از سال ۱۹۶۶ تا سال ۲۰۰۱ میلادی(۱۳)

۱۹۸۶ م. اختراع دوربين‌هاى عکاسى ديجيتالى

جرج ايستمن (J. Estman) مؤسس کارخانه معروف کداک (Kodak) دوربين عکاسى را براى عموم مردم در سال ۱۸۸۸ با فيلم سلولوئيد پديد آورد و تحول بزرگى در صنعت و فن عکاسى ايجاد کرد. در آن سال‌ها مردم خوشحال بودند که مى‌توانند دوربين خود را به هر کجا که مايل باشند ببرند و عکس بگيرند. شکى نيست که دوربين عکاسى در لحظات مهم تاريخى يکى از مهم‌ترين وسيله‌هاى انتقال اطلاعات تصويرى بود و فن گرفتن تصاوير هنري، سياسي، اجتماعي، صنعتى مخصوصاً در حرفه خبرنگارى رو به فزونى نهاد. سال‌ها مى‌گذشت و دوربين‌هاى عکاسى راه تکامل خود را در خطوط مختلف کاردبردى طى مى‌کردند. يکى از خواسته‌هاى مردم آن بود که پس از گرفتن عکس آن را بلافاصله ببينند و اين خواسته توسط کارخانه کداک با اختراع و توليد دوربينى به‌نام پولارويد (Polaroid) در سال ۱۹۵۷ برآورده شد. اين دروبين پس از گرفتن عکس آن را فوراً ظاهر و آماده مى‌کرد. داروى ظهور ثبوت آن بين دو جدار قرار داشت که با مالش دادن روى آن عمل ظهور و ثبوت انجام مى‌گرفت. اين عکس‌ها غالباً در بلندمدت کم‌رنگ و يا فاسد مى‌شد. ساخت اين دوربين‌ها تا سال ۱۹۶۴ ادامه داشت. ايستمن هرگز فکر نمى‌کرد روزى فرا رسد که دوربين عکاسى به فيلم و لابراتور عکاسى نياز نداشته باشد و اين فاصله تا ساخت اولين دوربين ديجيتالى حدود يکصد سال به طول انجاميد. البته نسل جديد دوربين‌هاى ديجيتالى باعث نخواهد شد که دوربين‌هاى فيلمى به اين زودى از دور خارج گردند.

در دهه ۱۹۷۰ متخصصين در کارخانه کداک به مطالعه و ساخت دوربين‌هاى ديجيتالى پرداختند و پس از آزمايش‌هاى فنى سرانجام در سال ۱۹۸۶ اولين دوربين‌هاى ديجيتالى را وارد بازار کردند. دوربين کداک داراى صفحه‌اى حساس به نور با ۴/۱ ميليون نقطه حساس به نور براى جاروب تصاوير و چاپ عکس‌هاى ۵×۷ سانتى‌متر بود. بخش‌هائى از اين دوربين همانند دوربين‌هاى فيلمى مى‌باشد که داراى تنظيم سرعت، شاتر (Shutter)، ديافراگم، فلاش براى مکان‌هاى تاريک و کم‌نور، زوم، و مزاياى ديگر هستند. اين دوربين‌ها هم خودکار و هم داراى تنظيم دستى هستند. بعضى از آنها حاوى تايمر، بلندگو و ميکروفون براى اضافه کردن متن تاريخ و لحظه ثبت عکس مى‌باشند. وقتى يک عکس گرفته مى‌شود تصوير از لنز عبور کرده و به‌جاى فيلم روى صفحه‌اى به‌نام CCD مى‌افتد.

