تو برو خود را باش

چندخطی برای محمد مایلی کهن که باز اخراج شد

اخراج... سرنوشت محتوم و تکراری محمد مایلی‌کهن انگار نه قصد تغییر دارد و نه قصد به عافیت رسیدن، انگار که سرنوشت او کتی است دوخته شده بر تنی که ترک عادت کردن را نمی‌پسندد. ابتدای فصل وقتی به صبا رفت مدیرعامل باشگاه در پاسخ به سوال خبرنگاری گفت: از مایلی‌کهن خواسته‌ایم تا به تیم‌های دیگر کاری نداشته باشد و تنها روی صبا تمرکز کند. نسخه مدیرعامل گمنام اما ظاهرا فوتبال شناس صبای قم درست همانی بود که محمد مایلی بدان نیاز داشت. روزه سکوت گرفتن، دقت کردن و ریز شدن در احوال خود و تیمش، از یاد بردن همه آدم بدهای فوتبال از گروهبان قندلی تا آقا قلدره و درآوردن شنل کلانتری و گشت ارشاد بودن فوتبال ایران و برگشتن به همان شغلی که سال‌هاست فراموشش کرده: مربیگری!صبای محمد مایلی‌کهن تا روزی که سرمربی بالای سر خود داشت تیمی موفق بود. به صدر جدول راه یافت. یقه بزرگ‌ها را گرفت و در یک کلام کارنامه مربیگری محمد مایلی‌کهن را از بایگانی ذهن‌ها خارج کرد و به سمت جاده احیا شدن نزدیک کرد. با این همه محمد مایلی‌کهن این سیر تحول را برنتافت و باز تصمیم گرفت جامه مربیگری از تن به در آورد و دوباره به همان گشت ارشاد بودن روی بیاورد.

به علی دایی حمله کند و حال او را بگیرد چه این حال بزرگ‌تره را گرفتن سال‌هاست مرام امثال محمد مایلی کهن است در انواع و اقسام عرصه‌های زندگی. چه در سیاست و چه در اقتصاد. چه در سینما و فرهنگ. اینکه بروی و ببینی کت تن چه کسی است و بعد میزش را به هم بزنی تا نشان بدهی که از بزرگ‌ترها نمی‌ترسی. این تلقی تندروپسند از سیاست و اقتصاد و فرهنگ که مختص بود به روزهای اول انقلاب و مقتضی زمان خودش، حالا به مقتضای این زمانه دیگر محلی ندارد از اعراب. حالا ایران رییس‌جمهوری دارد با تزی کاملا متضاد با رییس‌جمهور قبل. قبلی می‌گفت: کت تن هر کس باشد از تنش در می‌آوریم و این یکی می‌گوید: ببینید کت تن کیست تا با او مذاکره کنیم. هردو هم البته یک چیز می‌خواهند. عزت برای ایران و ایرانی. یکی اما از آن راه به سمت مقصود می‌رود و دیگری از این راه.

حکایت محمد مایلی‌کهن از همین دست حکایت‌هاست. مایلی‌کهن بد فوتبال ایران را نمی‌خواهد اما با فوتبال ایران بد می‌کند. درست مثل دیگر همفکرانش که در روزهای آرامش و اعتماد‌سازی می‌خواهند شیشه بشکنند و اتفاقی رقم بزنند تا معادله عوض شود. ته معادله را هم نمی‌دانند. نیت شان تنها بر هم زدن معادلاتی است که بی‌آنها رقم می‌خورد. هرجا هم که معادله با آنها رقم خورده نتیجه‌یی جز شکست نداده. آنها سربازان روزهای جنگند. در روزهای صلح به کاری بر نمی‌آیند. محمد مایلی کهن وقتی می‌توانست سرمربی تیم ملی باشد که به حجازی و پروین تیم ملی را نمی‌دادند. در این روزگار که تیم ملی یک راست می‌رود توی جیب بهترین مربیان خارجی، محمد مایلی کهن بودن دشوار است. دیگر امتیازات زمان‌های قدیم از راه نمی‌رسد. این روزها دیگر کسی کاری ندارد که تو نماز شبت را می‌خوانی یا نه. این روزها برای نشستن روی صندلی از تو چیزهای دیگری می‌طلبند که نه بلدی و نه دوست داری یاد بگیری. مدیر برنامه کجای دلت جای می‌گیرد؟به روزگاران تو – چرا راه دور برویم؟همین ۸ سال قبل ­- تیم‌ها را در روضه خوانی‌ها تقسیم می‌کردند یا مصلی. مدیر برنامه‌یی نیاز نبود. یک مداح می‌آمد و دست آدم را می‌گرفت و می‌برد پیش آن‌که تیم دستش بود. حالا قصه دارد عوض می‌شود. دوره، دوره اعتدال است.

