بايد با سرعتى قدم برداريد که براى شما و فرزند شما راحت باشد. مطمئن باشيد مى‌توانيد اين کار را به راحتى انجام دهيد.
برنامه را با اين شروع کنيد که ببينيد در چه شرايطى و چند وقت يک‌بار فرزند شما انگشت مى‌مکد. براى مثال، آيا فرزند شما در مدرسه انگشت مى‌مکد؟ آيا در سينما انگشت مى‌مکد؟ آيا وقتى خسته و ناراحت است انگشت مى‌مکد؟ آيا در اتومبيل انگشت مى‌مکد؟ آيا در فعاليت ديگرى مانند خواندن کتاب درگير است انگشت مى‌مکد؟ بچه‌هاى کودکستان اغلب وقتى براى آنها داستان مى‌گويند انگشت مى‌مکند. بعضى نيز وقتى فيلم تماشا مى‌کنند انگشت مى‌مکند. به حساب ديگر بايد مشخص کنيد که فرزند شما در چه زمانى و در چه شرايطى انگشت مى‌مکد. پس از آنکه اين را دانستيد مى‌توانيد مهياء مرحله دوم شويد.
فرزند خود را متقاعد کنيد که از مکيدن انگشت خوددارى کند
- اگر کودک شما متقاعد نشود که انگشت نمکد، با شما همکارى لازم را نخواهد کرد، اما کارهاى زيادى هست که براى انگيزه داده به فرزندان خود مى‌توانيد انجام دهيد. کار خود را با آموزش دادن به فرزند خود شروع کنيد. دربارهٔ نگرانى خود صادق باشيد. بى‌جهت گمان نکنيد که فرزند شما نمى‌تواند حرفهاى شما را درک کند.
- اگر دندان‌هاى کودک شما کچ شده‌اند، مى‌توانيد به کمک آينه به او نشان دهيد که دندان‌هاى او به چه شکل و قيافه‌اى در آمده‌اند. دندانپزشک شما هم مى‌تواند در اين زمينه به شما کمک کند.
- اگر با فرزند خود به احترام حرف بزنيد فرزند شما پاسخ مثبت خواهد داد.
چانه‌زنى نکنيد؟
به فرزندان خود نگوئيد اگر انگشت نمکد شما رفتار خود را تغيير خواهيد داد. مثلاً به او نگوئيد اگر انگشت نمکد، شما ده پوند از وزن بدن شما کم مى‌نکنيد يا ديگر سيگار نخواهيد کشيد. اين برخورد سبب مى‌شود که مسئوليت نجويدن انگشت به دوش شما بيفتد. از آن گذشته اگر شما موفق نشويد، فرزند شما بهانه‌اى خواهد داشت تا از مکيدن انگشت خوددارى نکند.
از تقويت مثبت استفاده کنيد
برنامه اصلى شما اين است که کودک شما از مکيدن انگشت خوددارى کند. مهم اين است که فرزند شما آنقدر دوام بياورد تا اين عادت را کنار بگذاريد. اين کار تقريباً سه ماه طول مى‌کشد. مى‌توانيد براى آنکه اين مدت لذت‌بخش سپرى شود، چهار اقدام صورت دهيد. از جمله کارهائى که بايد انجام دهيد مى‌توان به تهيه جدول پيشرفت، تهيه يک قرار داد با فرزند خود، تعيين هدف‌هاى مشخص و فراهم آوردن تقويت‌هاى مثبت اشاره کرد.
تهيه جدول پيشرفت
تهيه نمودار يا جدول پيشرفت، راهى عالى براى اطلاع از چگونگى پيشرفت فرزند شما است، فرزند خود را در پيشرفت برنامه دخالت دهيد. کارى کنيد که برنامه براى شما و فرزند شما لذت‌بخش باشد. اين اقدامات براى ادامه انگيزه کودک شما در ادامه برنامه ضرورت دارد. براى فرزند خود مداد رنگى، کاغذ و ساير وسايل تهيه جدول نمودار را تهيه کنيد. شکل جدولى که فرزد شما تکميل مى‌کند مى‌تواند به شکل زير باشد:
جدول برنامه دو روزه ترک عادت مکيدن انگشت
مى‌خواهم عادت مکيدن را ترک کنم
صبح
بعدازظهر
زمان خواب
زنده باد خودم. يک روز تمام انگشت نمکيدم
صبح
بعدازظهر
زمان خواب
زنده باد خودم. دو روز تمام انگشت نمکيدم
وقتى کودک دو روزه متوالى انگشت نمکيد، براى مرحله دوم،
(یعنی نمودار پیشرفت سه ماه)
آماده مى‌شود.
هدف‌گذارى
مرحله بعدى هدف‌گذارى است. هدف بعدى بايد يک هفته بدون مکيدن انگشت و هدف دوم بايد شش هفته بدون مکيدن انگشت باشد. زمان مرحله سوم بى‌اتنهاء است زيرا قرار است که در پايان برنامه، کودک شما ديگر انگشت نمکد. گرچه نمکيدن انگشت در طى روز ممکن است در مدت يک هفته به پايان برسد، نمکيدن انگشت در شب به زمانى حدود سه ماه است.
