|
|
|
|
|
|
ايتولوژى پنومونى يک عفونت نسج (Parenchyma) ريوى است که به‌وسيله گونه‌هاى مختلف باکتريائى (شامل مايکوپلاسماها، کلاميديا و ريکتزيا)، ويروس‌ها، و قارچ‌ها و انگل‌ها (Parasites) ايجاد مى‌شود. ميزبانان دچار ضعف ايمنى مخصوصاً در برابر عفونت‌هاى ريوى ناشى از پاتوژن‌هاى مختلف آسيب‌پذير هستند.
|
|
|
|
|
اپيدميولوژى عواملى از قبيل سابقه مسافرت، تماس با حيوانات خانگي، تماس با افراد ديگرى که بيمار هستند، شغل، سن، وجود يا فقدان دندان‌ها، فصل سال، موقعيت جغرافيائي، مکان (اکتساب از جامعه در برابر اکتساب از بيمارستان)، مصرف سيگار و HIV همگى بر روى نوع عوامل بيمارى‌زائى که در اتيولوژى پنومونى بايد به فکر آن بود؛ تأثير دارند.
|
|
|
|
|
پاتوژنز شايع‌ترين ساز و کار ابتلا به پنومونى آسپيراسيون ارگانيسم‌ها از حلق دهانى است. ارگانيسم‌هاى شايع کوکسى‌هاى گرم - مثبت هوازى و بى‌هوازى‌هاى کلنيزه در حلق دهانى مى‌باشند. به‌طور طبيعي، ۵۰% از بالغين در طى خواب آسپيره مى‌کنند. آسپيراسيون با اختلال هوشيارى افزايش مى‌يابد. [مثلاً در الکلى‌ها و مصرف‌کنندگان دارو (Drug Users)؛ بيماران دچار سکته مغزى يا تشنج، ساير اختلالات نورولوژى يا بلع يا لوله بينى - معدى (nasogatric) يا داخل تراشه و در طى بيهوشى يا پس از آن]. باسيل‌هاى گرم منفى هوازى که حلق دهانى يا معده را کلونيزه مى‌کنند، در افراد بسترى در بيمارستان يا مقيم در مؤسسات نگهدارى نسبت به ساير افراد شايع‌تر هستند. ساير راه‌هاى انتقال پنومونى عبارتند از: استنشاق ذرات عفونى (با قطر کمتر از ۵ ميکرومتر)، انتشار از راه خون، انتشار از يک ناحيه عفونى مجاور و تلقيح مستقيم از يک زخم باز وارده بر سينه.
|
|
|
|
|
تظاهرات بالينى سندرم پنومونى 'تيپيک' با شروع ناگهانى تب، سرفه به‌همراه توليد خلط چرکى و درد پلورتيک سينه مشخص مى‌شود؛ نشانه‌هاى وجود تراکم (Consolidation) در ريه و ارتشاح لوبى در CXR مشخص مى‌شود. اين سندروم بيشتر به‌وسيله استرپتوکوک پنومونيه و ساير پاتوژن‌هاى باکتريائى ايجاد مى‌شود. سندرم پنومونى 'آتيپيک' با شروع تدريجى‌تر، سرفه خشک و برجسته بودن علائم خارج ريوى (مثلاً، سردرد، ناخوشي، ميالژي، گلودرد، ناراحتى گوارشي) و کم بودن نشانه‌ها در معاينه بالينى (به غير از رال) با وجود اختلال، و اغلب نماى لکه‌اى (Patchy) يا منتشر در CXR مشخص مى‌شود.
|
|
|
ديگر پاتوژن‌هاى نادرترى که سبب ايجاد پنومونى آتيپيک مى‌شوند عبارتند از کلاميديا پسيتاسي، کوکسيلا بورتني، فرانسيسلا تولارنسيس، هيستوپلاسما کپسولاتوم و کوکسيديوئيدس ايميتيس. با وجود آن که اطلاعات جديد نشان مى‌دهند که افتراق بين سندرم‌هاى پنومونى تيپيک و آتيپيک ممکن است نسبت به آنچه قبلاً تصور مى‌شد، کمتر قابل اعتماد باشد، اين تفاوت‌ها از مقدارى ارزش تشخيصى برخوردار هستند. برخى ويروس‌ها شامل ويدوس آنفلوآنزا، ويروس سنسيشال تنفسي، ويروس سرخک، ويروس واريسلا - زوستر و سايتومگالوويروس، ممکن است موجب بروز يک پنومونى آتيپيک شوند. هانتاويروس باعث ايجاد يک مرحلهٔ ابتدائى تب‌دار مى‌گردد و سپس، نارسائى به‌سرعت پيشروندهٔ تنفسى و ارتشاح‌هاى منتشر ريوي، پديد مى‌آيد.
|
|
|
|
|
|
|
|
راديوگرافى يافته‌هاى CXR ار تراکم لبار همراه با برونکوگرام‌هاى هوائى تا ارتشاح‌هاى تکه‌اى منتشر بينابيني، متغير است. ديگر يافته‌ها عبارتند از ندول‌هاى متعدد مشکوک به آمبولى عفوني، کاويتاسيون، افيوژن پلورال و آدنوپاتى ناف ريه.
|
|
|
|
|
|
|
|
آزمايش خلط بايد در صورت امکان، نمونهٔ خلط گرفته شود و از نظر چرک و خون و با رنگ‌آميزى گرم، مورد بررسى قرار گيرد. وجود بيش از ۲۵ عدد PMN و کمتر از ۱۰ عدد سلول اپى‌تليال در هر ميدان با درشت‌نمائى بالاى ميکروسکوپي، نشان‌دهندهٔ کفايت نمونهٔ خلط است. مشاهدۀ فلورهاى مختلط در رنگ‌آميزى گرم، بيانگر عفونت بى‌هوازى است. وجود تنها يک نوع غالب از ارگانيسم‌ها، مطر‌ح‌کنندهٔ اتيولوژى پنومونى است. همچنين مى‌توان خلط را به‌صورت مستقيم از نظر وجود ارگانيسم‌هاى اسيد - فست و توسط رنگ‌آميزى اختصاصى يا ايمونوفلورسانس از نظر وجود لژيونلا يا پنوموسيستيس، بررسى کرد. کشت خلط ممکن است موجب شناسائى عامل ايجاد‌کنندهٔ پنومونى گردد ولى معمولاً حساسيت آن نسبت به رنگ‌آميزى گرم، کمتر است.
|
|
|
|
|
کشت خون از آنجا که هميشه نمى‌توان با آزمايش و کشت خلط، پاتوژن را شناسائى نمود، بايد قبل از آغاز درمان، نمونهٔ خون براى کشت گرفته شود.
|
|
|
|
|
ديگر روش‌هاى تشخيصى تحريک خلط (با نبوليزاسيون اولتراسونيک سالين ۳%)، برونکوسکوپى با لاواژ برونکوآلوئولى يا نمونه‌بردارى توسط برس‌هاى محافظت‌شده، آسپيراسيون ترانس تراکئال، توراسنتز، بيوپسى ريه از راه پوست، بيوپسى باز ريه، سرولوژى‌هاى دورهٔ حاد و بهبود بيمارى و CT قفسهٔ سينه، همگى در بيماران انتخاب شده مفيد مى‌باشند.
|
