برق‌گرفتگی

عبور جريان برق از بدن احتمالاً باعث ايجاد جراحت‌هاى وخيم و گاهى اوقات، مرگ‌آور مى‌شود. جريان برق مى‌تواند ناشى از يک منبع توليد برق با ولتاژ پائين يا ولتاژ بالا يا احتمالاً از صاعقه باشد. الکتريسيته مى‌تواند سبب ارتعاش ماهيچه‌هاى قلب (فيبريلاسيون) يا حتى ايست کامل قلب بشود که به‌نوبهٔ خود منجر به قطع تنفس خواهد شد. برق نه تنها ناحيهٔ ورودى به بدن را مجروح مى‌سازد بلکه ناحيه‌اى که از آن خارج مى‌شود و به زمين مى‌رود را نيز مجروح مى‌کند. هر چقدر ولتاژ برقى که وارد بدن مى‌شود بيشتر باشد، سوختگى ايجاد شده عميق‌تر است.

ابزار و سيم‌هاى برقى ولتاژ پائين هم که در خانه يا دفتر يا کارگاه مورد استفاده قرار مى‌گيرد مى‌توانند باعث برق‌گرفتگى بشوند. اکثر سيم‌ها و ابزار الکتريکى به‌وسيلهٔ روکش‌هاى عايق پوشانده شده‌اند تا انسان تماس مستقيم با برق نداشته باشد. بسيارى از برق‌گرفتگى‌ها ناشى از خراب بودن کليدها، سائيده شدن روکش‌ سيم‌ها يا خرابى خود وسيله الکتريکى است.

کودکان بيشتر در معرض خطر برق‌گرفتگى قرار دارند. چرا که آنها دوست دارند با کليدها، سيم‌ها، يا پريزها بازى کنند.

آب يک هادى فوق‌العادهٔ جريان برق است بنابراين تماس با وسايل الکتريکى با دست خيس با زمانى‌که زير پاها خيس است، خطر برق‌گرفتگى را زياد مى‌کند.

صاعقه يک منبع طبيعى توليد الکتريسيته است که در مواقع طوفانى بودن هوا اتفاق مى‌افتد. صاعقه به‌طور عادى براى رساندن خود به زمين از نزديکترين عارضهٔ بلندى که در آن حوالى وجود دارد استفاده مى‌کند و اگر شخصى در تماس با، يا حتى نزديک به يک عارضه طبيعى مانند درخت، برج يا دکل باشد يا حتى اگر خود او بلندترين عارضه‌اى باشد که در آن اطراف وجود دارد دچار صدمهٔ شديد خواهد شد. الکتريسيته توليد شده به‌وسيله برق آسمان عمر آن فوق‌العاده کوتاه است اما مى‌تواند موجب مرگ آنى يا حداقل سبب به آتش کشيدن لباس شخص شود. انسان بايد به‌سرعت آن محل را ترک کند.

در هرحال، منبع برق چه ضعيف باشد و چه قوى هيچ‌گاه با دست لخت به مصدوم دست نزنيد.

- قطع جريان ولتاژ کم:

اگر توانستيد سريعاً فيوز برق را بيرون بکشيد. يا دکمه آن را فشار دهيد که قطع شود. اگر دسترسى سريع به فيوز امکان‌پذير نبود سعى کنيد دوشاخه را از پريز بيرون بى‌آوريد يا سيم روکش‌دار را بکشيد تا از پريز خارج شود.

اگر نتوانستيد جريان را به اين ترتيب قطع کنيد، روى يک مادهٔ عايق خشک مثل روزنامه يا يک تخته چوبى يا لاستيک بايستيد و به‌وسيله يک جاروى بلند چوبى منبع برق را از مصدوم دور کنيد.

يا اينکه يک طناب را به دور ران‌ها يا دست مصدوم بى‌اندازيد و او را به سمت خود بکشيد تا از منبع برق دور شود.