دوره، دوره کارچاق‌کن‌های دولتی است در بنزهای آخرین مدل و لابی‌بازی در لابی هتل‌های ۵ ستاره دولتی – خصوصی. در چنین روزگاری محمد مایلی کهن و امثال او در بخش‌های مختلف نه توان یکرنگی با این دو رنگی را دارند و نه می‌توانند سر بدهند به کار خود. نمی‌شود محمد مایلی کهن را بگذاری سر تیمی و از او بخواهی حال علی دایی یا امیر قلعه نویی را نگیرد. عادت این دهه‌های پرشور را نمی‌توان با عوض شدن رای انتخاباتی از سر برون کرد. هشت سال ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد بر خلاف تمام تصورات بیشترین سختی‌اش مال محمد مایلی‌کهن و امثال او بود که داشتند در پس دوران دوم خرداد و جامعه مدنی زیستن بی‌حاشیه و بدون دعوا در کنار دیگران را یاد می‌گرفتند چه در زمان خاتمی آنکه بر سر اصغر شرفی یا همان اصغر شهربانی فریاد زد یانکی گو هوم نه محمد مایلی‌کهن که محمود یاوری بود که از تمام زندگانی نظامیگری‌اش یک درس را همواره رعایت کرد جز این‌باریک نظامی خوب وارد سیاست نمی‌شود. ظهور و افول ناگهانی محمود احمدی‌نژاد آن روحیه مدارا و تساهل و تسامحی را که داشت آرام‌آرام در محمد مایلی‌کهن شکل می‌گرفت به یکباره از میان برد چه سکه به نام دهه ۶۰ زده بودند از نو و دوباره داشت آن روزگار رویایی این جماعت شکل می‌گرفت... . حالا به روزگار اعتدال، به دوره کارچاق کن‌های دولتی در بنزهای آخرین مدل و روابط خارجی رو به شکوفایی و دعوت از دلارها و یوروهای سرنوشت سازو کار آفرین دیگر سکه محمد مایلی‌کهن و مایلی کهن‌ها از رونق افتاده... این روزگار دیگر جایی برای دعوا کردن و دعوا راه انداختن ندارد که دوره ، دوره تنش زدایی است و در چنین روزگاری آدمی که حتی از کنار زمین فوتبال هم سکویی می‌سازد برای نکوداشت دوران احمدی‌نژاد البته جایگاهی نخواهد داشت. محمد مایلی‌کهن اخراجی تمام فصل‌های مربیگری این دهه پرآشوب یک‌بار دیگر به مانند هم صنفانش قاعده بازی را رعایت نمی‌کند و می‌گذارندش کنار.

این جماعت انگار یاد نمی‌گیرند تنها قاعده بازی‌شان- همان که می‌گفت همه قاعده‌ها را به هم بزن- دیگر کاربرد ندارد. روزگار این جماعت با این همه هیچ شباهت ندارد به حاج کاظم آژانس شیشه‌یی که او یاد گرفته بود کنار بیاید و در گوشه خیابان با ماشین قدیمی‌اش مسافرکشی کند و کار نداشته باشد به کار جماعت. امثال مایلی کهن اینگونه نیستند. رانت‌های دولتی به آنها می‌رسد. مثل حاج کاظم مسافرکشی نمی‌کنند چه آنقدر از اینجا و اینجا، در این مصلی و آن مصلی تیم دولتی جسته‌اند که بس‌شان باشد.

از فولاد و سایپا و صبا و پیکان و تیم‌های دیگر کم نگرفته‌اند که مدتی حاشیه نشینی سخت‌شان باشد. آنچه سخت‌شان است کامروایی آقا قلدره و گروهبان قندلی‌هاست که برای خودشان در دشت بی‌کلانتر فوتبال ایرانی می‌تازند و پیش می‌روند و دیگر نه انگار که انگار... از همین روست که واپسین شانس و آخرین صله دوران محمود را سکه وار خرج ماشین قماری می‌کنند که تا به امروز به یک‌بار هم در آن برنده نشده‌اند. ژتون را خرج می‌کنند تا برای آخرین بار گلوله‌یی بخرند و آقا قلدره را هدف قرار دهند غافل از اینکه تیر مشقی است. حالا ژتون تمام شده. آقای معترض را از کلوپ بیرون می‌کنند. دیگر هم جایی نیست که به او ژتونی بدهد برای بازگشت به میز بازی. باید بنشیند بیرون و برای آرام کردن دل خود آژانس شیشه‌یی را ببیند و خودش را حاج کاظم جا بزند اما نشنود که رضا کیانیان دارد توی صورتش فریاد می‌کند: دهه‌ات گذشته مربی!

هومن جعفری