جدول نمودار پيشرفت سه ماه
نمکيدن انگشت براى تبسم سالم، شادى ...
هفته اول
هفته دوم
هفته سوم
هفته چهارم
هفته پنجم
هفته ششم
مى‌توانم اين کار را بکنم. بله مى‌توانم.
بستن قرارداد
وقتى نمودارها تهيه مى‌شوند و هدف‌ها مشخص مى‌گردند، بايد با کودک خود قراردادى امضاء کنيد و در آن رسيدن به هدف‌هاى تعيين شده را مشخص نمائيد. اگر فرزند شما هنوز توانائى خواندن ندارند از ترکيبى از علائم و نشانه‌ها استفاده کنيد، اما در هر شرايط برنامه و هدف را کاملاً مشخص سازيد. اگر هر دو، دقيقاً بدانيد که مفاد قرارداد کدام هستند و به آن بچسبيد، از بروز بحث و بگو و مگوى بى‌مورد جلوگيرى مى‌کنيد.
در مواقعى بهتر اين است که شرايط توافقنامه ميان شما و کودک شما را شخص سومى بنويسد. استفاده از يک شخص حرفهاى و متخصص در اينجا بسيار مهم است زيرا بچه‌ها به صحبت‌هاى شخص ثالث بهتر توجه مى‌کنند. نمودار زير نمونه قرارداد پيشنهادى ما را نشان مى‌دهد.
قرارداد ترک عادت مکيدن انگشت
قرار است اگر عادت مکيدن انگشت را ترک کنم، بابا و مامان سه هديه به من بدهند:
- نخستين هديه وقتى به من داده مى‌شود که ۱۴ شبانه‌روز پشت سر هم (دو هفته) انگشت نمکم. -
دومين هديه وقتى به من داده مى‌شود که ۴۲ شبانه‌روز پشت سر هم (شش هفته)
انگشت نمکم. -
سومين هديه وقتى به من داده مى‌شود که عادت خواب‌آلودگى من از بين برود.
- اگر به‌عمد انگشت مکيدم، روزشمارى از نو آغاز
مى‌شود.
امضاء .............
امضاء مامان و بابا .............
به زيبائى تبسم مى‌کنم. مى‌توانم موفق شوم. بله مى‌توانم.
پاداش دادن، تقويت مثبت است. بايد به فرزند خود در ازاء هر هدفى که به آن مى‌رسد هديه و يا پاداشى بدهيد. در چند روز يا چند هفته نخست، مى‌توانيد در ازاء هر موفقيت، پاداش کوچکى براى او در نظر بگيريد. اين پاداش‌ها به‌خصوص براى کودکان کم سن و سال‌تر از اهميت بيشترى برخوردار است. بچه‌هاى کم سال به احساس رضايت سريع‌تر و فورى‌ترى نياز دارند. مى‌توانيد هديه‌هاى کوچکى براى او خريدارى کنيد مى‌توانيد در مواقعى به او اجازه بدهيد که شب ديرتر بخوابند. براى شبانه روز اولى که او بدون مکيدن انگشت پشت سر مى‌گذارد حتماً جايزه‌اى در نظر بگيريد.
پاداشى که شما بعد از دو هفته يا شش هفته انگشت نمکيدن به او مى‌دهيد بايد از سوى شما انتخاب شود. يکى از دلايل اين کار اين است که وقتى شما هديه را انتخاب مى‌کنيد، فرزند خود را بيشتر شگفت‌زده مى‌کنيد. اينگونه، بر ميزان انگيزه او اضافه مى‌شود و اراده‌اش راسخ‌تر مى‌گردد.
فکر نکينيد که پاداش و جايزه نوعى رشوه است. بچه‌هائى که از اين عادت دست مى‌کشند، شايسته هديه و جايزه‌اند. جايزه مى‌تواند شکل تحسين و تمجيد داشته باشد. وقتى مى‌بينيد فرزند شما براى نمکيدن انگشت تلاش مى‌کند از کار او تعريف کنيد. براى مثال وقتى مى‌بينيد فرزندتان براى اينکه انگشت نمکيدن، دست خود را زير ران خود گذاشته است، بگذاريد بداند که از اقدام او چه اندازه خوشحال هستيد. بسيارى از بچه‌ها جدول‌هائى را که براى ايشان تهيه کرده‌ايد به مدرسه مى‌برند تا جلو دوستان خود به اصطلاح پز بدهند.
هر چه بازخورد مثبت‌ترى به فرزندان خود بدهيد، او را به همين اندازه در کارش موفق‌تر مى‌کنيد. تقويت مثبت، عزت‌نفس او را افزايش مى‌دهد و بر عزم او که مى‌خواهد بر عادت مکيدن انگشت فائق آيد مى‌افزايد. وقتى کودک به يکى از هدف‌هائى که براى او تعيين کرده‌ايد مى‌رسد، کارى کنيد که همه افراد خانواده از او تعريف کنند.
