|
|
|
| پارک ملى بمو با وسعت ۰۷۵۴۸ هکتار در شمال شهر شيراز و در منتهى‌اليه شرق اقليم مديترانه‌اى گرم و خشک قرار گرفته است. جانوران پارک شامل کل، بز، قوچ، ميش، آهو، پلنگ، روباه، کفتار، گربه وحشى، کبک و تيهو و ... هستند و از نظر پوشش گياهى نيز تاکنون ۲۸۰ گونه گياهى در آن شناسايى و نمونه‌بردارى شده است. ارزش گردشگاهى و پژوهشى آن قابل توجه است.
|
|
|
|
| اين پارک وسعتى برابر ۰۰۰۵۷ هکتار دارد که ۰۰۰۲۰ هکتار که در حال حاضر کاملاً به منطقهٔ حفاظت‌شده، تبديل شده است. اين پارک که بين قوچان و درگز و در نزديکى مرز ايران - ترکمنستان قرار دارد، از نظر ثروت‌هاى طبيعى، تنوع رُستنى‌ها و نمونه‌هاى جانورى، از قبيل قوچ، ميش و اوريال، بسيار غنى و مورد توجه مردم است.
|
|
| پارك ملى خجير و سرخه حصار، تهران
|
|
| پارک ملى خجير و سرخه حصار در ارتفاع ۱۵۴۷ مترى از سطح دريا قرار دارد. ميانگين حداکثر ارتفاع آن ۲۶۰۰ متر و حداقل آن ۱۴۵۰ متر است، اما بيش‌تر نقاط اين ناحيه در ارتفاع کمتر از ۲۰۰۰ مترى قرار دارند.
|
|
| تمام اين ناحيه به جز بخش شمال شرقى آن، جزو مناطق حفاظت شده هستند. مساحت پارک ملى سرخه حصار ۹۳۸۰ هکتار است که تحت کنترل و حفاظت سازمان محيط زيست قرار دارد.
|
|
| آب و هواى اين منطقه نيمه خشک است و اختلاف درجهٔ حرارت روز و شب در آن بالا است. متوسط باران سالانهٔ منطقه ۳۰۵ ميلى‌متر است، متوسط حداکثر درجهٔ حرارت سالانهٔ آن ۱۸/۹ درجه سانتى‌گراد و متوسط حداقل آن ۹/۱ درجه سانتى‌گراد است. مهم‌ترين شبکهٔ آب‌هاى سطحى که در اين ناحيه جريان دارد، رودخانه جاجرود است که پس از سد لتيان، در حاشيه منطقه جريان پيدا مى‌کند و در شهرک پارچين از منطقه خارج مى‌شود. رودخانه‌ها در همهٔ طول مسير خود از بيشه‌زارهاى انبوه و باغ‌هاى پردرخت مى‌گذرند که زيستگاه انواع پرندگان مهاجر در زمستان است. راه‌هاى ارتباطى اين ناحيه عبارت‌اند از : جاده خجير که از دو راهى زرشکى منشعب مى‌شود و تا خجير ۱۴ کيلومتر است. راه ديگر، جادهٔ قصر فيروزه است.
|
|
| علاوه بر اين راه‌ها، راه‌هاى ديگرى نيز در منطقه وجود دارد که بيش‌تر آن‌ها جيپ‌رو هستند. پارک ملى سرخه‌حصار و خجير از زيباترين گنجينه‌هاى طبيعى سرزمين ايران است که در کنار شهر پر ازدحام تهران قرار دارد و سراسر آن جزء آثار ارزشمند طبيعى محسوب مى‌شود.
|
|
| پارك ملى كوير، دهستان قم‌رود، قم
|
|
| بخشى از محدودهٔ استان قم به ويژه دهستان قم‌رود در محدوده پارک ملى کوير قرار دارد. اين پارک نشان دهندهٔ نمونه‌هاى تقريباً بکر و دست نخورده‌اى از طبيعت است که به دليل داشتن ذخاير با ارزش گياهى، جانورى و ساير ويژگى‌هاى استثنايى و متنوع، از مجموعههاى ميراث فرهنگى و ملى کشور محسوب مى‌شود.
|
|
| پارک ملى کوير نمونه‌اى از اکوسيستم‌هاى خشک و بيابانى است که مقدار باران ناچيز آن، اجازهٔ فعاليت‌هاى کشاورزى را نمى‌دهد، ولى امکان رشد و گسترش پاره‌‌اى از گياهان را دارد و به همين دليل، زيست برخى از جانوران در آن مقدور است. از همين رو، اين پارک مجموعهٔ گياهى و جانورى ويژه‌اى دارد که به طور شگفت‌آورى با منابع ناچيز و محدوديت‌هاى زيستى محيط خود سازگار شده و بر اثر حفاظتى که از آن صورت گرفته تا حدودى نيز پربارتر شده است. در مناطق خشک و بيابانى، گياهان و جانوران با ويژگى‌هاى فيزيکى خود محدوديت‌ها و فشارها را تحمل مى‌کنند. پارک ملى کوير از نظر مطالعهٔ اکوسيستم‌هاى کويرى و شناخت مکانيسم‌هاى سازگارى گونههاى جانورى و گياهى حائز اهميت فراوان است.
