|
|
| با توجه به مبانى کلى بهداشت که عبارت از اجراء مسائل غيردرماني، تکيه بر عامل رفتارپذيرى انسان در جهت ايجاد عادات مطلوب و فراهم کردن شرايط مناسب محيط حياتى است، ضرورت شناخت و به‌کارگيرى بهداشت مدارس به‌عنوان يک حلقه اساسى در زنجيره حرکت بهداشت و پيوسته به حلقه بنيادى و مقدم بر آن، مى‌تواند ادامه حيات مؤثر و پيشرفت سالم دانش‌آموز را تا سن بلوغ تأمين کند. ديدگاه‌هاى مختلف اين ضرورت عبارتند از:
|
|
| کثرت و انبوهى جمعيت در برگيرنده خدمات
|
|
| هم‌اکنون نزديک به ۲۰ ميليون دانش‌آموز ايرانى در بيش از هفتادهزار آموزشگاه اين کشور در حال آموزش و پرورش هستند. ميزان جمعيت مذکور قريب ۳/۱ جمعيت کل کشور بوده و اين رقم خود به روشني، بيانگر اهميت موضوع مى‌باشد.
|
|
| آسيب‌پذيرى افراد تحت پوشش برنامه
|
|
| در جهت آسيب‌پذيرى افراد تحت پوشش خدمات بهداشت مدارس نيز مى‌دانيم که مدارس، سيستمى پيچيده و گاه اضطراب‌آور است که دانش‌آموز را در جهات مختلف مسائل خود درگير مى‌کند. اين مسائل عبارتنداز:
|
|
| ۱. خارج شدن دانش‌آموز از حالت وابستگى کامل به والدين.
|
|
| ۲. هماهنگ شدن دانش‌آموز با محيط تازه اجتماعى و سطوح و سنين مختلف.
|
|
| ۳. پرداختن دانش‌آموز به وظايف يادگيرى که براى وى نوعى مبارزه ذهنى و هوشى است.
|
|
| به اين ترتيب مراقبت دانش‌آموز از جهات مختلف بهداشتى مى‌تواند از عوارض اجتماعى ناشى از مسائل درهم و آسيب‌رساننده وى پيشگيرى کرده، برآيند استعدادهاى بالقوه وى را به کمال نزديک کند.
|
|
| نقش حرکت و جامعه‌سازى حاصل از اجراء صحيح اين خدمات
|
|
| در زمينه نقش حرکت و جامعه‌سازي، توجه به ضرورت و اجراء برنامه بهداشت مدارس مى‌تواند در دو محور کلى و هم‌جهت، زيربناى جامعه سالم، توانا و پيشرو را فراهم کند. اين دو جريان عبارتند از:
|
|
| ۱. جريان حرکت مطلوب مراحل رشدى با شناخت و هموار کردن راه رسيدن به نيازهاى مهم بيولوژيکي، روانى اجتماعى دانش‌آموزان. چون مى‌دانيم که هر مرحله از رشد انسان بر اساس شرايط مرحله قبلى استوار بوده و به نوبه خود مرحله بعدى را تحت‌تأثير قرار مى‌دهد و اگر در هر يک از مراحل ابتدائى زندگي، نيازهاى فيزيولوژيکى و روانى يا آموزشى به موقع و به ميزان مناسب برآورده نشود در دوره‌هاى بعدى جبران عوارض ايجاد شده به سختى امکان‌پذير است، در نتيجه نيروى بالقوه بدن براى انطباق خود در مراحل بعدى و رسيدن به سلامت کامل آسيب مى‌بيند.
|
|
| ۲. جريان حرکت مطلوب بيولوژيکى - اجتماعى که در اين جهت نيز رشد و توسعه يک نسل بر بهبود و تکامل نسل بعدى اثر گذاشته و بى‌شک مى‌توان گفت که جمعيت سالم، مولد و پرانرژى از ميان افراد غيرسالم و ناتوان بر نمى‌خيزد. بر اساس همين واقعيت، امروزه همه صاحب‌نظران مسائل بهداشتى - اجتماعى بر اين عقيده هستند که بهداشت و توسعه با يکديگر بستگى و نزديکى کامل دارند. مثلاً از آن جمله دکتر ماهلر، دبيرکل قبلى سازمان بهداشت جهانى مى‌گويد: 'هر وقت که در کل توسعه، بهداشت از بين برود، در واقع حياتى‌ترين عامل توسعه، يعنى انسان، با همه خلاقيت و انرژى و توان خود فراموش شده است' . از اين رو مى‌بينيم که در بُعد فردى و اجتماعي، برخوردارى دانش‌آموزان از امکانات بهداشتى و مراقبتى مناسب در سنين تحصيل مى‌تواند به نتايج اثرات مطلوب زير منتهى شود:
|
|
| - ميزان از قوه به فعل درآمدن نيروى درک و دريافتى آنان را به حداکثر پتانسيل خود افزايش دهد.
|
|
| - نقش حرکتى را در آينده به دست جامعه‌سازان آگاه و معتقد به اصول علت و معلولى و باورهاى بهداشتى ايفاء کند.
|
|
| - از اُفت ناموجه تحصيلى ميليون‌ها دانش‌آموز جلوگيرى کند و در نتيجه از اتلاف بودجه‌هاى وسيع هزينه شده در اين راه بکاهد.
|
|
| - در جهت شناسائى بيش از ۱۰ درصد دانش‌آموزان با مشکلات جسمى و ادراکي، ما را راهنمائى کرده، از عوارض بعدى جلوگيرى نموده و زمينه‌ساز فراهم شدن تحصيلات مناسبى براى آنها گردد.
|
|
| واقعيت‌هاى آمارى گزارش شده
|
|
| توجه به شناخت و اجراء بهداشت مدارس در جهت حل برخى از مشکلات دانش‌آموزان، بر مبناى بازتاب اطلاعات و آمارهاى گزارش شده نيز ديدگاه ديگرى است که مى‌تواند اين ضرورت را به‌خوبى توجيه نمايد. چرا که اغلب گزارشات آمارى حاکى از شرايط نامناسب فضاى آموزشى در تعداد کثيرى از مدارس و همچنين ابتلاء درصد قابل توجهى از دانش‌آموزان به بيمارى‌هاى عفوني، پوسيدگى دندان، عيوب انکسارى و عوارض ستون فقرات مى‌باشد ضمناً گروهى از آنان نيز درگير مشکلات عاطفى هستند که در مواردى مشکلات آنان مربوط به اختلافات خانوادگى و نابسامانى‌هاى وضع اقتصادى است.
|
|
|
|
| در توجيه ضرورت به‌کارگيرى بهداشت مدارس، سهولت عرضه خدمات مربوطه، از ديگر موارد منطقى و قابل‌پذيرش مى‌باشد. چرا که خدمات آموزش بهداشت به سهولت مى‌توانند در متن اساسى آموزش کلى کشور، با کمترين زحمت و هزينه، منظور گرديده و به مرحله اجراء درآيد.
|
