کشور ما همگام و همراه ساير کشورهاى عضو سازمان جهانى بهداشت، ايمن‌سازى کودکان عليه بيمارى‌هاى ديفتري، سياه‌سرفه، کزاز، فلج‌اطفال، سرخک، سل و هپاتبت 'ب.' را اجرا مى‌کند. اين نشريه که با همکارى اساتيد دانشگاه‌هاى علوم پزشکى و خدمات بهداشتى - درمانى و مؤسسات تحقيقاتي، توسط معاونت بهداشتى تهيه و تدوين شده، راهنماى بسيار مفيدى براى کارکنان بهداشتى کشور، پزشکان عمومي، متخصصان کودکان و ساير متخصصان فن است تا از دانش و عمل آنان نتيجه بهترى عايد شود.
در اين چاپ براساس شرايط همه‌گيرى‌شناسى کشور، تغييراتى در برنامهٔ ايمن‌سازى اعمال شده است و در آينده نيز برحسب پيشرفت‌هاى علمى و نتايج برنامه‌هاى تحقيقاتى تجديدنظر لازم به‌عمل خواهد آمد.
بيمارى‌‌ها، واکسن‌ها و علائم اختصارى
نام بيمارى
واکسن مربوط
علائم اختصارى
سل
ب.ث.ژ
BCG
ديفتري، سياه‌سرفه، کزاز
سه‌گانه (ثلاث)
DPT
ديفترى - کزاز
دوگانهٔ بزرگسالان
Td
ديفترى - کزاز
دوگانهٔ خردسالان
DT
فلج اطفال
پوليو خوراکي
OPV
پوليو تزريقي
IPV
سرخک
سرخک
Measles
کزاز
توکسوئيدکزاز
TT
هپاتيت 'ب.'
هپاتيت 'ب.'
HB
برنامه ايمن‌سازى همگانى کودکان با توجه به شرايط بهداشتى کشور جمهورى اسلامى
سن
نوع واکسن
توضيحات
از بدو تولد
ب.ث.ژ، فلج اطفال و هپاتيت 'ب.' (۱)
در کودکان زير يک‌سال، مقدار واکسن 'ب.ث.ژ' نصف دوز بالغين است.
۱/۵ ماهگى
سه‌گانه، فلج اطفال و هپاتيت 'ب.'
۳ ماهگى
سه‌گانه و فلج‌اطفال
۴/۵ ماهگى
سه‌گانه و فلج‌اطفال
۹ ماهگى
سرخک و هپاتيت 'ب.'
۱۵ ماهگى
سه‌گانه، فلج‌اطفال و سرخک مجدد
۶ - ۴ سالگى(۲)
سه‌گانه و فلج‌اطفال
۱۶ - ۱۴ سالگى
دوگانهٔ ويژهٔ بررگسالان
واکسن دوگانهٔ بزرگسالان بايد هر ۱۰ سال يک‌بار تزريق شود
(۱) در خصوص هپاتيت 'ب.' به بندهاى ۳۰ الى ۳۹ نکات مهم در برنامهٔ ايمن‌سازى مراجعه شود.
(۲) منظور از '۶ سالگي' ، از ۶ سال، تا ۶ سال و ۱۱ ماه و ۲۹ روز است.
توجه: لطفاً به نکات مهم در برنامهٔ ايمن‌سازى مراجعه شود.
جدول ايمنى‌سازى شيرخواران و کودکان زير ۷ سال(۱) که در وقت مقرر مراجعه ننموده‌اند
اولين مراجعه
سه‌گانه، فلج‌اطفال، ب.ث.ژ(۲) و سرخک(۳)
۶ هفته بعد از اولين مراجعه
سه‌گانه و فلج اطفال
۶ هفته بعد از دومين مراجعه
سه‌گانه و فلج‌اطفال
۶ ماه تا يک‌سال بعد از سومين مراجعه
سه‌گانه و فلج‌اطفال (يادآور اول)
۶-۴ سالگى
سه‌گانه و فلج اطفال (يادآور دوم)(۴)
۱۶-۱۴ سالگى
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان و هر ده سال تکرار شود.
