دلخوری خانواده صادق تبریزی از نحوه نمایش آثارش در موزه هنرهای معاصر

به گزارش خبرنگار ایلنا، در پی رونمایی از کتاب «زندگی و آثار صادق تبریزی» و نمایش محدود آثاری از این هنرمند در موزه هنرهای معاصر تهران، پرس‌ و جو از خانواده و نزدیکان مرحوم صادق تبریزی نشان می‌دهد که نحوه طراحی و اجرای این برنامه، موجبات دلخوری خانواده این هنرمند را فراهم کرده است. 

مهرداد فلاح، نماینده خانواده صادق تبریزی و رئیس بنیاد این هنرمند، در گفت‌وگو با ایلنا توضیح داد: کتاب «زندگی و آثار صادق تبریزی» حاصل بیش از دو سال پژوهش، گردآوری اسناد و بازخوانی آثار این هنرمند است که با سرمایه‌گذاری مستقیم خانواده و همکاری گالری مژده به سرانجام رسید. با این حال، آنچه باعث نارضایتی خانواده شد، سطح محدود نمایش آثار و فضای اختصاص‌یافته در موزه هنرهای معاصر تهران بود. 

به گفته فلاح، مسئله اصلی خانواده مقایسه این برنامه با نمایشگاه‌هایی است که در سال‌های گذشته برای برخی دیگر از هنرمندان پیشکسوت یا معاصر برگزار شده است. 

او افزود: پرسش ما این است که معیار تخصیص فضا و توجه در موزه هنرهای معاصر چیست؟ صادق تبریزی از چهره‌های کلیدی مکتب سقاخانه است و آثار او در موزه‌ها و مجموعه‌های معتبر داخلی و خارجی نگهداری می‌شود. انتظار طبیعی این بود که برنامه‌ای درخور این جایگاه تاریخی طراحی شود. 

وی با بیان این مطلب که؛ آثار صادق تبریزی در سال‌های اخیر با استقبال توجه مجموعه‌داران ایرانی و بین‌المللی مواجه بوده و در حراج‌ها و نمایشگاه‌های خارج از کشور، جایگاه تثبیت‌شده‌ای یافته است، گفت: این موضوع به باور خانواده این هنرمند، می‌توانست در سیاست‌گذاری نمایش آثار او در موزه هنرهای معاصر نیز بازتاب پیدا کند. 

عدم حضور نماینده خانواده در مراسم رونمایی کتاب نیز واکنش اعتراضی خانواده هنرمند به همین رویکرد عنوان شده است. او گفت: وقتی بستر نمایش آثار در حداقل ممکن باقی می‌ماند، حضور خانواده در مراسم نیز نمی‌تواند معنای نمادین مؤثری داشته باشد. این تصمیم نه از سر تقابل، بلکه برای بیان نارضایتی نسبت به نحوه مواجهه نهادی با این پروژه بود. 

با این حال، خانواده تبریزی تأکید دارد که انتقادها نافی زحمات برگزارکنندگان مراسم نیست. فلاح از نقش گالری مژده در پیگیری پروژه و به ثمر رساندن کتاب قدردانی کرد و حضور هنرمندان، منتقدان، مجموعه‌داران و دانشجویان در مراسم رونمایی را نشانه اهمیت این پژوهش دانست. 

وی در پاسخ به این موضوع که موزه هنرهای معاصر تهران ممکن است این محدودیت‌ها را در چارچوب ملاحظات اجرایی، تقویم نمایشگاهی و سیاست‌های کلی موزه در سال جاری به عمل آورده باشد، گفت: درک محدودیت‌های نهادی ممکن است، اما انتظار می‌رود این محدودیت‌ها به‌صورت متوازن و عادلانه اعمال شود، به‌ویژه زمانی که پای نام هنرمندی در میان است که سهمی جدی در شکل‌گیری زبان بصری هنر معاصر ایران داشته است. 

او در پایان تأکید کرد: هدف از طرح این انتقادها، ایجاد گفت‌وگو و بازنگری در نحوه مواجهه نهادهای رسمی با میراث هنر معاصر است. صادق تبریزی نه‌تنها در تاریخ هنر ایران، بلکه در نگاه مجموعه‌داران و مخاطبان بین‌المللی نیز جایگاهی تثبیت‌شده دارد و شایسته است این جایگاه در سیاست‌های نمایشگاهی داخل کشور نیز بازتابی روشن‌تر داشته باشد. 

گفتنی است، صادق تبریزی، از پیشگامان نقاشی‌خط در ایران و از چهره‌های شاخص مکتب سقاخانه، پاییز سال ۱۳۹۶ در سن ۷۹ سالگی در لندن درگذشت. او متولد ۱۳۱۷ در تهران بود و از نخستین هنرمندانی به شمار می‌رفت که با فاصله‌گیری آگاهانه از خوش‌نویسی کلاسیک، خط را به‌عنوان عنصر بصری مستقل وارد نقاشی معاصر کرد؛ رویکردی که به‌باور بسیاری از منتقدان، یکی از پایه‌های شکل‌گیری نقاشی‌خط به معنای امروزی آن محسوب می‌شود. نصرالله افجه‌ای در گفت‌وگویی، تبریزی را نخستین هنرمندی دانسته که نقاشی‌خط معاصر را به‌صورت جدی به جامعه هنری معرفی کرد.