ۵ وازکتومى برابر يک عمل بستن لوله در زنان است.
|
|
|
|
| وازکتومى بدون تيغ جراحى (No - Scalpel vasectomy)
|
|
| وازکتومى بدون تيغ جراحى يک روش جديد است که بى‌خطر، راحت و مورد قبول مردان مى‌باشد. در حال حاضر اين روش جديد، به عنوان يک پروژه داوطلبانه و بر اساس برنامه بهزيستى خانواده، براى مردان تبليغ مى‌شود.
|
|
|
|
| براى اطمينان از بهبودى زخم و موفقيت عمل، داوطلب بايد توصيه‌ها زير را عمل کند:
|
|
| - داوطلب بايد بداند که بلافاصله بعد از عمل عقيم نخواهد شد و قبل از منفى شدن آزمايش مايع مني، حداقل ۳۰ بار انزال بايد صورت گيرد.
|
|
| - تا وقتى مقدار اسپرم‌ها به صفر برسد از وسايل پيش‌گيرى از باردارى استفاده کند.
|
|
| - حداقل ۲۴ ساعت بعد از عمل حمام نرود.
|
|
| - از يک بانداژ T شکل يا يک بيضه‌بند به مدت ۱۵ روز استفاده کند و محل را خشک و تميز نگه دارد.
|
|
| - به مدت ۱۵ روز از بلند کردن، حمل کردن و يا حمل بارهاى سنگين خوددارى کند. به هر حال نيازى به استراحت مطلق وجود ندارد.
|
|
| - روز پنجم بعد از عمل بخيه‌ها را بکشد.
|
|
| دلايل شکست عمل وازکتومى در پيش‌گيرى از باردارى
|
|
| ميزان شکست وازکتومى به طور کلى پائين و در حدود ۱۵/۰ در هر ۱۰۰ نفر - سال است. شايع‌ترين دليل شکست تشخيص اشتباه لوله واز است و ممکن است اجزاء ديگر طناب اسپرماتيک، مثل يک وريد ترومبوزه شد و يا يک لنف ضخيم به جاى واز، بسته شوند. بنابر اين در کشورهاى توسعه‌يافته بعضى از دست‌اندرکاران توصيه مى‌کنند آزمايش بافت‌شناسى واز در همه داوطلبان انجام شود. در کشورهاى در حال توسعه، آزمايش بافت‌شناسي، به علت نبودن تسهيلات لازم، انجام نمى‌گيرد، روش ساده‌اى که توصيه مى‌شود اين است که واز را بر روى يک لام به آرامى فشار داده و لام را با رنگ‌آميزى رايت (Wright) رنگ‌آميزى کنند. چنانچه سلول‌هاى اپى‌تليال استوانه‌اى که درون مجراى واز را فرش کرده‌اند وجود داشته باشند، واز تشخيص داده مى‌شود. در بعضى موارد، شکست ممکن است حاصل اتصال خودبه‌خود واز باشد. هم‌چنين، حاملگى ممکن است به علت انجام نزديکي، قبل از محو کامل اسپرم‌ها از مجارى دستگاه تناسلى باشد.
|
|
|
|
| عوارض بسيار اندکى که ممکن است ايجاد شوند عبارتند از:
|
|
| - عوارض مربوط به عمل: عوارض زودرس شامل: درد، هماتوم امکروتوم و عفونت موضعي. عفونت محل عمل تقريباً در ۳ درصد افراد به وجود مى‌آيد. اگر هموستاز (جلوگيرى از خونريزي) خوب انجام شود و آنتى‌بيوتيک تجويز شود از ميزان اين عوارض کاسته مى‌شود.
|
|
| - گرانول‌هاى اسپرمى (Sperm granules): اين گرانول‌ها در نتيجه تجمع اسپرم ايجاد مى‌شوند. اين عارضه موضعي، شايع و ناراحت‌کننده است. گرانول‌ها ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از عمل ظاهر مى‌شوند و شايع‌ترين علامت آنها درد و تورم است. از نظر بالينى توده‌ها سفت هستند و قطر آنها حدود ۷ ميلى‌متر است. گرانول‌هاى اسپرمى به عنوان واسطه‌اى عمل مى‌کنند که اتصال مجدد لوله‌ها را تسهيل خواهند کرد. اين گرانول‌ها نهايتاً فروکش مى‌کنند. گزارش شده است که استفاده از حلقه‌هاى فلزى براى بستن واز از اين عارضه کاسته و يا آن را کاملاً از بين مى‌برد.
|
|
| - اتصال خودبه‌خود لوله‌ها: بيشتر لوله‌هاى اپيتليائى بعد از آسيب ديدن مجدداً به هم متصل خواهند شد واز نيز از اين قاعده مستثنى نيست. شيوع اتصال خودبه‌خود از صفر تا ۶ درصد گزارش شده است و وقوع آن يک مسئله جدى است. بنابر اين، جراح موظف است اين مسئله را براى هر يک از داوطلبان توضيح داده و از آنان رضايت‌نامه کتبى بگيرد که در آن اين واقعيت نيز درج شده باشد. در مطالعه‌اى که بر روى ۱۴۰۴۷ نفر از افراد وازکتومى شده انجام شد، مشخص گشت که ظرف ۶ ماه تا ۳ سال بعد از عمل همسر ۶ نفر از اين افراد، باردار شده‌اند. بنابراين داوطلبين را بايد تشويق کرد که پى‌گيرى منظمي، که ممکن است ۳ سال طول بکشد، داشته باشند.
|
|
| - پاسخ خودايمنى (Outommum response): گفته مى‌شود که وازکتومى باعث ايجاد يک پاسخ خودايمنى نسبت به اسپرم مى‌شود. بستن لوله‌هاى واز باعث جذب اسرماتوزوآها شده که در نتيجه آن پادتن، بر عليه اسپرم، در خون ساخته مى‌شود. به طور طبيعى ۲ درصد کل مردان در برابر اسپرم خود پادتَن دارند و در مردانى که وازکتومى شده‌اند اين رقم به ۵۴ درصد مى‌رسد. هيچ مدرکى در دست نيست که نشان دهد اين پادتن‌ها براى بدن مضر هستند. احتمال مى‌رود که پادتن‌هاى در گردش خون، کاهشى را در ميزان بارورى بعد از پيوند مجدد لوله‌ها ايجاد کنند.
|
|
| - اثرات روان‌شناختى: بعضى از مردان ممکن است از کاهش ميل جنسي، ايجاد ناتوانى جنسي، سردرد، خستگى و غيره شکايت داشته باشند. چنين اثرات روان‌شناختى در مردانى ديده مى‌شود که تحت فشارهاى هيجانى اقدام به اين کار کرده‌اند و به همين دليل مهم است که به هر داوطلبي، پايه و اساس عمل توضيح داده شده و به او وقت کافى داده شود که ذهن خود را کامل و داوطلبانه آماده کند. و بعد عمل را انجام دهد.
|
