گلفوسيت در سال ۱۹۷۲ توسط کارخانهٔ مونسانتو عرضه شد. از آن زمان تا به حال نظر بسيارى را به‌عنوان يک علف‌کش عمومى که بر روى شاخ و برگ پاشيده مى‌شود و تأثير بسيار زيادى در کنترل اکثر علف‌هاى هرز يک‌ساله و تعداد زيادى از گياهان علفى وحشى چندساله دارد، به خود جلب کرده است. در سال‌هاى اخير گليفوست يکى از علف‌کش‌هاى اصلى است که به‌صورت پس از سبز شدن، براى کنترل قياق و ديگر برگ‌باريک‌هاى چندساله استفاده مى‌شود. اين علف‌کش به‌صورت درون سلولى حرکت مى‌کند و در مقادير کم کشنده است. مخصوصاً براى کنترل علف‌هاى هرز ساقه بلند در ميان گياهان زراعى کوتاهتر توسط سمپاش دوباره چرخان مناسب است. گليفوسيت در خاک فعاليت بارزى ندارد. نحوهٔ عمل گليفوسيت به خوبى مشخص شده است. اگرچه به‌نظر مى‌رسد که از سنتز اسيدهاى آمينه و پروتئين ممانعت به‌عمل مى‌آورد، اما احتمالاً چندين جايگاه دارد.
نام‌هاى تجارى و کارخانهٔ سازنده
رانداب، رودئو، کمپانى مونسانتو
ساختمان شيميائى
ان - (فسفونومتيل) گلايسين
شکل‌هاى موجود
- قابل سمپاشى به شکل محلول در آب :
۱. نمک ايزوپروپيل آمين گليفوسيت (مساوى ۳۶/۰ کيلوگرم در ليتر معادل اسيدي) به شکل مايع محلول در آب به مقدار (۴۸/۰ کيلوگرم در ليتر؛ اين فرمولاسيون داراى مويان است (رانداب).
۲. نمک ايزوپروپيل آمين گليفوسيت (۴۸/۰ کيلوگرم در ليتر معادل اسيدي) با فرمولاسيون مايع محلول در آب به مقدار ۶۴/۰ کيلوگرم در ليتر؛ اين فرمولاسيون فاقد مويان است (رودئو).
حرکت و نحوهٔ عمل علف‌کش در گياه
گليفوسيت به خوبى با حرکت سيمپلاست در سرتاسر گياه بخش مى‌شود. تنها زمانى مؤثر است که بر روى شاخ و برگ پاشيده شود و نسبتاً عمومى است. انتقال آن به اندام‌هاى زيرزمينى گياهان چندساله از رشد مجدد گياهان از اين مناطق جلوگيرى به‌عمل آورده و باعث از بين رفتن آنها مى‌شود. علايم آن، زرد شدن و پژمردگى ساقه‌ها است که ابتدا در بافت‌هاى جوانتر و سپس در بافت‌هاى پيرتر گسترش مى‌يابد. بد شکل شدن اندام‌هاى جديد نيز امکان دارد. اثرات قابل رؤيت آن را بر گياهان يک‌ساله در مدت ۲ تا ۴ روز و بر گياهان چندساله در مدت ۷ تا ۱۰ روز مى‌بينيم. چنانچه ظرف ۶ ساعت پس از سمپاشى بارانى ببارد تأثير تيمار کاهش مى‌يابد.
واکنش در خاک
گليفوسيت سريع واکنش نشان داده و سريعاً به‌وسيلهٔ اکثر خاک‌ها غير فعل مى‌شود. لذا معمولاً بذر گياهان را مى‌توان به‌طور مستقيم در خاک‌هاى تيمار شده کاشت. در عين حال اگر فوراً پس از انجام تيمار شده کاشت. در عين حال اگر فوراً پس از انجام تيمار اقدام به نشاءکارى مى‌کنيم، گياهچه‌ها ممکن است آسيب ببينند. مقدار آبشوئى آن بسيار کم است. گليفوسيت در خاک به‌وسيلهٔ ميکروب‌ها تجزيه مى‌شود. نيم عمرى کمتر از ۶۰ روز دارا است.
گونه‌هاى حساس
گليفوسيت بسيارى از علف‌هاى هرز چندساله و يک‌ساله را کنترل مى‌کند. اين علف‌کش به طرز مؤثرى اندام‌هاى هوائى و زيرزمينى گياه را از بين مى‌برد.
