۶۶۸ ق.م. تأسیس کتابخانه آشور

آشور بانى‌پال آخرين پادشاه بزرگ از سلسه سارگون‌ها (Sargonids) بود. سَردودمان اين سلسله، سارگون Sargon (۷۲۲-۷۰۵) نام داشت. پس از سارگون پسر او سناخريب (Sennacherib) سلطنت آشور را به ‌دست گرفت. (۷۰۵ - ۶۹۹ق.م.) سپس پسر اين پادشاه اسرحدون (Esarchaddon)، ( ق.م. ۶۸۱ - ۶۹۹) روى کار آمد.

پس از وي، پسر و جانشين آشور بانيپال جاى پدر نشست. او پايتخت را به نينوا منتقل کرد. شهرى که بعدها مرکز تمدن آشور و پايتخت کشورى شد که از خليج فارس تا درياى مديترانه گسترش داشت. آشور بانيپال به فضل و دانش و حمايت از علم و هنر مباهات مى‌کرد و از قسمت‌هاى امپراتورى خود همه آثار مدون، را گردآورى و بدين ترتيب کتابخانه با عظمت آشور مشتمل بر ۰۰۰/۳۰ لوحه گِلى در نينوا در تاريخ ۲۹۰ تا ۳۰۰ ق.م. تأسيس کرد. در سال ۶۶۱- ۶۲۷ق.م. هر کتاب فقط چند سانتى‌متر مربع مساحت داشت. کاتبان با ابزار نوک‌تيز بر الواح که هنوز نرم بود مى‌نوشتند. در فاصله سال‌هاى (۱۸۴۵ - ۱۸۵۱) سياست‌مدار انگليسى اي.اچ.لايرد (Sir Henry Layara) اين کتابخانه را در تپه کيونجيک در نزديکى شهر موصل کشف کرد، در سال ۱۸۵۰ لايرد کاخ سلطنتى سلطان سناخريب (۷۰۵ - ۶۸۱ق.م.) را کشف کرد. او در اين کاخ جائى را يافت که اتاق ثبت ناميده مى‌شد. پس از وى اچ - راسم (H-Rassam) در خلال سال‌هاى (۱۸۵۲ - ۱۸۵۴) و (۱۸۷۷ - ۱۸۸۱) باقيمانده کاخ سلطان آشور و کتابخانه او را که حاوى بيش از بيست هزار گِل‌نوشته بود کشف کرد. اين گِل‌نوشته‌ها جهت خواندن به موزه بريتانيا در لندن منتقل شد.

الواح کتابخانه آشور بانيپال شامل متون مذهبي، دعا نامه‌ها، آثارى درباره سحر و جادو، مراسم مذهبي، مطالب تاريخي، حکومت، جغرافيا، حقوق، افسانه‌ها، اساطير، نجوم، طالع‌بيني، زيست‌شناسي، رياضيات، طب، تاريخ طبيعي، انتشارات رسمي، اسناد و مکاتبات با سفراء، جداول مالياتى مى‌شود. اين کتابخانه پس از اندک زمانى توسط مادها و کلدانى‌ها بر اثر جنگ با نينوا و آتش‌سوزى در سال ۶۷۰ ق.م. ويران شد.