چاودار - دیوک

نام علمى:Secale cereale L, Syn. Triticum cereale (L.) salisb

نام انگليسى: Rye, Common rye, Rie

گياه کامل

- اندام‌هاى رويشى :

گياهى است يک‌ساله، ايستا، به ارتفاع ۶۰ تا ۲۰۰ سانتى‌متر که توسط بذر تکثير مى‌يابد. ساقه‌هاى آن متعدد يا منفرد، بندبند، نرم اما محکم است. برگ‌ها باريک، کرک‌دار يا بدون کرک، نوک‌تيز، به طول ۲۰ سانتى‌متر و عرض ۲ تا ۵ ميلى‌متر هستند، حاشيهٔ برگ‌ها غشائى و ناهموار، در قسمت پائين و به‌طور پراکنده پوشيده از کرک بوده و ليگول آن کوتاه است.

ريشه‌هاى اين گياه سطحى و افشان بوده و توسعهٔ زيادى در خاک دارد.

- اندام‌هاى زايشى :

گل‌آذين سنبله، راست، به طول ۸ تا ۱۵ سانتى‌متر و پهناى ۱۰ تا ۱۵ ميلى‌متر، سنبلک داراى ۲ يا ۳ گلچه که دو تاى آن زايا و يکى کاهش يافته و نازا است. گلوم‌ها سرنيزه‌اي، نوک‌تيز، به طول ۱۰ تا ۱۲ ميلى‌متر، کرک‌دار و داراى حاشيه‌اى ناهموار است. لماى پائينى چرمي، به مقدار زياد فشرده، شامل ۵ رگه، حاشيهٔ آن مژه‌دار و در انتهاء داراى ريشکى به طول ۵/۳ سانتى‌متر است.

بذرها به اندازهٔ ۵ تا ۱۰ ميلى‌متر، لخت و آلبومت آن کم و بيش سبزرنگ است.

محل رشد و پراکنش

اين گياه خاصّ نقاط کوستانى و سردسير است و نسبت به شرايط آب و هوائى و خاک حساسيت کمى نشان مى‌دهد. چاودار بيشتر به‌عنوان علف هرز مزارع گندم و جو مورد توجه قرار مى‌گيرد؛ اما، مى‌توان آن را براى تهيهٔ علوفهٔ دام‌ها نيز مورد کشت و کار قرار داد.