- علف‌هاى هرز يک‌ساله‌اى که توسط گليفوسيت کنترل مى‌شوند عبارتند از علف پشمى (Bromus tectrom)، توق، علف خرچنگ، علف اسب (Erigeron speciosus)، دم روباهي، حارو، سلمه، کاهوى خاردار، خردل وحشى، ارزن‌ها، تاج خروس، زلف پير، سنکروس، ذرت خوشه‌اي، انواع علف هفت‌بند، اشنيان، گاو پنبه، ذرت خودرو و گندم خودرو.
- علف‌هاى هرز چندساله‌اى که به‌وسيلهٔ آن کنترل مى‌شوند نيز عبارتند از: سيب‌زمينى ترشي، پاسپالوم، پنجه مرغي، پيچک، پوآى يک‌ساله، سرخس براکن، علف قناري، لوبي، گل قاصد، ساق ترشک، استبرق، تاجريزى پيچ، قياق، اويارسلام ارغوانى و زرد، علف‌باغ، مرغ، خارلته و علف توربيدو.
- گياهان خشبى که به‌وسيلهٔ علف‌کش گليفوسيت کنترل مى‌شوند عبارتند از: توسکا، تمشک، آقسطي، پيچ امين‌الدوله (Lonicera caprifolium)، کودزو، افرا، بلوط‌ها، گل زرد، عشقه سمي، سماق سمى و بيدها.
کاربردهاى اصلى
گليفوسيت در بسيارى از گياهان به‌صورت انتخابى عمل نمى‌کند. با به‌کارگيرى آن قبل از سبز شدن گياه زراعى يا پاشيدن آن، تنها بر روى علف‌هاى هرز مى‌توان عملکرد آن را انتخابى نمود.
- کاربرد آن در زمين‌هاى کشاورزى :
۱. کنترل علف‌هاى هرز تثبيت شده قبل از کاشت. براى کنترل علف‌هاى هرز دائمى و خزنده زمانى‌که اندام‌هاى هوائى آنها به ميزان کافى رشد کرده بود و قبل از هر گونه شخمى اقدام به سمپاشى مى‌کنيم.
- در سيستم‌هاى شخم حداقل براى ذرت و سويا استفاده مى‌شود.
- تمشک، برگ‌باريک‌هاى علوفه‌اي، بقولات علوفه‌اى و برگ‌باريک‌هاى چمنى از جمله گياهان زراعى چندساله‌اى هستند که از علف‌کش گليفوسيت استفاده مى‌برند.
- درختان ميوه (بسيارى از مرکبات، فندق، سيب، هسته‌داران و گياهان گرمسيري) و تاک‌ها.
- همچنين از آن در پارک‌هاى و جنگل‌کارى‌ها هم استفاده مى‌شود. در اين مکان‌ها گياهانى چون سرونوئل، درخت کريسمس صنوبر، تاک‌ها، آزاليا، شمشاد، سيب صحرائي، سفيدار، درخت راج، ماگنوليا، بلوط، برگ نو و سرخدار مقاوم هستند.
۲. کنترل علف‌هاى هرز با کاربرد هدايت‌شوندهٔ علف‌کش :
- استفاده از سمپاش دوباره چرخان و سمپاش‌هاى نمدمال براى سويا و پنبه.
- تيمار موضعى براى تمامى گياهان زراعى گفته شده در بالا به استثناء لوبياهاى خوراکى.
- سمپاشى هدايت‌شونده در مارچوبه و برخى از گياهان چندساله تثبيت شده گفته شده در بالا (درختان ميوه، گياهان خشبي) به‌نحوى که سم هيچ‌گونه تماسى با بافت سبز گياهان پيدا نکند.
استفاده از گليفوسيت در زمين‌هاى غيرکشاورزى
۱. راندآپ براى استفاده در فرودگاه‌ها، کنارهٔ نهرها، کانال‌ها و نهرهاى خشک، حصارها، بزرگراه‌ها، مناطق صنعتي، جاده، راه‌آهن و انبارها، برچسب شده است.
۲. رودئو نيز براى علف‌هاى هرز يک‌ساله، چندساله و خشبى مانند راندآپ برچسب شده است. رودئو همچنين جهت کنترل لوئي، نى (Phragmites australis)، نيلوفر آبى (Nuphar luteum) و علف‌هاى هرز آبزى خارج شده از سطح آب در مناطق آبزى برچسب شده است به محلول سم، مويان بايستى اضافه شود.
