|
|
اين بُعد موقعيت فيزيکى فعاليت، نحوهٔ توليد و ميزان دخالتى را که دولت بر آن اِعمال مىکند نشان مىدهد. با توجه به ويژگىهاى توليد فعال و غيرفعال، ابعاد زير پديد مىآيد:
|
|
۱. هر چقدر فعاليتى بيشتر حالت توليد 'فعال' داشته باشد تا مصرف 'غيرفعال' و ميزان تسلط بازيگران بر فرايند و برآمد آن زيادتر باشد، بيشتر ممکن است آن فعاليت به کمک عموم مردم (با دست کم افراد داوطلب) توليد يا اداره شود و بيشتر ممکن است دولت (محلى و ملي) آنها را تشويق کند و براى آن يارانه بپردازد.
|
|
۲.برعکس، هرچقدر فعاليتى بيشتر گرايش به مصرف داشته باشد و بازيگران کمتر در آن دخالت داشته باشد، کمتر ممکن است آن فعاليت از طرف بخش خصوصى - تجارى حمايت شود و کمتر ممکن است دولت تمايل به صدور مجوز براى آن داشته باشد. در چنين حالتى 'اوقات فراغت' حالت کلمهٔ يونانى licere به خود مىگيرد.
|
|
بنابراين براى نمونه، توليد فعال مشارکتهاى هنرى و ورزشى مشمول دريافت يارانه از شوراى هنر و شوراى ورزش، مقامات محلي، مقامات محلي، مقامات آموزشى محلى و گروه وسيع ديگرى از مؤسسات عمومى و داوطلب مىگردد. برعکس، فعاليتهائى که از طرف بخش تجارى براى کسب منفعت ايجاد مىگردد مانند کنسرتهاى پاپ، بادهگساري، و قمار براى مجوز گرفتن دچار محدوديت مىشوند و دولت بر آنها ماليات وضع مىکند.
|
|
ممکن است به موارد بينابينى مانند گردشگرى برخورد کنيم که در آنها بخشهاى عمومي، محلى و تجارى منافع مشترکى داشته باشند. دولت ملى تحت انگيزش عوامل اقتصادى و به بهاء ملاحظات اخلاقي، قوانينى وضع مىکند که به مصرف اين فعاليتها يارانه بپردازد. سرمايهگذارى در گردشگري، خواه بهصورت فعال و کامل، و خواه به شکل غير فعال و انحطاطى از نمونههاى بارز نظريات آميختهٔ مثبت و منفى دولتها نسبت به اين فعاليتها است. همچنين بررسى دخالتهاى گوناگون دولت در زمينهٔ مصرف اوقات فراغت بهطور عام، در مواردى که ملاحظات اخلاقى و اقتصادى مغاير هم باشد. نوعى حالت دوپهلو پيدا مىکند.
|
|
بنابراين با نزديک کردن دو بُعد 'ترکيب' فعاليتهاى اوقات فراغت را مىتوان به شکل زير مشخص کرد:
|
|
|
|
|
تحليل فوق در مورد ابعاد رسمى و زمينهاي، چارچوب فراهم مىآورد که در محدودهٔ آن مىتوان به فعاليت اوقات فراغت از ديدگاه کلى نگريست نه بهعنوان مجموعهٔ تجربيات و فعاليتهاى گوناگون و مجزا. اين نوع ردهبندى نشان مىدهد که در فرايندهاى توليد و مصرف فعاليتهاى اوقات فراغت نظمى و ذاتى و زمينهاى وجود دارد که در رابطه با تأمين آنها بهصورت عمومى / تجاري، تشويق يا / صدور مجوز از سوى دولت، آزادى يا محدوديت فردي، اهميت اساسى دارد. اين موارد را در بقيهٔ اين فصل که به تحليل انواع تفريح، سرگرمىها، کارهاى هنرى و آموزشي، گردشگرى و مشغوليات، مصرف و بازىهاى شرطبندى اختصاص يافته مفصلتر بررسى خواهيم کرد. در هر مورد به تنوع و دامنهٔ فعاليتهاى اوقات فراغت که بهطور سنتى تحت عنوان ورزش، هنر، گردشگرى و غيره شناخته مىشود توجه خاصّى مبذول گرديده است و همچنين به مشکلات تعريف که در پى اين دامنه از تنوع پيش مىآيد اشاره شده است. مباحث کليدى دربارهٔ مشکلات مفاهيم و ابعاد تأمين و مهار فعاليتها مطرح گرديده است.
|