|
|
|
| اين کوه در شمال شهر فسا قرار دارد و مرتفع‌ترين نقطهٔ اين شهرستان محسوب مى‌شود. ارتفاع قلهٔ آن در حدود ۳۱۸۳ متر از سطح دريا است.
|
|
|
|
| کوه خستک در ۵۴ کيلومترى جنوب غربى قم و در جنوب روستاى سنجگان قرار گرفته است و ۲۷۷۷ متر ارتفاع دارد. اين کوه سرچشمه رودخانه‌هاى زواريان و سلمان است. خط آهن قم - اراک از دامنه‌هاى شرقى و جنوبى اين کوه مى‌گذرد.
|
|
|
|
| کوه دالاخانى در ۱۰ کيلومترى جنوب سنقر واقع شده است. ارتفاع اين کوه حدود ۳۳۵۰ متر است. رودخانه‌هاى دينور و گاماسياب از اين کوه سرچشمه مى‌گيرند. اين کوه که يکى از کوههاى بلند زاگرس بشمار مى‌رود از جنوب به کوه سوويل متصل مى‌شود و راه اتومبيل‌روى سنقر به کرمانشاه، آن را از سوى غرب از کوه دولت‌آباد جدا مىکند.
|
|
|
|
| بلندترين قلهٔ رشته‌کوه‌هاى البرز دماوند است که ۵۶۳۶ متر از سطح درياى مازندران و ۵۶۷۱ متر از سطح درياهاى آزاد ارتفاع دارد. قلهٔ دماوند در ۷۵ کيلومترى شمال شرق تهران است.
|
|
| گمان مى‌رود آتشفشان دماوند حدود يکصد هزار سال پيش خاموش شده باشد. يادگار اين آتشفشان پيش از تايخ، سنگ‌هاى گوگرد‌دار و تکه‌هاى گوگرد ناب و نيز وجود حوضچه‌اى به شعاع ۱۰۰ متر و عمق ۳۰ متر در قلهٔ قيفى شکل دماوند است که معمولاً يخ بسته است. درجهٔ برودت هوا در قلهٔ دماوند، در ميانهٔ تابستان - بين ظهر تا ساعت چهار بعدازظهر - در حدود چهار درجه زير صفر است.
|
|
| دامنهٔ دماوند در ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۳۵۰۰ مترى يک سره از گل‌هاى شقايق پوشيده مى‌شود. از گستره‌‌هاى جذاب در محدودهٔ دامنه و کوه‌پايه آن غار اسک (در سه کيلومترى پُلور، خارج از جاده و در مسير صعود به قُلّهٔ دماوند) و غار گل زرد (يک کيلومتر مانده به پُلور، در مسير قُلّه) است.
|
|
| از ديگر مناطق ديدنى آن، ناحيهٔ لاريجان است که داراى فضاى روستايى جذاب و آب‌گرم معدنى است. از دو چشمهٔ آب‌گرم لاريجان يکى گوگردى است با ۲۳۸۰ متر ارتفاع از سطح دريا و ۶۵ درجه سانتى‌گراد حرارت، ديگرى آهن‌دار است که در سه کيلومترى لاريجان و در ارتفاع ۲۴۵۰ مترى قرار دارد. آب معدنى اين منطقه در ۳۰۰ حمام خصوصى و دو حمام همگانى، بسيارى از مبتلايان به بيمارى‌هاى جلدى، روماتيسم، مجارى تنفسى و عصبى را جذب مىکند.
|
|
| چشمه‌هاى آب معدنى روستاى کوهستانى و سردسير اسک در ۳۵ کيلومترى آب‌على و ۸۰ کيلومترى آمل مشتاقان بسيار دارد. از ديگر مناطق ديدنى دماوند، دشت «ورارو» است که با هشت متر برف در فصل زمستان رکورددار است و در تابستان، جايى بسيار مناسب براى گذران اوقات فراغت است.
|
|
| مناسب‌‌ترين راه رسيدن به قله دماوند از طريق روستاى پلور در جادهٔ هراز است. قلهٔ دماوند ۲۶ يال دارد که چهار مسير آن به عنوان راه‌هاى اصلى شناخته شده است. مسيرهاى پر رفت و آمد دماوند عبارت‌اند از:
|
|
| - مسير جنوبى از جادهٔ هراز - پلور - ده رينه.
|
| - مسير غربى از جادهٔ هراز - پلور - جادهٔ سد لار - دشت ورارو.
|
| - مسير شمالى از جادهٔ هراز - آب‌گرم لاريجان - دهنان دل - منطقهٔ چمن - گوسفندسرا
|
| - مسير شمال شرقى از جادهٔ هراز - پلور - آب‌گرم لاريجان - ده گزنک.
|
|
| منطقهٔ دماوند برخلاف نواحى سرسبز شمال البرز، در تابستان خشک است و از اين رو کوهنوردان معمولاً از يخچال‌هاى دامنهٔ کوه براى تهيه آب استفاده مىکنند. در ارتفاع ۴۰۰۰ مترى، در شمال و شمال شرقى کوه که در معرض تابش مستقيم آفتاب نيست، يخچال‌هاى پرشمارى وجود دارد. کوهنوردى در نواحى يخچال‌هاى شمال شرقى دماوند مشهور به «بام برفي» بسيار دشوار و تخصصى است و تاکنون تنها دوبار کوهنوردان کارآزموده توانسته‌اند از آن مسير صعود کنند.