|
|
| اين پارک گونههاى گياهى متنوع دارد و پوشش گياهى آن در دشت‌هاى هموار و کوهستان‌ها، زيستگاههايى بسيار مناسب براى زيست وحوش مختلف فراهم کرده است. اراضى مسطح اين پارک با پوشش گياهى کويرى و نيمه کويرى، زيستگاه پستاندارانى مانند جبير، آهو و گونههاى با ارزش حمايت شده و کميابى مانند يوزپلنگ و گورخر است. بخش‌هاى کوهستانى آن نيز با پوشش گياهان استپى داراى تعداد قابل توجهى وحوش کوه‌زى مانند کل، بز، قوچ و ميش است.
|
|
| اين پارک از نظر تنوع پرندگان نيز اهميت ويژه دارد و پرندگانى مانند کبک و تيهو که از پرندگان بومى به شمار مى‌آيند، در آن زندگى مى‌کنند. علاوه بر اين، هر ساله انبوهى از پرندگان مهاجر مانند فلامينگو، آنقوت، سرسبز و خوتکا به آب‌بندها و شوراب‌هاى اطراف آن روى مى‌آورند.
|
|
| پارک ملى کوير مجموعهٔ با ارزشى از ذخاير گياهى و جانورى متنوع و نيز آثار فرهنگى و تاريخى متعددى را در خود جاى داده است. ويژگى‌هاى متنوع پارک ملى کوير، عرصهٔ عمل وسيعى را در ارائه خدمات چند جانبهٔ علمى - تحقيقاتى و آموزشى و فرهنگى فراهم کرده که آن را در ميان پارک‌هاى ملى ايران کم‌نظير مى‌نماياند. اين پارک واجد ارزش‌هاى زيست محيطى و جهانگردى کويرى مى‌باشد.
|
|
|
|
| پارک‌هاى ملى، نشان‌دهندهٔ نمونه‌هاى تقريباً بکر و دست‌نخورده‌اى از طبيعت‌اند که به دليل داشتن ذخاير با ارزش گياهى و جانورى و ساير ويژگى‌هاى استثنايى و متنوع، از مجموعههاى ميراث فرهنگى و ملى هر کشور محسوب مى‌شوند.
|
|
| پارک ملى کوير نمونه‌اى از اکوسيستم‌هاى خشک و بيابانى است که مقدار باران ناچيز آن، اجازهٔ فعاليت‌هاى کشاورزى را نمى‌دهد، ولى امکان رشد و گسترش پاره‌‌اى از گياهان را دارد و به همين دليل زيست برخى از جانوران در آن مقدور است. از همين رو، اين پارک داراى مجموعهٔ گياهى و جانورى ويژه‌اى است که به طور شگفت‌آورى با منابع ناچيز و محدوديت‌هاى زيستى محيط خود سازگار است، و بر اثر حفاظتى که از آن صورت گرفته تا حدودى نيز توسعه يافته‌‌اند. در مناطق خشک و بيابانى، گياهان و جانوران با ويژگى‌هاى فيزيکى خود تحمل محدوديت‌ها و فشارها را دارند. به همين دليل، پارک ملى کوير از نظر مطالعهٔ اکوسيستم کويرى و مکانيسم‌هاى سازگارى گونههاى جانورى و گياهى حائز اهميت فراوان است.
|
|
| اين پارک داراى گونههاى گياهى متنوع است و پوشش گياهى آن در دشت‌هاى هموار و کوهستان‌ها، زيستگاههايى بسيار مناسب براى زيست وحوش مختلف فراهم کرده است. اراضى مسطح اين پارک با پوشش گياهى کويرى و نيمه کويرى، زيستگاه پستاندارانى مانند جبير، آهو و گونههاى باارزش حمايت شده و کميابى مانند يوزپلنگ و گورخر است. بخش‌هاى کوهستانى آن نيز با پوشش گياهان استپى داراى تعداد قابل توجهى وحوش کوه‌زى مانند کل و بز و قوچ و ميش است.
|
|
| اين پارک از نظر تنوع پرندگان نيز داراى اهميت ويژه است و پرندگانى مانند کبک و تيهو که از پرندگان بومى به شمار مى‌آيند در آن ديده مى‌شوند. علاوه بر اين، هر ساله انبوهى پرندهٔ مهاجر مانند فلامينگو، آنقوت، سرسبز و خوتکا به آب‌بندها و شوراب‌هاى اطراف آن روى مى‌آورند. پارک ملى کوير مجموعهٔ باارزشى از ذخاير گياهى و جانورى متنوع و نيز آثار فرهنگى و تاريخى، مانند کاروان‌سراى شاه‌عباسى (قصر بهرام) و باقى‌ماندهٔ آثار حرم‌خانه و عين‌الرشيد است.
