حبس‌زدایی از مهریه به نفع نهاد خانواده

سهیل طاهری وکیل پایه یک دادگستری در خصوص مصوبه اخیر مجلس در راستای حبس‌زدایی از مهریه و در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری میزان قرار داد، نوشت: اساسا حبس محکومان مالی علی‌رغم ملائت، در نظام حقوقی ایران می‌تواند محل ایراد و اشکال باشد، زیرا اولا محکومین مالی یا مال دارند که محکوم‌له با توقیف اموال محکوم‌علیه می‌تواند مطالبات خود را استیفا کند یا محکوم‌علیه مال ندارد که در این فرض زندانی شدن او ناعادلانه و بر خلاف قواعد شرعی و قانونی است یا محکوم‌علیه مال دارد و آن را از دسترس خارج نموده که در این فرض نیز ساز و کار‌های قانونی از جمله ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی (ضمانت اجرای کیفری و قابلیت ابطال معامله به قصد فرار از دین) یا ماده ۲۱۸ قانون مدنی برای استیفای حقوق محکوم‌له وجود دارد؛ بنابراین حبس محکوم مالی که توالی فاسد متعدد، از جمله بی‌سرپرست شدن خانواده، بیکار و بی‌درآمد شدن محکوم مالی و فقر خانواده و غیره، دارد می‌تواند محل ایراد و اشکال باشد.

در خصوص مهریه که منشاء بدهی بدهکار، عقد ازدواج است، حبس محکوم‌علیه مهریه می‌تواند متضمن آسیب‌های جدی‌تر و حتی به ضرر خود زوجه باشد که علیه زوج تحصیل حکم کرده است، زیرا:

اولا- مصوبه اخیر مجلس به مفهوم ایجاد محدودیت برای تعیین میزان مهریه یا تعیین سقف برای وصول مهریه نیست بلکه به منزله ایجاد محدودیت برای حبس زوج به دلیل بدهی مهریه است.

ثانیا- امکان وصول تمام مهریه برای زوجه از طرق قانونی دیگر غیر از حبس زوج وجود دارد. مثلا زوجه می‌تواند به صورت توافقی یا از طریق اجرای ثبت یا توقیف اموال زوج از طریق قضایی یا ممنوع‌الخروج کردن زوج، مهریه خود را وصول کند. 

ثالثا- حبس زوج توسط زوجه می‌تواند موجب ایجاد یا تشدید اختلاف بین زوجین شود و این موضوع می‌تواند به ضرر خود زوجه، فرزندان مشترک و نهاد خانواده و در نهایت به ضرر اجتماع باشد.

رابعا- امتیاز زندانی کردن زوج از باب مهریه نمی‌تواند تضمینی برای خوشبختی زوجه باشد، زیرا ذات ازدواج و زندگی مشترک مبتنی بر تفاهم، سازش و مدارا و همراهی و همدلی است نه معامله یا نزاع بر سر حقوق مالی.

خامسا- در بسیاری از موارد مهریه، با رضایت و رغبت توسط زوج به زوجه پرداخت می‌شود یا اساسا زوجه به دلیل مودت، صمیمت و یکرنگی که زندگی مشترک وجود دارد آن را مطالبه نمی‌کند و اختلافی حادث نمی‌شود تا کار به تحصیل حکم قضایی و اعمال حق زوجه برسد بنابراین محدوده شمول این مصوبه بخش اندکی از جامعه است.

سادسا- حبس محکومین مالی به ویژه محکومین مهریه هزینه‌های زیادی برای دولت از باب نگهداری این محکومین دارد.

بنابر مراتب فوق، حبس زدایی از نحوه وصول مهریه اساسا به نفع جامعه، زندگی مشترک، فرزندان مشترک و خود زوجه و در راستای حمایت از حقوق بانوان در نگاه کلان به نظر می‌رسد.