در تدريس با مواد شنيدارى نظير صفحهها و نوارها همچنان که درباره ديگر مواد آموزشى بحث شد هيچ فرمول و يا فرآيندى که بهتنهايى بهترين باشد وجود ندارد. در درجه اول شما مىتوانيد از نکات کلى و عمومى که درباره کار با رسانههاى ديگر آموزشى بحث شد استفاده کنيد. معهذا، دراينجا چند نمونه از پيشنهاداتى که صرفاً مربوط به استفاده از اينگونه مواد مىباشند مورد بررسى قرار مىگيرند:
|
|
|
| بهرهگيرى از مواد ضبطشده شنيدارى در گروههاى بزرگ و متوسط آموزشى
|
|
مواد ضبطشده شنيدارى مانند صفحهها و نوارها در کلاسهاى درس کاربرد زيادى دارند اما نکته مهم در استفاده از اينگونه مواد در تدريس، اين است که شرايط مناسب براى بهرهگيرى از اين مواد فراهم باشد.
|
|
|
براى استفاده از مواد شنيدارى در گروههاى بزرگ و متوسط، شما بايستى داراى طرحريزى قبلى باشيد. قبل از استفاده از اينگونه مواد در کلاس درس، بهآنها گوش کرده و درباره نکات مهم يادداشت برداريد و تصميم بگيريد که چگونه توجه و علاقه شاگردان را جلب کرده و چه چيزى را مورد بحث قرار دهيد. درضمن توجه مخصوص را به ايدهها و نکاتى که فهم آنها براى شاگردان مشکل است و يا نکاتى که قبل از شنيدن بايستى درباره آنها توضيح داده شود مبذول داريد. درمورد برنامههاى راديويي، مشخص کنيد که آيا آنها را بدون ضبط و بلافاصله پخش مىکنيد يا اينکه آنها را ضبط کرده و بعداً مورد بهرهبردارى قرار خواهيد داد. و نيز تصميم بگيريد که از کمک شاگردان در هنگام گوش دادن به مواد استفاده خواهيد کرد يا نه.
|
|
|
شاگردان خود را براى گوشدادن به مواد آماده کرده و با استفاده از اظهارنظرها و سؤالات مقدماتى توجه آنان را براى استفاده از برنامهها برانگيزيد.
|
|
|
گوش کردن به برنامه را با استفاده از وقت دقيق و بدون درنگ شروع کنيد. احتمالاً ممکن است بخواهيد در هنگام استفاده از برنامه نور اتاق را کم کرده و پردهها را بکشيد. از طرق زير شاگردان را به گوشدادن خوب ترغيب کنيد و از آنها بخواهيد:
|
|
الف - آرام و بدون سروصدا به برنامه گوش کنند.
|
|
ب - توجه خود را به مواد ضبطشده، آنچه در آن گفته مىشود و معنى و مفهوم آنها متمرکز کنند.
|
|
ج - با اشتياق به نقطهنظرى که ارائه مىشود ولو اينکه مخالف سليقه آنان باشد گوش کنند.
|
|
د - آگاهانه آنچه را که شنيدهاند با مسائل و سؤالاتى که قبلاً شما براى آنان طرح کردهايد ارتباط دهند.
|
|
|
برگزارى بحثهايى پس از شنيدن مواد ضبطشده بسيار مطلوب است. براى اين کار به صورتِ سؤالاتى که قبلاً طرح کردهايد مراجعه کنيد. مشخص کنيد که در طول برنامه به کداميک از آنها بهطور کامل و يا ناقص پاسخ داده شده است. آيا شاگردان با نقطهنظرى که ارائه شد موافق هستند؟ در غير اينصورت آنان از چه نظر با نقطهنظر مربوطه موافق نيستند؟ آنان براى اثبات عقيده خود چه دلايلى را ارائه مىدهند؟ سعى کنيد که شاگردان را به بکاربردن کلمات کليد که قبلاً مشخص کردهايد تشويق کنيد. چنانچه به سوءتعبيرى برخورد کرديد آن را اصلاح کنيد. مشخص کنيد که آيا براى روشن کردن سوءتعبيرها و ابهامات لازم است که دوباره به کل برنامه و يا قسمتهايى از آن گوش کنيد. در بسيارى از موارد، بحثهاى پس از گوشدادن به مواد، مکمل تجربه گوش دادن هستند. بههر حال انتظار مىرود که در بسيارى از موارد شاگردان براى يادگيرى بعضى از جنبههاى مخصوص محتواى برنامه برانگيخته شوند. آنان مىتوانند از طرق ديگر نظير استفاده از کتابخانه، مطالعه کتابهاى درسي، ديدن فيلمها، اسلايدها و فيلماستريپها، گوشدادن به مواد شنيدارى ديگر، و يا ديگر فعاليتهاى يادگيرى به اين کار دست بزنند.
|
|
| استفاده انفرادى از نوارهاى خودآموز (گوش دادن)
|
|
يکى از دلايل استفاده زياد از نوارهاى شنيدارى خودآموز، بالارفتن سطح کيفيت و کاهش قيمت تجهيزات کاستهاى شنيدارى است. امروزه بسيارى از دستگاههاى ضبط و پخش در قيمتى که شاگردان قادر به پرداخت آن هستند دراختيار قرار دارند، بعلاوه تجهيزات تکثير نوار که معمولاً بايستى دراختيار هر مرکز مواد آموزشى قرار داشته باشد، به شاگردان امکان مىدهد که نوار موردعلاقه خود را انتخاب کرده و محتواى آن را عرض چند دقيقه بر روى نوار خود منتقل نمايند. آنان مىتوانند به اينگونه نوارها در مرکز نامبرده و يا منازل خود گوش کنند. البته امکان پاککردن و استفاده مجدد از نوارهاى شنيدارى بر کسى پوشيده نيست.
|
|
امروزه بهرهبردارى از سيستمهاى پخش بىسيم نيز در بسيارى از نقاط معمول است. با استفاده از اين تکنيک، ازطريق گيرندههايى که در گوشها تعبيه شدهاند نسبت به گرفتن سيگنالها اقدام نموده و شنونده را ضمن استفاده قادر به تحرک در منطقه محدودى مىنمايند.
|
|
| استفاده از نوار در تدريس گروههاى کوچک
|
|
استفاده از نوار در تدريس گروههاى کوچک به شما امکان مىدهد تا شاگردان خود را براى يادگيرىهاى مختلف در يک زمان تقسيم کنيد. مثلاً ممکن است شما از دو يا سه شاگرد بخواهيد تا درس ضبطشده روز گذشته را تکميل کرده درحالى که خودتان با شاگردانى که درس گذشته را خوب نفهميدهاند کار کنيد.
|
|
در شرايط ديگر، شما مىتوانيد از نوارهاى مختلف يک درس ولى با درجات مختلف پيشرفت در گروههاى سه يا چهار نفرى استفاده کنيد. در اين صورت چنانچه از گوشى استفاده مىکنيد، اگرچه شاگردان در کنار يکديگر به مطالعه مشغول هستند، ولى مزاحمتى براى يکديگر فراهم نخواهند کرد.
|