طبيعى است بشر امروز خود را در جمعآوري، طبقهبندى و انتقال يافتههاى علمى ناتوان احساس کند. در اين رابطه، متخصصان تکنولوژى آموزشى تدابيرى را انديشيدهاند که تا حدود زيادى به آرشيو و انتقال اين يافتهها کمک قابل توجهى را کرده است. مثلاً استفاده از روشهاى ميکرو نظير ميکروفيلم، ميکروکارت و ميکروفيش باعث شده است که بايگانى اسناد علمى نياز به حجم و فضاى بسيار کمترى نسبت به کتاب و ديگر رسانههاى مکتوب داشته باشد. همينطور استفاده از روشهاى آموزش برنامهاي، فراگير را قادر مىسازد تا در مدت زمان اندک يافتههاى کمّى قابل توجهى را در ذهن خود جاى دهد. اگرچه پارهاى از متخصصان تعليم و تربيت اينگونه روشها را از نقطهنظر کيفيت يادگيرى مورد انتقال قرار داده و مىدهند، ولى محاسن کمّى آنان ازنظر پوشيده نيست.
|
|
بنابراين ملاحظه مىشود که در برخورد با اين معضل نيز تکنولوژى آموزشى مىتواند در کنار ديگر روشها نقش مؤثرى را ايفاء کند.
|
|
|
| افزایش روزافزون تعداد افراد لازم التعلیم
|
|
با نگاهى کوتاه به آمار و ارقام افراد تحت تعليم و لازمالتعليم نظامهاى مختلف آموزشى در دنيا مىتوان به اين واقعيت دست يافت که کميت اين گروه با رشد قابل توجهى رو به افزايش است. مدارسى که در چند دههٔ گذشته با کلاسهاى ۲۰ تا ۲۵ نفرى روزانه در دو نوبت صبح و عصر بهکار خود ادامه مىدادند، امروزه با کلاسهاى ۶۰ تا ۷۰ نفرى بهصورت سه نوبت در ميان مشغول بهکار هستند.
|
|
بديهى است هر قدر بر تعداد داوطلبان تحصيل افزوده مىشود، خواهناخواه از کيفيت تدريس و يادگيرى کاسته خواهد شد. از طرف ديگر بهعلت عدم توجه به خصوصيات فردى فراگيران بسيارى از آنان از تعقيب منظم برنامه باز مانده و به دليل عدم موفقيت در درس و امتحان، مدرسه را رها کرده و جزو افراد کم سواد در مىآيند.
|
|
بنابراين بهمنظور جبران افت ياد شده استفاده از تکنولوژى آموزشى و در نتيجه مواد و وسايل آموزشى مىتواند نقش بسيار ارزندهاى را ايفا نمايد.
|
|
| کمبود معلمان آگاه، دلسوز و علاقهمند
|
|
مشکل انتخاب و تربيت معلم و کادر آموزشى آگاه و علاقهمند به کار معلمى نيز يکى ديگر از معضلات بهحساب مىآيد. ظاهراً چنين بهنظر مىرسد که افزايش چشمگير تعداد مراکز تربيت معلم، دانشسراها، دانشکدهها و دانشگاههاى تربيت معلم هنوز نتوانسته است مشکل يادشده را حداقل ازحيث کمى ازميان بردارد.
|
|
ازطرفى ديگر، کمبود معلمانى که تدريس را بهخصوص در نقاط عقبافتاده و دوردست دوست داشته باشند و از همه مهمتر براى کار خطيرى که بعهده مىگيرند آمادگى کافى را پيدا کرده باشند کاملاً محسوس و مشهود است.
|
|
بنابراين بهرهگيرى از تکنولوژى آموزشى که دربردارندهٔ استفاده از مواد و وسايل آموزشى نيز هست مىتواند بهنحو مؤثرى در کاهش ميزان تأثير اين کمبود نقش داشته باشد.
|
|
| فقدان بودجه و امکانات کافى
|
|
از نقطهنظر هزينه و مخارج، اين حقيقتى است مسلم که بايستى هرساله مبلغ قابل توجهى بر بودجه آموزش و پرورش افزود تا صرفاً بتوان وضع موجود را حفظ کرد. آمار و ارقام نشان مىدهد که باوجودى که بودجهٔ آموزش و پرورش در رديف بالاترين بودجههاى سالانه قرار دارد، اين معضل بهشدت گذشته، همچنان تأثير خود را دارا است. اين امر بخصوص زمانى که به کيفيت توجه بيشترى مىشود محسوستر است.
|
|
بنابراين با درنظر گرفتن اين معضل که مسلماً مانعى در اره تأمين و ايجاد آزمايشگاهها، کارگاهها و بهطور کلى فضاهاى مطلوب آموزشى بهحساب مىآيد لازم است با مراجعه به تکنولوژى آموزشى تأثير آن را بهحداقل رسانيده و نسبت به بالابردن کيفيت تدريس و يادگيرى اقدام نمود.
|
|
|
عليرغم خشنودى بشر از پيشرفت علم، مسؤولين، برنامهريزان و معلمان نظامهاى تربيتى با نگرانى درصدد برخورد کافى و درست در استفاده از اين يافتههاى علمى هستند. در دنياى امروز، حجم يافتهها و پيشرفتها آنقدر زياد است که به قول يکى از متفکران آنچه در يک روز در نيمهٔ دوم قرن بيستم اتفاق مىافتد گاهى معادل با يکصد سال اکتشاف قرون گذشته بهحساب مىآيد.
|
|
امروزه، گروه عظيمى از افراد نياز به تحصيل و درنتيجه پيشرفت را يکى از نيازهاى اساسى خود مىدانند. اگرچه اين گروه بايستى از حداقل دانش روز برخوردار باشد، اين حداقل را نمىتوان دستکم گرفت. چه، اين حداقل از مجموع چندين برابر حداکثر چند قرن گذشته بسيار بزرگتر و بيشتر و داراى کيفيتى کاملاً متفاوت است. بشر امروز از اين بزرگى حجم تحت عنوان انفجار دانش ياد مىکند. آمار جالبى در اين خصوص نشان مىدهد که:
|
|
- در خلال ۶۰ سال اخير، انتشاراتى که هر ۴۵ سال يکبار دوبرابر مىشد، حالا هر ۵ سال يکبار دو برابر مىشود.
|
|
- هرساله بين ۶۰ تا ۱۰۰ هزار مقاله علمى در دنيا نوشته و منتشر مىشود.
|
|
- از هر ۴ نسخهاى که بهوسيله پزشکان نوشته مىشود، ۳تاى آن را ۲۵ سال پيش نمىتوانستند بنويسند.
|
|
- حدوداً ۵۰% مشاغلى که فارغالتحصيلان دانشگاهها و مراکز آموزش عالى احراز مىکنند، هنگامى که اين افراد متولد شدهاند اصلاً وجود نداشتهاند.
|
|
- دستگاههاى راديو و تلويزيون که در ابتداى قرن اصلاً وجود نداشتند، حالا تقريباً در همهٔ خانهها وجود دارند.
|