نرم‌افزارهای پایه در زیرساخت تجارت الکترونیک

سيستم‌هاى عامل، زبان‌هاى برنامه‌نويسي، بانک‌هاى اطلاعاتي، موتورهاى جستجو و middlewareها ازجمله نرم‌افزارهاى پايه در زيرساختار تجارت الکترونيک مى‌باشند.

سيستم‌هاى عامل

دربين سيستم‌هاى عامل مطرح که مى‌توان آنها را در سازمان خود به‌عنوان بستر مناسب جهت serverها مورد استفاده قرارداد سيستم‌هاى عامل Linux و Windows NT متداول و عمومى‌تر مى‌باشند. اما انتخاب يک سيستم‌عامل به عوامل مختلفى بستگى دارد، ازجمله آنکه: چه انتظارى از سيستم داريم؟ آيا نيازهاى آتى تغييرات زيادى دارند؟ آيا براى پشتيبانى متکى به خارج از سازمان خواهيم بود؟ يا ترجيح مى‌دهيم خودمان پشتيبانى سيستم را انجام دهيم. آيا متخصصينى جهت اخذ کمک‌هاى لازم داريم؟

برخى معتقدند Linux در بسيارى از موارد نسبت به سيستم عامل مايکروسافت ترجيح دارد هرچند عده‌اى ديگر Windows2000 را مورد استفاده قرار مى‌دهند و معتقدند اين سيستم‌عامل در بسيارى از موارد مزيت‌هايى را دارد اما به‌سادگى Linux نبوده و قابليت اعمال تغييرات در آن برخلاف Linux وجود ندارد.

درميان سيستم‌هاى عامل تعبيه‌شده روى "Thin client"ها (که برخى تنها داراى يک مرورگر صفحات وب مى‌باشند) و بويژه Mobile Computing و PDAها، در حال حاضر سيستم‌عامل Palm OS از همه متداولتر است.

درواقع اين سيستم عامل باز، توسط اغلب سازندگان تجهيزات موبايل و PADها ازجمله نوکيا، سونى و نيز توليدکنندگان برنامه‌هاى کاربردى تحت اين دستگاه‌ها حمايت مى‌گردد و نوعاً استاندارد بازار به‌شمار مى‌آيد.

فلسفه ايجاد اين سيستم‌عامل نيز دستيابى ساده کاربران به منابع اطلاعات از هر نقطه و در هر زمان مى‌باشد. اين اطلاعات مى‌تواند از مديريت اطلاعات شخصى تا دستيابى به منابع بى‌انتهاى شبکه‌هاى وب گسترش يابد.

در حال حاضر هزاران برنامه نرم‌افزارى براساس اين سيستم‌عامل ارائه گرديده است درحالى که تنها صدها برنامه نرم‌افزارى براى رقيب اين سيستم عامل يعنى سيستم عامل Microsoft Pocket - PC2 به بازار عرضه شده است.

اين درحالى است که شرکت مايکروسافت در نسخه جديد Windows Media Player خود Pocket PC 2002 را به سيستم عامل افزوده است و انتظار مى‌رود شرکت مايکروسافت نيز سهم قابل توجهى از بازار پررونق دستگاه‌هاى hand held را به خود اختصاص دهد. شرکت HP نيز با عرضه Jornadas 560 تصميم دارد وارد بازار چند ميليارد دلارى دستگاه‌هاى hand held گردد. دستگاه مذکور با سيستم‌عامل جديد مايکروسافت Pocket PC 2002 عرضه خواهد شد.

صفحات گسترده با توانايى خواندن فايل‌هاى Excel، ويرايشگر Word، بانک‌هاى اطلاعاتي، نرم‌افزارهاى پشتيبان e-book، پست الکترونيک و مرورگرهاى وب و پروتکل ارتباطى بدون سيم (WAP)، فرهنگ‌هاى لغات، دايره‌المعارف‌ها، برنامه‌هاى حسابدارى و مالى و حتى برنامه‌هاى متنوع کاربردى نظير انواع بازى‌ها و سرگرمى‌ها ازجمله نرم‌افزارهاى متداول ارائه شده تحت سيستم‌ عامل Palm OS مى‌باشند. پيش‌بينى مى‌گردد در عرصه تجارت الکترونيکى مبتنى‌بر موبايل اين سيستم عامل مورد استقبال قابل توجهى قرار گرفته و در آينده نيز توسعه يابد.

