نبض

عبارت است از موج فشار خون که از شريان‌ها عبور مى‌کند، و نشان‌دهندهٔ عمل پمپاز قلب است. نبض را مى‌توان در هر نقطه‌اى از بدن که شريان نزديک سطح بدن مى‌تواند روى استخوان فشار داده شود، احساس کرد.

قابل احساس‌ترين نبض، نبض سباتى است که مى‌توان آن را درست زير زاويهٔ فک در گودال ميان حنجره و ماهيچه‌هاى مربوط به آن احساس نمود. اگر احتمال ايست قلبى در کار نباشد، نبض را معمولاً در مچ دست مى‌گيرند: انتهاى شست پس از برجستگى کف دست، آنجا که شريان از کنار استخوان ساعد (زند زبرين) مى‌گذرد. به اين نبض، زند زبرين يا به‌طور ساده نبض مچ مى‌گويند. انگشتان خود را در گودالى که درست در انتهاى استخوان قرار دارد بلغزانيد و با نوک انگشتان آرام روى شريان فشار وارد کنيد (از شست استفاده نکنيد چون شست ضربان مربوط به خود را دارد). براى گرفتن نبض از ساعتى که عقربه ثانيه‌شمار دارد استفاده کنيد و تعداد ضربان را در دقيقه بشماريد.

سه چيز بايد آزمايش و يادداشت شود. ميزان (تعداد در دقيقه)، قوت و آهنگ. توجه کنيد که نبض سريع است يا آرام، پر قوت است يا ضعيف، منظم است يا غيرمنظم. به‌طور متوسط در بزرگسالان ميزان ضربان ۷۲ بار در دقيقه است اما مى‌تواند بين ۶۰ تا ۸۰ نيز تغيير کند. ضربان به‌ هنگام فشار عصبي، ورزش، بعضى از بيمارى‌ها، نوشيدن مشروب، يا درنتيجه جراحت افزايش مى‌يابد. ميزان ضربان در اشخاص پير و بعضى از ورزشکاران ممکن است آرام‌تر (بين ۵۰ تا ۶۰ ضربه در دقيقه)، و در نوزادان سريع‌تر (حدود ۱۲۰ ضربه در دقيقه) است.

نبض عادى منظم و قوى است. حالت‌هاى غيرعادى نبض مانند ضعيف يا پر بودن نبض ممکن است نشان‌دهندهٔ وجود يک حالت غيرعادى در مصدوم باشد. براى مثال، نبض سريع ولى ضعيف در يک شخص به ظاهر سالم مى‌تواند نشان‌دهندهٔ يک خونريزى داخلى پنهان باشد که بر اثر آن قلب ناچار شده است براى به گردش آوردن حجم کم خون خيلى سريع‌تر کار کند.