(۱) منظور از 'زير ۷ سال' ، تا ۶ سال و ۱۱ ماه و ۲۹ روز تمام است.
(۲) پس از سه ماهگى بايد 'تست مانتو' انجام شود مگر اينکه از نظر اجرائى مقدور نباشد. بهتر است پس از 'تست مانتو' ، همهٔ واکسن‌ها با هم مصرف شوند و در صورتى‌که نتيجهٔ 'تست مانتو' کمتر از ۶ ميلى‌متر باشد واکسن 'ب.ث.ژ' تلقيح شود.
(۳) مشروط بر آنکه کودک ۹ ماهه يا بزرگتر باشد.
(۴) ۱. در صورتى‌که هر يک از نوبت‌هاى سه‌گانه در سن ۷ سالگى و بالاتر باشد، بايد از واکسن دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان استفاده شود.
(۴) ۲. در صورتى‌که سن کودک هنگام تزريق يادآور اول، چهار سال يا بيشتر باشد، يادآور دومى لزومى ندارد.
توجه: لطفاً به نکات مهم در برنامهٔ ايمن‌سازى مراجعه شود.
جدول ايمن‌سازى کودکان هفت‌سال و بالاتر که در وقت مقرر مراجعه نکرده‌اند
اولين مراجعه
'ب.ث.ژ' (۱)، دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان، فلج اطفال و سرخک
۶ هفته بعد از اولين مراجعه
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان و فلج اطفال
۶ هفته بعد از دومين مراجعه
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان و فلج اطفال
۶ ماه تا يک‌سال بعد از سومين مراجعه
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان و فلج اطفال
۱۰ سال بعد از چهارمين مراجعه
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان و هر ده‌سال يک‌بار تکرار شود
(۱) قبل از تلقيح ب.ث.ژ بايد تست مانتو انجام شود مگر اينکه از نظر اجرائى مقدور نباشد و در صورتى‌که تست مانتو کمتر از ۶ ميلى‌متر باشد واکسن ب.ث.ژ تلقيح شود.
توجه: لطفاً به نکات مهم در برنامهٔ ايمن‌سازى مراجعه شود.
ايمن‌سازى زنان باردار بدون سابقهٔ ايمن‌سازى
تاريخ مراجعه
نوع واکسن
دفعات
اولين مراجعه
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان
نوبت اول
يک‌ماه بعد
دوگانهٔ ويژهٔ بزرگسالان
نوبت دوم(۱)
(۱) ادامهٔ ايمن‌سازى طبق جدول ايمن‌سازى زنان ۴۹-۱۵ ساله
توجه: لطفاً به‌نکات مهم در برنامهٔ ايمن‌سازى مراجعه شود.
ايمن‌سازى زنان سنين بارورى (۴۹-۱۵ ساله) فاقد سابقهٔ ايمن‌سازى با واکسن دوگانه ويژه بزرگسالان(۱)
نوبت
حداقل فاصله
درصد حفاظت
طول دورهٔ ايمنى
اول
-
۰
۰
دوم
چهار هفته
۸۰
سه ساله
سوم
شش ماه
۹۵
پنج‌سال
چهارم
يک‌سال
۹۹
ده‌سال
پنجم
يک‌سال
۹۹
تا پايان سن بارورى(۲)
(۱) زنان سنين بارورى داراى سابقهٔ واکسيناسيون، بايد با احتساب واکسن‌هاى قبلى طبق اين جدول واکسيناسيون را ادامه دهند.
(۲) براى حصول اطمينان از ايمنى کافى پس از پنج نوبت، واکسن دوگانهٔ بزرگسالان بايد هر ده سال يک‌بار تکرار شود.
توجه: لطفاً به‌نکات مهم در برنامهٔ ايمن‌سازى مراجعه شود.
