مواجهه فرانسه با پیامد‌های استعمارگری در الجزایر

قانونگذاران الجزایری قصد دارد پیش‌نویس قانون جرم‌انگاری استعمار فرانسه را به رای بگذارد؛ رئیس پارلمان این امر را «نقطه عطفی تعیین‌کننده» خواند.

به گزارش الجزیره، قانونگذاران پارلمان الجزایر بحث در مورد پیش‌نویس قانونی را آغاز کرده‌اند که استعمار فرانسه در این کشور شمال آفریقا را در بحبوحه دوره‌ای از روابط پرتنش بین ۲ کشور جرم‌انگاری می‌کند.

حکومت استعماری فرانسه در الجزایر بیش از ۱۳۰ سال طول کشید که با شکنجه، ناپدید شدن‌های اجباری، قتل‌عام‌ها، استثمار اقتصادی و به حاشیه راندن جمعیت بومی مسلمان مشخص شد.

الجزایر در سال ۱۹۶۲ از فرانسه استقلال یافت، اما این استقلال با هزینه انسانی بالایی به دست آمد؛ بررسی‌ها نشان می‌دهند که در این روند تا ۱.۵ میلیون نفر کشته، هزاران نفر ناپدید و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند.

لایحه جرم‌انگاری استعمار فرانسه در الجزایر چه می‌گوید؟

این پیش‌نویس قانون که به دنبال جرم‌انگاری حکومت استعماری فرانسه در الجزایر بین سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۹۶۲ است، روز شنبه در مجلس سفلی پارلمان الجزایر، ارائه شد؛ این لایحه روز چهارشنبه برای رأی‌گیری به صحن علنی خواهد رفت.

شبکه تلویزیونی AL۲۴ News گزارش داد که این پیش‌نویس که شامل ۵ فصل و ۲۷ ماده است، مبتنی بر «اصول حقوق بین‌الملل است که حق مردم برای جبران خسارت قانونی» و «دستیابی به عدالت تاریخی» را تایید می‌کند.

براساس این گزارش، هدف آن «ایجاد مسئولیت، تضمین به رسمیت شناختن و عذرخواهی برای جنایت‌های استعمار به عنوان پایه‌ای برای آشتی با تاریخ و حفاظت از حافظه ملی» است.

ابراهیم بوغالی، رئیس مجلس، ضمن معرفی این لایحه گفت: این فقط یک متن قانونی نیست، بلکه نقطه عطفی تعیین‌کننده در مسیر الجزایر مدرن است.

وی اظهار کرد: این یک اقدام عالی حاکمیتی، یک موضع اخلاقی روشن و یک پیام سیاسی بدون ابهام است که تعهد الجزایر به حقوق مسلم خود و وفاداری به فداکاری‌های مردمش را ابراز می‌کند؛ استعمار این کشور توسط فرانسه «محدود به غارت ثروت» نبوده است.

بوغالی تصریح کرد: این استعمار همچنین به سیاست‌های فقر نظام‌مند، گرسنگی و محرومیت با هدف شکستن اراده مردم الجزایر، محو هویت آن‌ها و قطع پیوند‌های آن‌ها با ریشه‌هایشان گسترش یافته است.

واکنش فرانسه چه بود؟

دولت فرانسه هنوز به این بحث واکنشی نشان نداده است، اما امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، پیش از این گفته بود که به خاطر استعمار این کشور عذرخواهی نخواهد کرد.

مکرون در سال ۲۰۲۳ به مجله Le Point گفت که از الجزایر طلب بخشش نخواهد کرد، اما قصد دارد برای آشتی با رئیس‌جمهور الجزایر، تلاش کند.

وی همچنین گفت: درخواست بخشش وظیفه من نیست؛ بدترین کار این است که تصمیم بگیریم عذرخواهی کنیم و هر کدام راه خودمان را برویم؛ کار روی حافظه و تاریخ، تسویه حساب کامل نیست.

نگاهی به تاریخ استعماری فرانسه در الجزایر

فرانسه از سال ۱۸۳۰ تا زمانی که به‌عنوان یک قدرت استعماری در جنگ استقلال که از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ ادامه داشت، بر الجزایر حکومت کرد.

حدود ۱.۵ میلیون الجزایری در این جنگ کشته شدند و نیرو‌های فرانسوی به نقض فاحش حقوق بشر و جنایت‌های جنگی، ازجمله شکنجه نظام‌مند، اعدام‌های خودسرانه و ناپدید شدن‌های اجباری متهم شدند؛ نیرو‌های استعماری فرانسه همچنین هزاران روستا را ویران و حدود ۲ میلیون الجزایری را به زور آواره کردند.

در سال ۲۰۱۸، فرانسه اذعان کرد که مسئول شکنجه نظام‌مند در طول جنگ بوده است.