سوءِهاضمه

سوءِهاضمه يک عبارت غير اختصاصى است که انواعى از شکايت‌هاى قسمت‌هاى فوقانى شکم از جمله سوزش سردل، رگورژيتاسيون، و ديس‌پپسى (ناراحتى يا درد قسمت فوقانى شکم) را شامل مى‌شود. اين سمپتوم‌ها در بيمارى رفلاکس گاستروازوفاژيال (GERD) شديد و سخت مى‌باشند.

پاتوفيزيولوژى

GERD به‌دنبال رفلاکس اسيد از معده به داخل مري، ديسفونکسيون حرکتى معده، يا افزايش حساسيت عصب‌آوران احشائى ايجاد مى‌شود. انواع فراوانى از حالت‌ها موجب GERD مى‌شوند: افزايش محتويات معده (به‌دنبال غذاى زياد، استاز معده، يا افزايش ترشح اسيد)، عوامل فيزيکى (دراز کشيدن، خم شدن)، افزايش فشار بر روى معده (لباس‌هاى تنگ، چاقي، آسيت، حاملگي)، از دست دادن تون اسفنکتر تحتانى مرى (معمولاً متناوب است) بيمارى‌هائى همچون اسکلرودرما، سيگار کشيدن، داروهاى آنتى‌کولينرژيک، آنتاگونيست‌هاى کلسيم). هرنى‌هياتال نيز جريان اسيد را به داخل مرى تسهيل مى‌کند.

تاريخچهٔ طبيعى

۴۰% از آمريکائى‌ها به‌طور ماهيانه و ۷% آنها روزانه از سوزش سردل شکايت مى‌کنند. ديس‌پپسى فونکسيونل در ۶۰% بيماران داراى سمپتوم ديس‌پپسى علت آن مى‌باشد. البته بيمارى اولسرپپتيک در اثر عفونت هليکوباکتر پيلورى يا مصرف NSAID در ۱۵% موارد ديده مى‌شود.

در بيشتر افراد مرى آسيب نديده است ولى در ۵% اولسرازوفاگوس ايجاد مى‌شود و در بعضى از آنها تنگى به‌وجود مى‌آيد. ۲۰-۸% افراد دچار متاپلازى سلول اپى‌تليال گلاندولار، يا مرى بارت مى‌شوند که مى‌تواند به سمت آدنوکارسيوما پيشروى نمايد.

تظاهرات خارج مرى شامل آسم، لارنژيت، سرفه، مزمن، پنومونيت آسپيراسيون، برونشيت مزمن، آپنه خواب، پوسيدگى دندان، بوى بد دهان، و سکسکه مى‌باشد.

ارزيابى

وجود ديسفاژي، اودينوفاژي، کاهش وزن که علت آن معلوم نيست، استفراغ مکرر که نجر به دهيدراسيون شود، خونريزى پنهان يا آشکار، يا توده قابل لمس يا آدنوپاتي، علائم ٌخطر' ى هستند که نيازمند ارزيابى مستقم راديوگرافيک، آندوسکوپيک، و جراحى مى‌باشند. به‌طور کلى بيماران فاقد علائم خطر به‌طور تجربى درمان مى‌شوند. افراد بالاى ۴۵ سال را مى‌توان از نظر وجود هليکوباکتر پيلورى آزمايش نمود. بيمارانى که از نظر عفونت مثبت هستند جهت ريشه‌کنى ارگانيسم تحت درمان قرار مى‌گيرند بيمارانى که به درمان هليکوباکتر پيلورى پاسخ نمى‌دهند، و افراد بالاى ۴۵ سال، و افراد داراى علائم خطر تحت آندوسکوپى GI فوقانى قرار مى‌گيرند.

درمان

کاهش وزن، بلند کردن زير سر هنگام خواب، اجتناب از غذاهاى حجيم، سيگار، کافئين، الکل، شکلات، غذاهاى چرب، آب مرکبات، و NSAID از GERD جلوگيرى مى‌کند. داروهاى آنتاسيد به‌طور گسترده‌اى مورد مصرف قرار مى‌گيرند. کارآزمائى‌هاى بالينى حاکى از آن است که در بيماران داراى اروزيون مرى يا فاقد آن مهارکننده‌هاى پمپ پروتون (اومپرازول) مؤثرتر از مسدودکننده‌هاى گيرنده هيستامين (رانيتيدين) هستند. رژيم‌هاى ريشه‌کني. سيزاپرايديک تخليه معده را تحريک مى‌کند. اومپرازول به‌علاوه سيزاپرايديک ترکيب منطقى مى‌باشد.

تکنيک‌هاى جراحى (فوندوپليکاسيون Nissan و روش Belsy) در بيماران نادرى که به درمان طبى مقاوم هستند به‌کار مى‌رود. کارآزمائى‌هاى بالينى به‌طور مستند ارجحيت هيچ يک را بر ديگرى نشان نداده‌اند.