|
|
|
|
| مسير اين قله از هفشجان شروع مى‌شود. کوهنوردان با گذر از باغ کل لک و کمر قارچى پائين و کمر قارچى بالا به صخره‌هاى تخت دامنهٔ اين کوه صعود مىکنند و بعد از عبور از آن به قلهٔ دنا دست مى‌يابند.
|
|
| به غير از مسيرهاى کوهنوردى شناسايى شدهٔ منطقه که مورد استفاده و صعود کوهنوردان قرار مى‌گيرد، قلل ديگرى نيز در منطقه وجود دارد که از ۲۳۰۰ تا ۴۵۰۰ متر ارتفاع دارند، اسامى اين قبيل قله‌ها عبارتند از : زردکوه، نيله‌رود، تخت‌شاه، رزى‌کوه، کلار، سرسبز، خشک رودکوه، شاه‌نشين، خاکسترى کوه، کميسيان، نهرکوه، سفيدون، رباط کوه، زاغه کوه، بونه، شاهان، کريور کوه و سبزکوه.
|
|
|
|
| کوه جنگلى دوتو در دهستان هپرو، در ۵۸ کيلومترى جنوب شرقى ايذه واقع شده است. ارتفاع اين کوه حدود ۳۱۷۰ متر است. اين کوه از جنوب به کوه کله متصل است و از شمال به کوه ليراب مى‌پيوندد. دامنه‌هاى شرقى اين کوه به درهٔ رودخانه سيراب و دامنه‌هاى غربى آن به درهٔ رودخانه صيدون متصل مى‌شود.
|
|
| در دامنهٔ غربى اين کوه درياچهٔ کوچکى در ميان دو کوه کله و دوتو قرار دارد و آب از زمين و اطراف آن مى‌جوشد. دامنه‌هاى اين کوه از جنگل پوشيده شده و جزء کوهستان مونگشت از کوهستان بزرگ زاگرس بشمار مى‌رود.
|
|
|
|
| دينارکوه در ۲۵ کيلومترى شمال دهلران واقع شده و ارتفاع آن ۱۹۵۵ متر است. اين کوه به صورت قوسى از شمال به جنوب و سپس به سوى شمال غربى کشيده شده و ناحيهٔ آبدانان را در دامنهٔ شرقى خود جاى داده است. رودخانه‌هاى ده‌بانه، آب سيول، آب خزينه و آب گل‌گل از اين کوه سرچشمه مى‌گيرند. اين کوه از جنوب شرقى به سياه‌کوه متصل مى‌شود و کوه دال در دامنهٔ شمال غربى آن واقع شده است.
|
|
| رشته سبلان - جلفا، ارسباران
|
|
| اين رشته، از کوهپايه‌هاى غرب آغاز مى‌شود و رو به غرب تا شمال تبريز ادامه مى‌يابد و از آن‌جا به سوى شمال غربى منحرف مى‌شود و سرانجام به دره آغ‌چاى مى‌انجامد. رشته کوه سبلان - جلفا بيش از ۲۶۰ کيلومتر درازا دارد و عرض آن در باريک‌ترين محل (جنوب اهر) به ۳۱ کيلومتر و در پهن‌ترين محل به حداکثر ۷۰ کيلومتر (شمال سراب) مى‌رسد. مساحت آن نيز ۹۰۰۱۲ کيلومترمربع است.
|
|
| اين رشته کوه، از شرق به غرب به ترتيب از کوههاى مهم تشکيل مى‌شود که بلندترين آن‌ها قله سبلان به ارتفاع ۴۸۱۱ متر است که در ۴۱ کيلومترى غرب اردبيل است.
|
|
| اين ارتفاعات، به دليل ويژگى‌هاى جغرافيايى به ويژه از نظر آب و هوا يکى از پرجمعيت‌ترين و خوش آب و هواترين مناطق استان به شمار مى‌رود. از همين رو، روستاها و شهرهايى مهم در دامنه‌ها و دره‌هاى آن استقرار يافته است.
|
|
| ميزان بارندگى سالانه اين ارتفاعات در بلندى‌هاى سبلان و سلطان‌جهانگير و کيامکى‌داغ ۴۰۰ تا ۵۰۰ ميلى‌متر و در دامنه‌ها ۳۰۰ تا ۴۰۰ ميلى‌متر است. ميانگين دماى سالانه آن در ارتفاعات سبلان (در حدود ۳۰۰ متري) ۵ درجه سانتى‌گراد و در ديگر جاها بين ۵ تا ۱۰ درجه سانتى‌گراد است.
