مواد خوراکی را در جداول جانشینی بر حسب اجزاء آنها ، به 6 گروه دسته بندی کرده‌اند. مقدار هر واحد و محتوای غذائی هر یک از گروه ها به شرح زیر می‌باشد.
جدول معرفی گروههای شش گانه غذایی
گروههای مواد(خوراکی)
مقدار هر واحد
( اندازه)
وزن
( گرم)
کربوهیدرات
( گرم)
پروتئین (گرم)
چربی
(گرم)
انرژی (کالری)
شیر
یک لیوان
۲۴۰
۱۲
۸
۶
۱۳۴
سبزیجات (آ)
آزاد
-
-
-
-
-
سبزیجات (ب)
یک لیوان
۱۰۰
۷
۲
-
۳۶
میوه ها
متغیر
-
۱۰
-
-
۴۰
نان
-
-
۱۵
۲
-
۶۸
گوشت
یک قطعه
۳۰
-
۷
۵
۷۳
چربی
یک قاشق
۵
-
-
۵
۴۵
گروه اول، جانشین‌های شیر
هر واحد از مواد خوراکی این گروه، حاوی حدود 8 گرم پروتئین، 12 گرم کربوهیدرات، 6 گرم چربی و 134 کالری انرژی می‌باشد. لیست مواد خوراکی گروه جانشین‌های شیر به شرح جدول (1) می‌باشد.
در صورتی که چربی شیر کمتر و یا بیشتر از مقدار ذکر شده باشد، لازم است کالری هر واحد را به ازای 9 کالری برای هر گذم چربی تغییر داد.
جدول جانشین‌های شیر
مواد خوراکی
اندازه
وزن(گرم)
کالری
شیر ۳-۵/۳ % چربی
یک لیوان
۲۴۰
۱۵۲
ماست ۳-۵/۳ %
جربی
یک لیوان
۲۴۰
۱۵۲
پودر شیر بی چربی (۱)
۴ قاشق غذاخوری
۳۵
۸۰
شیر بدون چربی (۲)
یک لیوان
۲۴۰
۸۰
دوغ ۵/۱ % چربی
دو لیوان
۴۸۰
۱۵۲
(۱) . در صورتی که ظرف شیر خشک دارای برچسب است، بهتر است ارزش غذائی آن بر اساس آنچه روی آن نوشته شده محاسبه گردد.
(۲) . در صورتی که شیر یا پودر شیر بدون چربی مصرف شود برای جبران کمبود کالری می‌توان یک واحد از مواد خوراکی گروه چربی اضافه نمود.
گروه دوم، سبزیجات
گروه سبزیجات خود به دو دسته الف و ب تقسیم می‌شوند:
ـ سبزیجات دسته الف:
در این دسته سبزیجات مقدار کربوهیدرات، پروتئین و کالری آنها در هر واحد (کمتر از ۲۰۰ واحد) جزئی است، در صورتی که مصرف سبزیجات این دسته بیشتر از ۲۰۰ گرم باشد، به ازاء هر ۲۰۰ گرم اضافی معادل یک واحد سبزیجات گروه ( ب) (۷ گرم کربوهیدرات و ۲ گرم پروتئین و ۳۶ کالری) در محاسبات منظور می‌گردد.
اهمیت این گروه از نظر ویتامین‌ها به ویژه ویتامین آ و ث و مواد معدنی ضروری می‌باشد و توصیه می‌شود که از انواع تازه و در صورت امکان خام مصرف گردند، جز در مواردی که اجباراً لازم است به‌صورت پخته خورده شوند.
جدول سبزیجات گروه الف
تره
ریحان
اسفناج
کرفس
جعفری
تربچه
برگ چغندر
فلفل سبز و قرمز
شوید
پیازچه
لوبیا سبز
کاهو
نعنا
گل کلم
گوجه فرنگی
خیار
سیر
کلم
بادمجان
کرفس
شاهی
بامیه
کدوی خورشتی
قارچ
ـ سبزیجات گروه ب:
هر واحد از سبزیجات گروه (ب) حاوی 7 گرم کربوهیدرات، 2 گرم پروتئین و 36 کالری می باشد. چربی آنها ناچیز می‌باشد. هر واحد از سبزیجات این گروه شامل 100 گرم پخته و معادل حدود نصف فنجان می‌باشد.
جدول سبزیجات گروه ب
لبو
نخود سبز
هویج
شلغم
پیاز
کدوی شیرین یا کدوی حلوائی
گروه سوم، میوه‌ها
هر واحد از میوه‌ها حاوی حدود 10 گرم کربوهیدرات و 40 کالری می‌باشد پروتئین و چربی این گروه جزئی می‌باشد و به‌دلیل اختلاف میزان کربوهیدرات در واحد میوه‌ها، وزن هر واحد متغیر می‌باشد.
