هر مسئولی که بر مبنای پژوهش عمل نکند، در امانت داری خود تفریط کرده است

به گزارش ایلنا، محسن اسماعیلی، معاون راهبردی و امور مجلس رئیس جمهور، در آیین تجلیل از پژوهشگران برتر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که صبح امروز(سه شنبه، ۲۵ آذر ماه ۱۴۰۴) در بهارستان برگزار شد طی سخنانی ضمن تبریک هفته پژوهش‌ به پژوهشگران نهاد پژوهشی مجلس که قریب به ۳۲ سال به کشور و نظام جمهوری اسلامی خدمت برجسته ارائه می‌کند، به پیشینه شکل‌گیری مرکز پژوهش‌های مجلس اشاره کرد و گفت: از سال ۷۲ که حجت‌الاسلام ناطق‌نوری که به یک معنا موسس این مرکز بود و برای راه‌اندازی جایی برای پژوهش‌ در مجلس به ریاست آقای لاریجانی، از ما کمک خواستند، تا به امروز این مرکز مسیر بسیار طولانی را طی کرده و به جایی رسیده است، که امروز به عنوان یک کارشناس می‌توانم شهادت بدهم که از برجسته‌ترین، موفق‌ترین و موثرترین نهادهای پژوهشی کشور است.

معاون راهبردی و امور مجلس رئیس جمهور با بیان اینکه یکی از سیاست‌هایی که از ابتدا در معاونت راهبردی ریاست جمهوری بنیان ‌گذاشتیم، ایجاد یک ارتباط تنگاتنگ و روان با مرکز پژوهش‌های مجلس است تا یافته‌های این مرکز را با سرعت و سهولت بیشتری برای اجرا به دولت تزریق کنیم؛ اضافه کرد: حداقل ۲ مورد از یافته‌های پژوهشگران مرکز پژوهش‌های مجلس را به دست رئیس‌جمهور رساندم و گفتم از آنچه ما انجام دادیم، بهتر است و توصیه کردم در اجرا به آن عمل کنیم. امیدوارم این همکاری و تعامل فصل جدیدی برای مرکز پژوهش‌های مجلس و معاونت راهبردی ریاست جمهوری باشد تا به رسالت خود نزدیک‌تر شوند.

اسماعیلی در بخش دیگر صحبت‌های خود ضمن تأکید بر اهمیت و ضرورت همیشگی تحقیق و پژوهش؛ و با اشاره به اینکه گاه شنیده می‌شود که پژوهش و تحقیق به اندازه کافی انجام شده است و باید به آنچه انجام شده عمل کرد و دیگر تحقیق جدیدی لازم نیست؛ تصریح کرد: اینکه به یافته‌های پژوهشی در گذشته عمل نشده، نقد واردی است؛ اما اینکه دیگر پژوهش لازم نیست هم اشتباه فاحشی است؛ چراکه با گذر زمان، تغییر اوضاع و احوال و تغییر صورت‌های مسئله باید پژوهش‌ها جدید و به‌روز شود و متناسب با اوضاع نوین، راه‌حل‌های نوین ارائه شود.

وی در ادامه با اشاره به شخصیت ابن‌ادریس هندی به عنوان یک پژوهشگر برجسته و خط‌شکن تاریخ اسلام، گفت: بعد از انتشار آثار شیخ طوسی به دلیل عظمت مقام علمی و سیطره اخلاقی او، قریب به ۲ قرن کسی به خود اجاره نمی‌داد نقدی به یافته‌ها و پژوهش‌های او وارد کند و به تعبیر شهید مطهری افتخار مجتهدان بعدی این بود که مقلد شیخ طوسی باشند؛ اما ابن ادریس هندی این خط را شکست و تقریباً تمام پژوهش‌های اصلی شیخ طوسی را مورد بازنگری قرار داد و نظرات متفاوتی هم ارائه داد که در کتاب ۳ جلدی سرائر جمع‌آوری شده است.

معاون راهبردی رئیس جمهور در ادامه با اشاره به مقدمه مفصلی که ابن ادریس هندی در تشریح پژوهش و جایگاه آن و نوآوری در پژوهش بر این کتاب نوشته است، اضافه کرد:یک جمله طلایی در این مقدمه است، آن هم اینکه هیچ چیز برای بشر خسارت‌بارتر از این نیست که بگوید هرآنچه لازم بود را پیشینیان گفته‌اند و دیگر پژوهش جدیدی لازم نیست؛ بنابراین همواره راه برای پژوهش باز است و هیچ‌گاه از مرکز پژوهش‌ها بی‌نیاز نیستیم؛ بلکه باید به‌طور مرتب هرآنچه به دست آورده‌ایم را به‌روز کنیم.

اسماعیلی در بخش دیگر صحبت‌های خود با تأکید بر اینکه پژوهش تضمین عمل نیست، بلکه عمل به تکلیف است؛ تصریح کرد: ممکن است  برخی دستگاه‌ها به ایجاد مرکز پژوهش‌ها یا واحد مطالعات در دستگاه خود با نگاه ژست روشنفکری بنگرند؛ اما به اعتقاد بنده و از نظر فقهی هر مسئولی که بر مبنای پژوهش تصمیم‌گیری و عمل نکند، در امانت‌داری خود تفریط کرده است؛ کما اینکه اگر پژوهش او را به نتیجه‌ای برساند و بی‌دلیل نتیجه پژوهش را کنار بگذارد و به نظر شخصی خود عمل کند، افراط و تعدی کرده است. اما اگر به نتیجه پژوهش به معنای واقعی آن عمل کردیم، حتی اگر اشتباه کردیم هم معذوریم؛ چراکه تکلیف ما است.

معاون راهبردی رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه ما در کشور به پژوهشی نیاز داریم که چرا به نتیجه پژوهش‌ها عمل نمی‌شود؛ اضافه کرد: تحقیق بدون تحقق و پژوهش بدون کاربست هیچ دردی از جامعه را دوا نمی‌کند؛ اما ضریب به‌کارگیری پژوهش و نتایج تحقیقات در نظام اداری ما پایین است؛ که برخی دلایل آن به مجریان و برخی به ما پژوهشگران مربوط می‌شود.

اسماعیلی با بیان اینکه ما پژوهشگران باید در پژوهش‌های خود به سوالات مجریان پاسخ دهیم نه دغدغه‌های شخصی خود؛ ادامه داد: دستور کار مراکر پژوهشی کشور باید نیازهای واقعی جامعه و کشور باشد نه سلیقه محققان و مدیران. بنابراین امثال من و شما که در یک نهاد پژوهشی حاکمیتی قرار داریم، باید دستور کار خود را نیازهای واقعی جامعه تعریف کنیم که ممکن است مورد توجه مدیران هم نباشد.