- توجه:

از به‌کار بردن وسايل فلزى يا مرطوب يا از تماس با بدن لخت مصدوم کاملاً خوددارى کنيد، اگر هيچ‌راهى وجود نداشت گوشهٔ لباس مصدوم را که خشک است بگيريد و او را بکشيد

مگر آنکه مطمئن باشيد که خطرى براى شما وجود ندارد و مصدوم ديگر در تماس با منبع برق نيست. در مواردى که با برق‌گرفتگى ولتاژ بالا روبه‌رو هستيد به‌هيچ عنوان به مصدوم نزديک نشويد مگر آنکه از طرف پليس يا شخص مسئولى به شما اين اطمينان داده شود که مى‌توانيد به مصدوم نزديک شويد (به قسمت برق‌گرفتگى ولتاژ بالا مراجعه شود).

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. عوارض و نشانه‌هاى عمومى خفگى با اين تفاوت که صورت مصدوم احتمالاً به‌علت قطع همزمان تنفس و ايست قلبى خاکسترى رنگ مى‌باشد.

۲. ممکن است سوختگى عميق در نقطه ورود و خروج برق ايجاد شده باشد.

۳. عوارض و نشانه‌هاى شوک (مبحث شوک).

- هدف:

قطع جريان برق يا خارج کردن مصدوم از محل به‌شرط آنکه ايمنى کافى براى اين کار وجود داشته باشد. در صورت لزوم ترتيب انتقال او را به بيمارستان بدهيد.

- درمان:

۱. اگر تنفس و ضربان قلب قطع شده است. بلافاصله روش‌هاى نجات زندگى را شروع کنيد (تنفس دهان به دهان).

۲. اگر مصدوم بيهوش است اما به‌طور عادى نفس مى‌کشد او را در وضعيت بهبود قرار دهيد (به مبحث وضعيت بهبود مراجعه شود).

۳. سوختگى‌هاى ايجاد شده را به‌دقت معاينه کنيد. زيرا ممکن است از آنچه که در نظر اول مشاهده مى‌شوند عميق‌تر باشند سپس به درمان آنها بپردازيد (مبحث سوختگى‌ها و تاول‌هاى جزئى و سوختگى ناشى از الکتريسيته).

۴. براى برطرف کردن شوک، او را به ترتيبى که در مبحث شوک آمده درمان کنيد.

۵. اگر مصدوم به روش‌هاى نجات زندگى نياز پيدا کرده بود يا بيهوش يا دچار سوختگى شده بود، يا عوارض و نشانه‌هاى شوک در او مشاهده گرديد او را حتى پس از آنکه حال وى خوب شد به بيمارستان برسانيد.

- توجه:

به دکتر بگوئيد که مصدوم چه مدتى با برق در تماس بوده است.

- برق‌گرفتگى ولتاژ بالا:

تماس با برق‌هاى ولتاژ بالا در خطوط فشار قوى هوائى معمولاً بلافاصله باعث مرگ مى‌شود. در چنين حالتى سوختگى‌هاى شديد به‌وجود مى‌آيد و نيروى ناشى از اسپاسم ناگهانى ماهيچه‌اي، که بر اثر تماس با برق به‌وجود مى‌آيد مصدوم را به مسافتى دورتر از محل تماس پرت مى‌کند.

اگر احتمالاً مصدوم همچنان در تماس با برق مانده بود يا اينکه کمتر از ۱۸ متر از خطوط فشار قوى فاصله داشت هرگز کوشش نکنيد که او را نجات دهيد، حتى به او نزديک هم نشويد. تا اينکه برق به‌وسيلهٔ مسئوليت قطع شود. زيرا که جريان برق فشار قوى حالت قوسى داشته و مى‌تواند تا مسافت دورى را بپوشاند. مواد عايق مانند چوب خشک يا لباس خشک به‌هيچ‌وجه حفاظتى براى شما ايجاد نخواهند کرد.

بلافاصله به پليس خبر دهيد و اجازه ندهيد کسى به مصدوم نزديک شود و زمانى کمک‌هاى اوليه را شروع کنيد که از طرف مراجع رسمى به شما اطلاع داده شود که برق قطع شده است.