|
|
|
|
|
| آماده‌کردن زمين براى سيب زمينى
|
|
| قسمت اصلى سيب‌زميني، غده‌هاى آن است که در زير خاک تشکيل مى‌شود. هر چه بستر خاک براى تشکيل و رشد غده‌ها مناسب‌تر باشد مقدار محصول در هکتار بالاتر مى‌رود. به‌همين دليل کشاورزان در صورت فراهم شدن امکانات و به‌ويژه در زمين‌هاى داراى بافت سنگين، در پائيز يا زمستان و نيز چند ماه قبل از کاشت غده، زمين را به‌عمق حدود ۳۰ سانتى‌متر شخم مى‌زنند. در چنين حالتى در زمان کاشت که بسته به‌زمان برداشت محصول (بهاره يا پائيزه) تفاوت مى‌کند، زمين را ديسک مى‌زنند و آن را براى کاشت آماده مىکنند.
|
|
| در کشت‌زارهاى بزرگ سيب‌زمينى که عموماً واقع در دشت‌ها است بشتر عمليات آماده کردن زمين با ماشين انجام مى‌شود. در نقاط کوهستانى که وسعت کشت‌زارها کم است، عمليات آماده کردن زمين با استفاده از دام انجام مى‌شود.
|
|
| در زمين‌هاى سبک و براى کشاورزانى که امکان شخم در پائيز يا زمستان را ندارند، پيش از کاشت و با استفاده از رطوبت موجود زمين، آن را شخم مى‌زنند. پس از عمل شخم، ديسک زده مى‌شود و زمين براى کاشت سيب‌زمينى آماده مى‌گردد. در هر دو حالت به تناسب امکانات، کود حيوانى را توسط شخم يا ديسک به زمين مى‌دهند.
|
|
| آماده‌کردن غده‌ها براى کاشت سيب زمينى
|
|
| غده‌هاى سيب‌زمينى پس از برداشت يک دوره خواب دارند که در اين مدت به‌ندرت جوانه مى‌زنند. طول دوره خواب بستگى به‌نوع سيب‌زميني، شرايط زراعى در زمان رشد و شرايط نگهدارى در انبار دارد. در مناطق سردسير به‌هنگام کشت، دوره خواب غده‌ها سپرى شده و جوانه‌ها به‌آسانى بيدار مى‌شوند ولى در مناطق گرمسير که فاصله برداشت تا زمان کاشت کوتاه و در حدود ۳۰ تا ۴ ماه است به‌دو روش خواب جوانه را مى‌شکنند: يا غده‌ها را براى مدتى در جائى خنک با حرارت حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه و رطوبت بالا قرار مى‌دهند و يا به‌وسيله بريدن غده‌ها جوانه‌ها را براى بيدار شدن تحريک مىکنند. بريدن غده‌ها در مناطق سردسير به‌منظور صرفه‌جوئى در مصرف بذر انجام مى‌شود. کشاورزان سعى مىکنند در درجه نخست از سيب‌زمينى‌هاى متوسط که نياز به بريدن نداشنه باشد به‌عنوان بذر استفاده کنند ولى بسيارى از آنها به‌دليل دشوارى کار از آن پرهيز مىکنند و از مخلوط سيب‌زمينى درشت و متوسط استفاده مىکنند ولى سيب‌زمينى‌هاى درشت را در صبح روزى که مى‌خواهند بکارند با چاقو مى‌برند و آن را به دو يا چند قسمت (بسته به بزرگي) تقسيم مىکنند. براى مبارزه با بيمارى‌هاى قارچى مانند ريزوکتونيا با برخى از کشاورزان غده‌هاى سيب‌زمينى را به‌مدت ۲ تا ۳ دقيقه يک در هزار بنوميل قرار مى‌دهند و پس از خشک شدن سطح پوست غده، آن را مى‌کارند.
|
|
| چنانچه غده‌ها در شرايط انبار جوانه زده باشند، چون اين جوانه‌ها به‌دليل سفيد رنگ بودن و ضعيف بودن جوانه‌ها، آنها را حذف مىکنند و به اين‌ترتيب غده‌هاى سيب‌زمينى براى کاشتن آماده مى‌شوند.