|
|
| ويژگى‌هاى متنوع پارک ملى کوير از جنبه‌هاى مختلف، مجموعاً عرصهٔ عمل وسيعى در ارائه خدمات چند جانبهٔ علمى - تحقيقاتى و آموزشى و فرهنگى به آن داده است که آن را در ميان پارک‌هاى ملى ايران کم نظير کرده است.
|
|
| پارک ملى و منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ کوير در ۵۰ درجه و ۲۵ دقيقه تا ۵۳ درجه و ۴ دقيقهٔ طول شرقى و ۳۴ درجه و ۱۷ دقيقه تا ۳۵ درجه و ۱۲ دقيقهٔ عرض شمالى واقع شده است و در غرب کوير مرکزى ايران و شرق درياچه نمک قرار دارد. اين پارک از لحاظ تقسيمات کشورى، محدود به نواحى زير است:
|
|
| ۱. دهستان بهنام عرب از بخش حومهٔ ورامين (استان تهران)
|
| ۲. دهستان ابوزيد از بخش حومهٔ شهرستان کاشان (استان اصفهان)
|
| ۳. دهستان قم‌رود (استان قم)
|
| ۴. دهستان‌هاى اردکان، ريکان و قشلاق بزرگ از بخش حومهٔ شهرستان گرمسار (استان سمنان)
|
|
| پناهگاه حيات وحش دشت ناز، سارى
|
|
| اين پناهگاه که در حدود ۵۵ هکتار وسعت دارد و در شمال شرقى سارى با فضايى از جنگل‌هاى جلگه‌اى قرار گرفته، از سال ۱۳۴۶ به صورت محل تکثير گوزن زرد ايرانى درآمده است. در اين پناهگاه ضمن حفاظت و نگهدارى گوزن زرد ايرانى که تعليف آن‌ها دستى صورت مى‌گيرد همه ساله تعدادى از گوزن‌هاى توليد شده را به زيست‌گاه‌هاى اصلى، يعنى حواشى رودخانهٔ دز و کارون منتقل مى‌کنند. تعدادى از گوزن‌هاى اين پناهگاه به جزيرهٔ اشک در درياچهٔ اروميه نيز انتقال داده شده‌اند. پيرامون اين پناهگاه حصارکشى شده است و گوزن‌ها را از پشت ديوارهاى سيمى مى‌توان مشاهده کرد.
|
|
| پناهگاه حيات وحش سمسكنده، سارى
|
|
| اين منطقه به وسعت ۱۰۰۰ هکتار از گونههاى جنگلى - جلگه‌اى تشکيل شده است. در حال حاضر قسمتى از آن به نگهدارى تعدادى گوزن زرد ايرانى اختصاص دارد. پارک جنگلى شهيد زارع نيز در جوار اين پناهگاه حيات‌وحش واقع شده است.
|
|
| پناهگاه حيات وحش ميانكاله، بهشهر
|
|
| اين پناهگاه مشتمل بر خليج گرگان، جزيرهٔ آشوراده و شبه جزيرهٔ ميانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان يکى از ذخاير زيست محيطى کرهٔ زمين از سوى يونسکو به ثبت رسيده است.
|
|
| پناهگاه ميانکاله، تنها بازمانده از مناطق نيمه مشجر سواحل درياى خزر است و بهشت آبزيان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسير شمالى به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان‌گذرانى مى‌پردازند. از انواع اين پرندگان مى‌توان اردک ماهى‌هاى وحشى، غاز، قو، فلامينگو (مرغ آتشين) و پليکان (مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومى مثل قرقاول، دراج و زنگوله بال هم در پيرامون آن زندگى مى‌کنند. از اين پناهگاه حيات‌وحش، مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى - آموزشى، بهره‌بردارى‌هاى سياحتى وسيعى به عمل آورد که در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مى‌گيرد.
|
|
| پناهگاه حيات وحش ميانكاله، گرگان
|
|
| اين پناهگاه مشتمل بر خليج گرگان، جزيرهٔ آشوراده و شبه‌جزيرهٔ ميانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان يکى از ذخاير زيست محيطى کرهٔ زمين از سوى يونسکو به ثبت رسيده است.
|
|
| پناهگاه ميانکاله، تنها بازمانده از مناطق نيمه مشجر سواحل درياى خزر است و بهشت آبزيان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسير شمالى به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان گذرانى مى‌پردازند. از انواع اين پرندگان مى‌توان اردک ماهى‌هاى وحشى، غاز، قو، فلامينگو (مرغ آتشين) و پليکان (مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومى مثل قرقاول، دراج و زنگوله بال هم در پيرامون آن زندگى مى‌کنند. از اين پناهگاه حيات‌وحش، مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى - آموزشى، بهره‌بردارى‌هاى سياحتى وسيعى به عمل آورد که در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مى‌گيرد.
|