صفحه (CCD) مثل يک فتوسل عمل مى‌کند که به نور حساس است. اين صفحه از پيکسل‌هاى حس‌کننده از سه نقطه حس‌کننده ديگر که هرکدام به نورهاى (سبز - قرمز - آبي) حساس هستند ساخته شده است. (همانند سلول‌هاى گيرنده رنگ در چشم) CCD تصوير نورى را به جريان الکتريکى آنالوگ تبديل مى‌کند و Chip و ADC سيگنال متفاوت آنالوگ را به رديفى از داده‌هاى ديجيتالى که ذرات تشکيل‌دهنده تصوير مى‌باشد به يک ريزپردازنده به‌نام DSP که داراى برنامه مخصوص عکاسى است، تصاوير را پردازش و آن را فشرده کرده و روى يک رسانا ذخيره مى‌کند. اين رسانا کارت حافظه يا فلاپى ديسک با سيستم فايل‌هاى JPEG يا Flashpix ذخيره مى‌گردد. غير از صفحات حساس (CCD) سنسورهاى جديدترى به‌نام Complementory metal Semiconductoor = CMOS به‌کار رفته است که البته به‌کار بردن هر نوع سيستم حساس به رنگ‌ها بر مبناء روش‌هاى افزايشى و کاهشى کار مى‌کند. براى ضبط تصوير به يک زمان بازيابى از ۵ تا ۳۰ ثانيه براى تبديل داده‌ها در حافظه نياز دارند. البته دوربين‌هائى هم هستند که تعدادى عکس را پشت سرهم عسکبردارى مى‌کند.

ساده‌ترين و سريع‌ترين انتقال تصوير استفاده از کارت حافظه است. يک کادر از يک فيلم سينمائى يا فيلم عکاسى داراى ۲ ميليون دانه کريستال نقره حساس به نور است که به آن گرين GRAIN مى‌گويند که بافت حساس فيلم و کاغذ عکاسى را تشکيل مى‌دهد. در حالى‌که سطح حساس CCD دوربين‌هاى ديجيتالى تا سال ۱۹۹۳ با ۵/۱ ميليون سلول حساس به نور ساخته شده بود. امروزه مقدار پيکسل‌ها فزونى يافته و کيفيت آنها به مراتب بالاتر رفته است. مدل کداک شماره (DC 290) داراى ۳/۳ ميليون سلول پيکسل با ۲۰ مگابايت حافظه و يکصد تصوير را ذخيره مى‌کند. دوربين‌ها داراى يک صفحه نمايش هستند که شخص مى‌تواند صفحه را قبل از گرفتن عکس، کنترل کند. وقتى که عکس گرفته شد مى‌توان آن را بلافاصله روى صفحه (LCD) يا صفحات کريستال مايع ديد و بررسى‌هاى لازم را روى عکس انجام داد. چنان‌‌چه مورد پسند واقع شد آن را در حافظه ذخيره نمود، وگرنه مى‌توان آن را حذف کرد. تصوير گرفته شده را به‌وسيله (Video-OUt) بر روى تلويزيون هم مى‌توان نشان داد. روش انتقال و ذخيره تصاوير در رايانه‌ها پيشرفت کرده است.

بعضى از مدل‌ها از حافظه داخلى براى ذخيره تصاوير بهره مى‌گيرند. اما بعضى ديگر از کارت‌هاى حافظه استفاده مى‌کنند. اگر دوربين داراى حافظه داخلى باشد هرگاه که حافظه پُر شود، تصاوير را مى‌توان به رايانه انتقال و يا حذف کرد تا امکان تصاوير جديد فراهم گردد. کارت‌هاى حافظه به شکل‌هاى مختلف، ديسکت‌هاى ۵/۳ اينچي، کارت ضبط (PC Card) و مينى کارت است. کارت‌هاى بزرگ به ۹۶ و کوچک آن با گنجايش ۱۶ مگابايت مى‌باشد. اکثر دوربين‌هاى ديجيتالى مى‌توانند از طريق کابل به PC وصل شوند و انتقال تصاوير را مثل ديسکت در ديسک‌ران به‌کار برد.

