نکات مهم در گوش ‌دادن

براى آنکه گوش ‌دادن به‌طور صحيح انجام گيرد و نتايج مطلوبى از آن حاصل شود، بايد گوينده و نيز گوش‌دهنده مواردى را رعايت کنند. اين نکات به ‌شرح زير قابل ذکر هستند:

۱. گوش‌دهنده به هنگام گوش ‌دادن نبايد صحبت کند، زيرا در يک لحظه نمى‌توان هم صحبت کرد و هم گوش داد. به بيان ديگر، گوش‌ دادن فعال به سکوت و تفکر دربارهٔ شنيده‌ها نياز دارد.

۲. لازمهٔ گوش ‌دادن آن است که گوينده به گرمى پذيرفته شود و رابطهٔ حسنه با او برقرار گردد تا بحث ادامه يابد. گوش‌دهنده بايد خود را به‌جاى گوينده قرار دهد تا بتوان حرف‌هايش را بهتر درک کند و موقعيت و حالت او را بشناسد.

۳. گوش‌دهنده در مواقع ضرورى از گوينده سؤال کند. بدين معنى که اگر گوش‌دهنده متوجه گفتار گوينده نمى‌شود و نکات مبهمى در شنيده‌ها وجود دارد که به توضيح بيشترى نياز دارد، بايد بلادرنگ از گوينده بخواهد تا بحث را بهتر و بيشتر ارائه دهد. گوينده نيز موظف است خواسته گوش‌دهنده را برآورده سازد.

۴. گوش‌دهنده هنگام گوش دادن بايد به گوينده نگاه کند. حرکت لب‌ها و تماس چشم و نحوهٔ تغيير وضع صورت و دست‌هاى گوينده در ايجاد ارتباط با گوش‌دهنده تأثير به‌سزائى دارند. گوينده و نيز گوش‌دهنده بايد به بخش غيرکلامى پيام به اندازه قسمت کلامى توجه کنند. توجه به نحوهٔ گفتن و حالات گوينده، گوش‌دهنده را از بسيارى از موضوعات بازگو نشده آگاه مى‌سازد.

۵. گوش‌دهنده بايد هر گونه عامل مزاحمى را که باعث کاهش توجه و دقت او مى‌گردد از خود دور کند. به‌عنوان نمونه، يادداشت‌بردارى به هنگام گوش دادن و يا انجام کار ديگرى همزمان با گوش دادن باعث کاهش دقت و توجه مى‌شود و از کارآمدى گوش‌دهنده مى‌کاهد.

۶. گوش‌دهنده بايد با گوينده در قبول مسؤوليت‌هاى بحث جلسه سهيم شود و او را در بهتر و دقيق‌تر گفتن يارى دهد. در اين مورد، اگر گوش‌دهنده با انواع متعدد پاسخ‌ها آشنا باشد، با تشويق گوينده به بحث بيشتر، نتايج بهترى از گفتگو عايد خواهد شد.

۷. گوش‌دهنده بايد به مطالب ابراز شده پاسخ دهد و گوينده را به‌خاطر عقيده‌اش مذمت نکند. گوش‌دهنده ممکن است عقيدهٔ گوينده را در زمينه‌اى نپذيرد و دربارهٔ آن با گوينده به بحث بپردازد، ولى گوينده بايد همواره مورد احترام و حمايت گوش‌دهنده باشد. زيرا عقيدهٔ نادرست و بد، با فرد بد تفاوت دارد و همواره عقايد نادرست و بد به افراد بد تعلق ندارند.

۸. مشاور به عنوان گوش‌دهنده در جلسه مشاوره بايد بکوشد بحث جلسه حالت عقلى صرف به‌خود نگيرد. در جلسه مشاوره، عقلى شدن بحث جلسه، به‌ميزان زيادى از ضعف مشاور و عدم آگاهى او از فنون مشاوره ناشى مى‌شود و موجب مى‌گردد رابطه حسنهٔ مشاوره‌اى بين مراجع و مشاور بتدريج سست شود.

۹. گوش‌دهنده بايد از قضاوت عجولانه دربارهٔ گوينده بپرهيزد. براى قضاوت صحيح، اطلاعات دقيق و موثق دربارهٔ فرد بايد موجود باشد. جمع‌آورى اطلاعات دقيق و موثق، به زمان احتياج دارد و هيچ‌کس نبايد مدعى شود که پس از مدتى کوتاه مى‌تواند گوينده را به‌طور کامل بشناسد. در صورتى که عجولانه قضاوت نشود، به افراد برچسب نيز زده نخواهد شد.