|
|
|
|
| کاشت به دو صورت دستى و ماشينى انجام مى‌گيرد. کاشت دستى معمولاً در زمين‌هاى کوچک و متوسط و کاشت ماشينى در زمين‌هاى بزرگ و هموار واقع در دشت‌ها انجام مى‌شود. در کاشت دستى سيب‌زمينى‌هاى کامل يا بريده شده را با دست و در اصله‌اى که از پيش در نظر گرفته‌اند در جويچه‌هاى آماده شده مى‌ريزند. سپس به‌وسيله دام و با استفاده از خيش‌هاى خاک برگردان روى غده‌ها را با خاک مى‌پوشانند. معمولاً دام را طورى هدايت مىکنند که از روى پشته‌ها راه برود و سيب‌زمينى‌ها آسيب نبينند. به اين‌ترتيب خاک پشته‌ها، روى غده‌ها را مى‌پوشاند و پشته‌ها به جوى‌هاى جديد تبديل مى‌شوند. در شيوه ماشيني، کشت سيب‌زمينى به‌وسيله ماشين‌هاى غده‌کار يک يا دو رديفى انجام مى‌شود. تنظيم عمق کاشت، فاصله بوته‌ها روى رديف و فاصله رديف‌هاى کاشت، با تنظيم بذر کار انجام مى‌شود. دستگاه سيب‌زمينى کار ابتدا شيارى ايجاد مى‌کند که غده‌هاى سيب‌زمينى از درون مخزن به فاصله مورد نظر درون اين شيارها مى‌افتند و خاک برگردان ماشين رو سيب‌زمينى‌ها را مى‌پوشاند. درکاشت دستى فاصله بوته‌ها روى رديف ۲۵تا ۳۰سانتى‌متر و فاصله رديف‌ها ۵۰ تا ۶۰ سانتى‌متر است.
|
|
| در کاشت ماشينى فاصله رديف‌ها ۷۵ سانتى‌متر و فاصله بوته‌ها روى رديف‌ها ۲۵ سانتى‌متر در نظر گرفته مى‌شود به اين‌ترتيب تعداد بوته در هکتار ۵۵-۵۰ هزار عدد خواهد بود.
|
|
| ميانگين مقدار بذر مصرفى (غده) در کل کشور ۲۴۶۹ کيلوگرم است. بيشترين ميزان مصرف بذر در اصفهان معادل ۳۰۸۲ کيلوگرم و کمترين مقدار مربوط به استان مرکزى برابر ۱۱۳۹ کيلوگرم در هکتار است - (هزينه توليد محصولات کشاورزى سال زراعى ۷۴-۱۳۷۳. جلد سوم، قسمت دوم، نتايج محصولات. وزرات کشاورزي، معاونت برنامه‌ريزى و پشتيباني، اداره کل آمار و اطلاعات، شهريور ۱۳۷۵).
|
|
| در کاشت غده تنها براى حدود ۴ درصد سطح زيرکشت که متعلق به ۵/۲ درصد بهره‌برداران است از ماشين کمک گرفته‌اند- (به‌نظر مى‌رسد در واقعيت کاربرد ماشين براى کاشت بيشتر از اين باشد).
|
|
| زمان کاشت براى سيب‌زمينى‌هائى که اواخر تابستان و اوايل پائيز برداشت مى‌شوند، با توجه به شرايط آب و هوائى از نيمه فروردين آغاز و تا نيمه خرداد ادامه مى‌يابد. نزديک به ۸۵ درصد سيب‌زمينى کشور مربوط به اين زمان کشت است و مهم‌ترين آن عبارتند از: اردبيل - فريدن- همدان - شاهرود- تبريز.
|
|
| براى محصولى که در اواخربهار و اوايل تابستان برداشت مى‌شود زمان کاشت از اواخر پائيز تا زمستان است و مهم‌ترين مناطق کشت آن عبارت است از: دزفول- جيرفت- هرمزگان (حاجى‌آباد)- گرگان و حومه اصفهان.
|
