|
|
| |
نام فارسى |
|
آسپارژيناس ( آسپارژيناس ـ ال) |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
ASPARAGINASE (L-Asparaginase) |
|
|
| |
نام تجارى دارو |
|
Kidrolase, Elspar |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
آنتي‌نئوپلاستيک |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
آنزيم (L-آسپارژين آمينوهيدروژناز) |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
به‌طور غيرمستقيم باعث مهار سنتز پروتئين در سلول‌هاى تومورى مي‌شود، بدون سنتز RNA،DNA و آمينواسيد باعث توقف رشد سلولى مي‌شود، غيرتاول‌زا. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
به‌همراه ساير داروهاى ضدنئوپلاستيك در درمان لوسمى لنفوسيتيك حاد به‌كار مي‌رود. |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
بالغين: وريدى 200IU/kg/day به‌مدت 28 روز مصرف مي‌شود. دوز دارو هنگامى كه با ساير داروها مصرف شود، فردبه‌فرد متغير است.
موارد منع مصرف:
حساسيت مفرط، بچه‌هاى زير دوسال، حاملگى (گروه D). شيردهى و آبله‌مرغان (بيمارى يا وجود تماس قبلى يا اخير)، عفونت هرپس. |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
سيستميك: آنافيلاكسي، حساسيت مفرط.
خوني: ترومبوسيتوپني، لكوپني، تضعيف ردۀ ميلوئيد، كم‌خوني، كاهش فاكتورهاى انعقادي.
گوارشي: تهوع، استفراغ، بي‌اشتهائي، كرامپ، استوماتيت، مسموميت كبدي، پانكراتيت.
ادرارى تناسلي: احتباس ادراري، نارسائى كليوي، گليکوزوري، پلي‌اوري، ازتمي، نوروپاتي، اسيداوريکي.
پوستي: راش، کهير، لرز و تب.
اندوکرين: هيپرگليسمي.
تنفسي: فيبروز، ارتشاح ريوي.
قلبى عروقي: درد قفسه صدري.
سيستم عصبى مرکزي: نوريت، سرگيجه، سردرد، کوما، دپرسيون، خستگي، سردرگمي، توهم.
احتياطات:
بيمارى کليوى و بيماى کبدي، ديابت، سابقه سنگ‌هاى اورات، نقرس.
فارماکوکينتيک: شروع اثر: بلافاصله. اوج اثر: عضلانى ۲۴ـ۱۴ ساعت. وريدي: نامعلوم. مدت اثر: ۳۳ـ۲۳ روز. متابوليسم: سيستم رتيکولواندوتليال. نيمه عمر: تزريق عضلانى ۴۹ـ۳۹ ساعت، وريدى ۳۰ـ۸ ساعت.
تداخلات داروئي:
اثرات ضد سرطانى متوترکسات را حذف مي‌کند. باعث تشديد اثر سميت کبدى داروهاى هپاتوکسيک مي‌شود. باعث تشديد هيپرگليسمى ناشى از گلوکوکورتيکوئيدها. مصرف وريدى آن باعث تشديد اثرات سمى وين‌کريستين بر CNS مي‌شود. باعث کاهش اثرات هيپوگليسميک سولفونيل اوره‌ها و انسولين مي‌شود.
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ علائم و نشانه‌هاى پانکراتيت (تهوع، استفراغ، درد شديد شکمي)، آنافيلاکسى (برونکواسپاسم، تنگى نفس)، سيانوز، نارسائى کليه (در اين‌صورت دارو بايد قطع شود)
ـ CBC، درصد گلبول‌ەاى سفيد و پلاکت‌ها به‌طور هفتگى در صورت افت ۴۰۰۰ > WBC يا تعداد پلاکت به کمتر از ۷۵۰۰۰۰ برسد مصرف دارو را قطع و پزشک را مطلع کنيد.
ـ تست‌هاى عملکرد ريوي، عکس اشعه x از قفسه سينه قبل و در زمان درمان، در طول درمان هر دو هفته از قفسه سينه عکس گرفته مي‌شود.
ـ مطالعات عملکرد کليوي: BUN، اسيد اوريک سرمي، آمونياک ادرار، کليرانس کراتينين، الکتروليت‌ها قبل و در زمان درمان.
ـ نسبت I&O: کاهش دفع ادرارى در حد ۳۰ml/hr را گزارش کنيد.
ـ مانيتور کردن درجه حرارت هر ۴ ساعت، افزايش دما ممکن است نشانگر شروع عفونت باشد.
