بلوط

درخت بلوط از خانوادهٔ Fagaceae و از جنس Quercus است که پنج گونهٔ آن در ايران معروف است:

- بلوط (Q. persica) (در لرستان و برخى نقاط ديگر به اين گونه درختان مازو نيز گفته مى‌شود)

- بلند مازو (Q. castaneifolia)

- اورى (Q. macrantera)

- کرمازو (Q. atropatana)

- مازو (Q.iberica)

متأسفانه اکثر درختان با ارزش و قطور موجود در جنگل‌هاى کشور على‌الخصوص مناطق غرب در اثر بهره‌بردارى‌هاى بى‌رويه از بين رفته است نظر به اينکه چوب اکثر گونه‌هاى فوق داراى ارزش مناسب و مرغوب مى‌باشند و از نظر جنگل‌شناسى براى خاک و منطقه بسيار با اهمّيت است لذا تجديدحيات و احياء اين گونه‌ها بايد از اولويّت برخوردار باشد.

گونه‌هاى مختلف بلوط روشنائى‌پسند هستند و مخصوصاً در جوانى اين پسند بيشتر است. از طرفى توقع اين درختان نسبت به خاک اکثراً بسيار بالا مى‌باشد و بلوط‌ هائى که براى روکش مورد استفاده قرار مى‌گيرند فقط در زمين‌هاى با خاک عميق، قوى و داراى رطوبت مناسب، رشد مى‌نمايند، در صورت کم‌عمق بودن خاک چوب توليد شده از نظر صنعتى داراى کيفيّت و مرغوبيّت کمترى خواهد بود.

درخت بلوط اگر چه سرماى زمستان را تحمّل مى‌کند ولى سرماى بهره به آن آسيب مى‌رساند و کلّاً مى‌توان بلوط را جزء گونه‌هاى مناطق گرم به حساب آورد در بعضى مواقع سرماى شديد باعث يخ‌زدگى تنه درخت شده که در نتيجه باعث شکستگى آن نيز مى‌گردد و ارزش چوب‌هائى اين چنين مسلماً در حد مطلوب نيست.

نظر به اينکه بلوط جزء گونه‌هاى نورپسند مى‌باشد لذا در صورت وجود سايه و يا در صورتى که درختان بلوط در زير تاج‌پوشش درختان ديگر واقع شود به سرعت رو به نيستى و فنا خواهد رفت. گونه‌هاى مختلف بلوط اکثراً داراى ريشه‌هاى قوى و عميق مى‌باشند.

جنگل خالص بلوط بر روى خاک منطقه تأثير مناسبى ندارد و حتى امکان پوشيده شدن زمين چنين مناطقى از علف‌هرز وجود دارد ولى برعکس در جنگل‌هاى آميخته تأثير بلوط بر روى خاک بسيار مناسب مى‌باشد و خاک جنگل در اثر تجزيهٔ برگ‌هاى درختان مختلف هوموس مناسبى را به خاک اضافه مى‌نمايند. لازم به ذکر است که به هيچ‌وجه هوموس خام حاصل نمى‌گردد و با توجه به سيستم ريشه‌اى قوى درختان بلوط، ريشهٔ اين درختان مى‌تواند در سخت‌ترين زمين‌ها کاملاً نفود نمايد که اين امر خود باعث سبک شدن خاک و ايجاد تهويهٔ مناسب خواهد شد.

درختان بلوط اکثراً مى‌توانند با گونه‌هاى کاج و راش اختلاط خوبى پيدا نمايند و به منظور داشتن بهترين فرم تنه توصيه مى‌گردد که بلوط را به صورت گروهى و توده‌اى با گونه‌هاى ديگر به‌صورت جنگل مختلط درآورد نه به صورت تک و فردى و از اين رو بلوط از درختان گروهى به‌شمار مى‌رود. رويش درخت بلوط در آغاز کند و به‌تدريج تند مى‌شود، ارتفاع بعضى گونه‌ها تا ۶۰ متر نيز مى‌رسد ولى در بعضى گونه‌ها از ۱۰ متر تجاوز نمى‌کند.

گونه‌هاى بلوط از مقاوم‌ترين گونه‌هاى نباتى مى‌باشند و مشکلات و صدمات احتمالى را به راحتى تحمّل مى‌نمايند. درمورد مصارف چوب بلوط بايد گفت که تنوّع بسيار زيادى در مصرف دارد از جمله: در کارهاى ساختمانى به‌ علّت دوام زيادى که اين چوب دارد زياد استفاده مى‌شود، البته وزن سنگين آن يکى از مشکلات مصرف آن مى‌باشد. در پل‌سازي، کشتى‌سازى و صنايع مبل، پارکت‌سازى و تريلى‌سازى هم چوب بلوط مصارف زيادى دارد. تراورس و چوب تونلى از جنس بلوط بسيار با دوام و مورد تقاضاى زياد است و همچنين چوب بلوط در بشکه‌سازى نيز مصرف مى‌گردد. گران‌ترين و با ارزش‌ترين روکش‌ها از بلوط به‌دست مى‌آيد که البته بايد بدون گره بوده و تجانس چوب نيز در موقع رشد حفظ شده باشد. پوست بلوط (مازو) داراى مقدار قابل‌ملاحظه‌اى از مادهٔ تانن مى‌باشد که در صنايع دباغى مورد استفاده قرار مى‌گيرد. ميوهٔ مازو نيز به علّت دارا بودن مغز خوراکى و مواد نشاسته‌اى فراوان، هم براى تهيهٔ نان و هم به‌منظور خوراک دام مورد استفاده قرار مى‌گيرد.