شب یلدا و تاب‌آوری اجتماعی

به گزارش ایلنا محمدرضا طورانی استاد دانشگاه در یاداشتی نوشت:  شب یلدا از همین شب‌هاست؛ لحظه‌ای که جامعه ایرانی با خودش قرار می‌گذارد یادش نرود از کجا آمده و به کجا تعلق دارد. دور هم نشستن، قصه شنیدن و زنده نگه داشتن آیین‌ها ساده به نظر می‌رسد، اما در واقع یکی از مهم‌ترین راه‌های تقویت پیوندهای اجتماعی است.

‌امروز روشن است که امنیت تنها به ابزارهای سخت و قدرت نظامی محدود نمی‌شود. جامعه‌ای که احساس تعلق، هویت مشترک و اعتماد اجتماعی بالاتری دارد، در برابر بحران‌ها، فشارها و حتی جنگ‌های روانی مقاوم‌تر است.

 آیین‌ها دقیقاً در همین نقطه نقش ایفا می‌کنند؛ آن‌ها هویت را از یک مفهوم انتزاعی به تجربه‌ای ملموس در زندگی روزمره تبدیل می‌کنند.

‌وقتی سنت‌ها زنده‌اند، ماندن معنا دارد. اما اگر این پیوندها تضعیف شوند، مهاجرت به یک انتخاب هویتی تبدیل می‌شود؛ انتخابی که اغلب بازگشتی ندارد و به کاهش سرمایه انسانی و تضعیف همبستگی اجتماعی می‌انجامد.

 در عین حال از دست رفتن آیین‌ها، آرام و بی‌صدا، جامعه را در برابر فشارهای بیرونی و درونی آسیب‌پذیرتر می‌کند.

‌با این حال، آیین‌ها نه با اجبار زنده می‌مانند و نه با رهاشدن کامل. آنچه آن‌ها را ماندگار می‌کند، فهم و روایت درست است؛ متناسب شدن شکل آن‌ها با زندگی امروز، و سپردن روح آیین‌ها به مشارکت واقعی مردم، به‌ویژه نسل جوان.

‌ یلدا یادآور این حقیقت است که سنت‌ها فقط یادگار گذشته نیستند. آن‌ها می‌توانند نیرویی زنده برای تقویت امید، حس ماندن و انسجام اجتماعی باشند، اگر به‌جای مصرف نمادین، جدی گرفته شوند.

‌تاب‌آوری اجتماعی از همین آیین‌های ساده شروع می‌شود؛ از شب‌هایی که یادمان می‌آورند تنها نیستیم و به هم تعلق داریم.

‌محمدرضا طورانی 

استاد دانشگاه