ـ مطالعات عملکرد کبدى قبل و در زمان درمان (بيلي‌روبين، LDH, ALT, AST)، در صورت نياز و يا هريک ماه.
ـ بررسى Hgb, Hct, RBC چون ممکن است کاهش يابند.
توصيه‌ها:
ـ از آلوپورينول يا بي‌کربنات سديم براى کاهش ميزان اسيد اوريک و قليائي‌کردن ادرار استفاده کنيد.
ـ براى انفوزيون وريدى از سوزن نمره ۲۵ و ۲۳ و ۱۹ استفاده کنيد، پس از رقيق نمودن ۱۰۰۰IU در ۵ ميلي‌ليتر آب مقطر يا کلرور سديم ۹/۰ درصد به آرامى انفوزيون صورت گيرد، استفاده از صافى در صورت تشکيل فيبر ژلاتينى الزامى است.
ـ در موارد کم‌خوني، ترانسفوزيون خون انجام گيرد.
ـ از آنتي‌اسپاسموديک استفاده کنيد.
ـ انجام تست پوستى داخلى جلدى در ابتدا و در صورت گذشت پيش از يک هفته از دوز قبلي. تست منفى احتمال واکنش آلژيک را رد نمي‌کند.
ـ پس از تست داخل جلدى و حساسيت‌زدائى انجام مي‌گيرد. (۲IU) ۰/۱ ml آب مقطر (يا NaCl ۰/۹درصد) به‌صورت داخل جلدى تزريق مي‌شود (ابتدا ۱/۰ ml از محلول رقيق‌شده را به ۹/۹ ml رقيق‌کننده بي‌افزائيد تا غلظت ۲۰IU/ml به‌دست آيد)، براى يک ساعت محل تزريق را زير نظر داشته باشيد و ايجاد کهير را چک کنيد.
روش تهيه / تجويز:
ـ تمرين تنفس عميق با بيمار ۴ـ۳ بار در روز، قرار گرفتن در وضعيت Semi-Fowlers.
ـ افزايش مصرف مايعات تا ۳ـ۲ day/L براى جلوگيرى از رسوب اورات و تشکيل سنگ.
ـ مصرف غذاهائى که حاوى پورين کمى هستند، عدم مصرف باقلاى خشک و نخود براى قليائى شدن ادرار.
ـ شستن دهان ۴ـ۳ بار در روز با آب.
ـ مسواک زدن دندان‌ها ۳ـ۲ بار در روز با مسواک‌هاى نرم و وسايلى که حاوى کتان‌هاى ظريف هستند و استفاده از نخ دندان.
ـ کمپرس آب گرم براى جلوگيرى از التهاب محل تزريق.
ـ غذاهاى کمکى مثل آهن و ويتامين‌ها.
ـ بلند کردن سر (هنگام خوابيدن) براى تسهيل تنفس.
ارزيابى باليني:
خونريزي: بررسى هماچوري، گاياک تست، پتشى در مخاط‌ها و مجارى هر ۸ ساعت.
تنگى نفس، رال‌ها، سرفه بدون خلط، درد قفسه سينه، تاکي‌پنه، خستگي، افزايش نبض، رنگ‌پريدگي، بي‌حالي، يا تورم اطراف چشم‌ها.
ارزشيابى ميل غذائي: ليست غذاهائى که ترجيح مي‌دهد يا دوست ندارد.
زردى پوست و ملتحمه، ادرار سياه، مدفوع خاک رسي، خارش پوست، درد شکمي، تب، اسهال.
تحريک موضعي، درد، سوزش، تغيير رنگ در محل تزريق.
علائم واکنش آلرژيک شديد: راش، کهير، خارش، ضايعات پوستي، خارش، گرگرفتگي، تنگى نفس. علائم آنافيلاکسى ۶۰ـ۳۰ دقيقه پس از تزريق ديده مي‌شود، مخصوصاً اگر تجويزى متناوب با فاصله بيش از ۷ روز به‌صورت عضلانى باشد.
تعداد دفعات اجابت مزاج: کرامپ، اسيدوز، نشانه‌هاى دهيدراتاسيون، تنفس سريع، تورگور ضعيف پوستي، کاهش دفع ادراري، خشکى پوست، ضعف و بي‌قراري.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ هرگونه تغيير در تنفس و سرفه‌کردن را گزارش کنند.
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
ـ کاهش تست‌هاى عملکرد تيروئيد. |
|
|
|