ديسکت‌هاى فلاپى تعداد کمترى تصاوير را نسبت به کارت حافظه مى‌تواند ذخيره کند، اما کيفيت آن اندکى پائين‌تر است. تعداد بايت (Bit) هر پيکسل تعداد رنگ را مشخص مى‌کند. اکثر دوربين‌هاى معمولى داراى ۲ مگا پيکسل مى‌باشد که تصاوير ۲۴ بايتى توليد مى‌کنند، به‌طور کلى هر چه دقت عکس بالاتر باشد تصوير بهتر است که البته دقت بالا هم براى درک چشم حدى دارد و زياده بر آن مؤثر نيست و از نظر تعداد نقاط هم به علت مکان فيزيکى مقدور نيست. به‌کارگيرى دروبين‌هاى ديجيتالى مستلزم داشتن يک رايانه است. هنوز اين دوربين‌ها به اندازه دروبين‌هاى فيلمى به فروش نمى‌روند اما چنان‌که مردم با فن رايانه و استفاده از آن آشنا شوند. خريد اين دوربين‌ها فزونى مى‌يابد. وقتى عکس گرفته شد مى‌توان در عرض چند دقيقه آن را به PC و يا رايانه کيفى انتقال داد و يا آن را با يک پيام الکترونيکى الحاق کنيد و به دوستان و آشنايان در آن طرف جهان بفرستيد. اين دوربين‌ها يکى از تغييراتى که در رايانه به‌وجود آورده ايجاد دگرگونى در عکاسى ديجيتالى است، و روزبه‌روز رواج بيشترى مى‌يابد و موجب به‌وجود آمدن آزمايشگاه‌هاى عکاسى در خانه‌ها مى‌گردد. براى چاپ تصاوير از چاپگرهاى مختلف استفاده مى‌شود.

عکس‌ها بايستى به نقطه‌هاى کوچکى به‌نام پيکسل (Pixel) که علامت اختصارى Picture element است و به‌خاطر تلفظ روان کلمه حرف (X) را به آن اضافه نموده‌اند. همچنين مى‌توان به اسکنرهاى آزمايشگاهى که براى خانه‌ها ساخته شده است به‌کار رود که معمولاً ۳۰۰ نقطه در اينچ (DPI) براى عکس و ۲۴۰۰ نقطه در اينچ براى فيلم نگاتيو و اسلايد دارد. براى استفاده از اسکنر بايستى قبلاً تصوير چاپ شده باشد تا با اسکن کردن آن را وارد PC نمايد. تصوير منتقل شده به PC را مى‌توان با نرم‌افزارهائى که در بسته‌بندى‌هاى دوربين ديجيتال با يک لوح فشرده نورى (CD - ROM) حاوى يک نرم‌افزار عکس‌آرائى همراه است مى‌فروشند. اين نرم‌افزار امکان عملياتى مثل روشنائي، کنتراست، رنگ‌آميزى دلخواه، فيلترها، برش‌ها و و صدها عمليات ديگر را نيز مى‌توان روى عکس انجام داد. در بعضى از چاپگرهاى مرکب‌پاش نقاط تشکيل‌دهنده تصاوير براى تغيير مرکب به گاز بهره مى‌گيرند تا تصوير را همانند عکس‌هاى فيلمى به‌طور پيوسته چاپ کنند. نوع ديگر اين چاپگرها داراى فن‌آورى رنگدانه خودکار حرارتى هستند و رنگدان خودکار حرارتى از کاغذهائى که داراى رنگدانه هستند استفاده مى‌شود. کاغذها وقتى که حرارت مى‌گيرند ظاهر مى‌شوند. يک چشم معمولى بدون تجربه نمى‌تواند فرق ميان يک تصوير فيلمى را با ديجيتالى تشخيص دهد. تشخيص آن مربوط به افرادى است که در لابراتورهاى عکاسى فيلمى کار مى‌کنند. به هر حال اين دوربين‌ها با کيفيت مخصوص و با سيستم به‌کار رفته در آنها آتيه خوبى براى عکاسى آينده دارند.