|
|
| رشته كوههاى ديلمان و لاهيجان، رامسر
|
|
| اين کوه‌ها که جهت شرقى - غربى دارند، خط‌الرأس اصلى مرزهاى طبيعى استان‌هاى گيلان، مازندران و زنجان را تشکيل مى‌دهند. قلل مهم اين بخش البرز، از غرب به شرق عبارت‌اند از :
|
|
| آتشفشان خاموش ارخک، گوانه‌‌گل، پارچ‌کوه، خشم‌چال، سيالان و نرگس‌کوه در خط‌الرأس اصلى و قلهٔ آتش‌کوه، قله سوماموس، قله بزاکوه و قله شاه البرز در جبال منشعب شده از البرز که عمدتاً در جنوب شهرستان رامسر قرار گرفته‌اند. باشکوه‌ترين قلهٔ اين کوهستان، خشم‌چال است با بيش از ۴۵۰۰ متر ارتفاع که همواره از برف و يخچال‌هاى دائمى پوشيده شده و آبشار ايج در دامنهٔ شمالى آن (در اشکورات عليا) قرار گرفته است.
|
|
| رشتهكوههاى آلاداغ و بينالود، نيشابور
|
|
| رشته‌کوه‌هاى آلاداغ و بينالود با جهت شمال غربى - جنوب شرقى، حدود جنوبى خراسان شمالى را تعيين مىکنند و امتداد رشته‌کوه‌هاى البرز را تشکيل مى‌دهند. در واقع، آلاداغ از طريق کوه «کورخود» که در منتهى‌اليه غربى خراسان قرار گرفته است، به «شاه‌کوه» البرز متصل مى‌شود.
|
|
| آلاداغ رشته‌کوه طويلى است که طول آن حدود ۱۷۰ کيلومتر است، و در بين کوه «کورخود» در غرب و بينالود در شرق قرار گرفته است. آلاداغ در شمال، توسط درهٔ اترک محدود مى‌شود و در جنوب، به طرف اسفراين و جاجرم پايين مى‌آيد. مرتفع‌ترين نقطهٔ آن به ارتفاع ۳۲۲۰ متر در قلهٔ شاه‌جهان قرار گرفته است که بخش مرکزى اين رشته‌کوه را به وجود مى‌آورد.
|
|
| آلاداغ در برخورد با بينالود کم ارتفاع مى‌گردد و جاده‌اى که قوچان را به سبزوار متصل مىکند، حدفاصل اين دو رشته‌کوه را تعيين مى‌‌نمايد. از اين جاده به بعد، بينالود حدود ۱۲۰ کيلومتر طول دارد و جهت آن نيز از شمال غربى به جنوب شرقى است و درهٔ کشف‌رود در شمال را از دشت نيشابور که در جنوب گسترده است، جدا مىکند. قلهٔ بينالود با ارتفاع ۳۴۱۰ متر در شمال شرقى شهر نيشابور قرار گرفته است.
|
|
| در جنوب شهر مشهد ارتفاع اين کوه‌ها کاهش مى‌يابد و از ۱۵۰۰ متر تجاوز نمى‌کند. از آن جا به بعد، کوههاى فريمان و تربت‌جام امتداد بينالود را تشکيل مى‌دهند. اين کوه‌ها قسمت سفلاى درهٔ کشف‌رود را از منطقهٔ تربت‌جام جدا مىکنند و قله‌اى به ارتفاع ۲۲۵۶ متر دارد. ارتفاع کلى اين رشته‌کوه کم‌تر از دو کوه قبلى است و گسترهٔ آن چندان وسعتى ندارد. در اين ناحيه با نزديک شدن به درهٔ رود تجن که از جنوب به شمال جارى است و خط مرزى ايران و افغانستان را تشکيل مى‌دهد، ارتفاع کوه به شدت کاهش مى‌يابد.
|
|
| به هنگام بهار و تابستان غنى‌ترين مراتع و جالب‌ترين مناظر در بينالود و آلاداغ پديد مى‌آيند. به همين دليل تعداد زيادى از ايلات کوچ‌نشين و نيمه‌کوچ‌نشين، همراه با گله‌هاى‌شان در ارتفاع بين ۱۸۰۰ مترى و ۲۷۰۰ مترى اين رشته‌کوه‌ها براى ييلاق اتراق مى‌نمايند.
|
|
| رشتهكوههاى شرقى، استان گيلان
|
|
| اين ناحيه شامل چندين چين‌خوردگيِ موازيِ نامتقارن با جهت غربى - شرقى است که از درهٔ سفيدرود به سوى مشرق - تا کوههاى استان مازندران - ادامه دارد و ناهموارى‌هاى ناحيه‌هاى ديلمان، لاهيجان، عمارلو و خرزان را در بر مى‌گيرد. شيب تند دامنه‌ها به سوى درياى مازندران و شيب کم آن، به سوى درهٔ شاهرود است.
|
|
| از قله‌هاى مهم آن مى‌توان به «درفک کوه» با ارتفاع ۳۵۰۰ متر و خشتچال با ارتفاع ۳۶۰۰ متر در شهرستان تالش اشاره کرد. از قله‌هاى مهم ديگر استان گيلان، يکى قلهٔ شاه معلم با ارتفاع ۳۰۹۶ متر در شهرستان فومن، و ديگرى سمام کوه با ارتفاع ۲۲۵۰ متر در شهرستان رودسر است.
|
