خونریزی داخلی

خونريزى داخلى بر اثر جراحت‌هائى نظير شکستگي، له‌شدگى يا به علت وضعيت خاصى مانند خونريزى ناشى از زخم معده رخ مى‌دهد. اندام‌هاى داخلى مثل طحال و جگر ممکن است به‌وسيلهٔ ضربهٔ وارده به بدن آسيب ببينند در حالى‌که اين آسيب نشانه خارجى نداشته باشد.

خونريزى داخلى بايد به اندازه خونريزى خارجى جدى گرفته شود. درست است که در خونريزى داخلى خون از بدن بيرون نمى‌رود، اما به‌هرحال از سيستم گردش خون خارج شده و اندام‌هاى حياتى دچار کمبود اکسيژن مى‌شوند (به مبحث خطر خونريزى مراجعه شود). هم‌چنين انباشتگى خون بر اثر خونريزى داخلى ممکن است سبب شود که به اندام‌هاى حياتى فشار وارد آورده شود و اين امر مشکل ايجاد خواهد کرد. به‌طور مثال انباشتگى خون در زير جمجمه بر اثر خونريزى داخلي، ممکن است سبب شود به مغز فشار وارد آورده شود که منجر به بيهوشى مى‌شود؛ يا آنکه خونريزى داخلى سينه ممکن است مانع از انبساط شش‌ها بشود.

احتمال دارد خون جراحت‌هاى داخلى در يکى از حفره‌هاى بدن جمع شود و پنهان باقى بماند. يا اينکه خونريزى داخلى ممکن است بر اثر جريان يافتن خون از يک يا چند روزنهٔ بدن مانند دهان يا مقعد به بيرون از بدن؛ يا بر اثر مشاهدهٔ رنگ‌پريدگى و کبودي، آشکار شود.

هميشه پس از يک سانحه شديد اگر بدون مشاهدهٔ خونريزى بيرونى آشکار عوارض و نشانه‌هاى شوک را در مصدوم مشاهده کرديد يا اگر طرح لباس مصدوم به‌شکل کبودى روى بدن او نقش بسته بود احتمال بدهيد که ممکن است خونريزى داخلى وجود داشته باشد.

- عوارض و نشانه‌ها:

عوارض و نشانه‌هاى خونريزى داخلى بسته به ميزان خونريزى و حجم خون از دست رفته فرق مى‌کند.

۱. داشتن سابقهٔ جراحت داخلى که احتمالاً باعث خونريزى شده است (مثلاً زخم معده).

۲. چگونگى وقوع حادثه و ايجاد مزاحمت.

۳. درد و حساسيت در اطراف ناحيه صدمه ديده؛ در قسمت صدمه ديده ورم و تنش احساس مى‌شود.

۴. عوارض و نشانه‌هاى شوک:

تنفس کم عمق مى‌شود و گاهى اوقات همراه با خميازه و آه است (مصدوم تشنه هوا مى‌شود)، مصدوم بى‌قرار و پرحرف مى‌شود. مصدوم از تشنگى شکايت مى‌کند.

۵. جريان خون از يکى از روزنه‌ها (دهان، بيني، مقعد) مشاهده مى‌شود.

- هدف:

بلافاصله ترتيب انتقال مصدوم را به بيمارستان بدهيد زيرا معمولاً امکان ندارد به‌وسيله استفاده از کمک‌هاى اوليه بتوان خونريزى داخلى را متوقف نمود.

- درمان:

۱. مصدوم را طورى بخوابانيد که سر وى پائين‌تر از پا باشد و سر او را به يک سو خم کنيد تا مطمئن شويد که به اندازهٔ کافى خون به مغز مى‌رسد. به مصدوم توصيه کنيد که حرکت نکند.

۲. اگر جراحت مصدوم اجازه مى‌دهد پاهاى مصدوم را بلند کنيد تا خون به اندازه کافى به سوى اندام‌هاى حياتى سرازير شود.

۳. پوشش‌هاى تنگ به دور گردن، سينه و کمر را شل کنيد.

۴. به بيمار اطمينان خاطر بدهيد و براى وى لزوم آرامش را توضيح دهيد.

۵. براى برطرف ساختن حالت شوک او را به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده درمان کنيد.

۶. ميزان تنفس، نبض و سطح هوشيارى را هر ۱۰ دقيقه يکبار چک کنيد. نتايج را براى گزارش به پزشک يادداشت کنيد.

۷. مصدوم را براى يافتن ساير جراحت‌هاى احتمالى معاينه کنيد. در صورت لزوم آنها را درمان کنيد.

۸. اگر مصدوم بيهوش شده بود ولى به‌صورت عادى نفس مى‌کشيد او را در وضعيت بهبود قرار دهيد.

۹. اگر تنفس و ضربان قلب قطع شد بلافاصله روش‌هاى نجات زندگى را شروع کنيد.

۱۰. علاوه بر آنکه روى مصدوم را با يک پتو مى‌پوشانيد اگر امکان داشت زيرا او هم يک پتو بى‌اندازيد.

۱۱. اگر از نقطه‌اى از بدن مصدوم مايعى خارج شد يا استفراغ کرد اين موضوع را يادداشت کنيد. اگر امکان داشت نمونه‌اى از آن را همراه با مصدوم به بيمارستان بفرستيد.

۱۲. بلافاصله مصدوم را با برانکارد به‌طورى که وضعيت درمانى وى حفظ شود به بيمارستان برسانيد.

نبايد از راه دهان چيزى به مصدوم بخورانيد.