همچنين براساس برآوردهاى انجام‌شده تاکنون ۳ ميليون تلفن موبايل مبتنى‌بر نرم‌افزار Java 2 Micro Edition - J2ME به بازار عرضه شده است. تلفن‌هاى مبتنى‌بر جاوا امکان بارکردن نرم‌افزار را به‌گونه‌اى فراهم مى‌آورند که تلفن‌هاى همراه به يک MP3 player، مينى تلويزيون براى تماشاى فيلم‌ها و يک دستگاه قابل حمل جهت دستيابى به e-mail تبديل گردند.

شرکت‌هايى نظير Nextel Communication در آمريکاى شمالى و شرکت NTT DoCoMo در ژاپن نزديک به يکسال است که سرويس‌هاى مبتنى‌بر تلفن‌هاى جاوا را ارائه داده‌اند. نوکيا نيز به‌تازگى در همايش جهانى JavaOne اعلام نموده است قصد دارد تا سال ۲۰۰۳ يکصد ميليون از اين نوع تلفن‌ها را به بازار عرضه نمايد.

بدين ترتيب ملاحظه مى‌گردد که استفاده از موبايل نقش مهمى در تجارت الکترونيکى به‌عهده داشته و از اهميت ويژه‌اى برخوردار مى‌باشند.

زبان‌هاى برنامه‌نويسى

امروزه متداولترين سبک برنامه‌نويسي، برنامه‌نويسى شيءگرا است. اين متدلوژى به زبان و يا محيط برنامه‌سازى بخصوصى بستگى ندارد، در اين روش برخلاف طراحى و برنامه‌نويسى ساختيافته داده‌ها از عملياتى که روى آنها انجام مى‌شود جدانبوده بلکه بصورت مجمع و به‌عنوان يک شيء درنظر گرفته مى‌شوند.

ازجمله زبان‌هاى شى‌ء گرا مى‌توان به زبان Smalltalk که توسط آن سيستم‌هاى کاربردى بصورت کاملاً شيء‌گرا طراحى و پياده‌سازى مى‌شوند اشاره نمود (عليرغم وجود قابليت‌هاى smalltalk اين زبان کمتر مورد استفاده قرار گرفته است). زبان‌هاى ++C و Java نيز در زمره زبان‌هاى متکى برتکنولوژى شى‌ءگرا مى‌باشند. اگرچه زبان‌هاى اسکريپت ازجمله JavaScript و VbScript و زبان‌هاى Visual basic و Visual C نيز مرسوم و مورد استفاده قرار مى‌گيرند.

در مقايسه با زبان‌هاى فوق امروزه از JavaScript در سطح وسيعى استفاده مى‌گردد.

بانک‌هاى اطلاعاتى

بانک‌هاى اطلاعاتى درواقع منابع ذخيره اطلاعات مى‌باشند که Data يا اطلاعات (که از اهميت ويژه‌اى در تجارت الکترونيک برخوردار است) بصورت قالب‌بندى شده در آنها نگهدارى مى‌شود و درموقع لزوم مورد دستيابي، تغييرات يا حذف قرار مى‌گيرند. مدل‌هاى مختلفى از استقرار اطلاعات و چگونگى بازيابى آنها وجود دارد که از آن جمله مدل‌هاى سلسله مراتبي، شبکه‌اي، رابطه‌اى را مى‌توان نام برد و در سالهاى اخير نيز با توجه به معمول‌شدن تکنولوژى شيءگرا در ايجاد سيستم‌هاى کاربردى مدل‌هاى شيءگرا بانک‌هاى اطلاعاتى نيز به اين مجموعه اضافه شده است. هرچند به‌لحاظ فراگير بودن بانک‌هاى اطلاعاتى رابطه‌اى هنوز مدل‌هاى شيءگرا بانک‌هاى اطلاعاتى متداول نگرديده است، اما سيستم‌هاى کاربردى مبتنى‌بر تکنولوژى شيءگرا مى‌توانند به‌وسيله رابط‌هاى مناسب اشياء (object) را بر روى جداول موجود در بانک‌هاى رابطه‌اى نگاشت (MAP) نمايند، ازاين‌رو در حال حاضر تلفيقى از دو مدل رابطه‌اى و شيءگرا متداول و به‌کار گرفته مى‌شوند.