ووشو ورزشی به بلندای تاریخ

قدمت ووشو در کشور چین به زمان های بسیار دور که اولین صورت های اجتماعات بشری در جوامع اولیه به وجود آمدند, باز می گردد در آن زمان به منظور حفظ سلامتی, درمان بیماری ها, افزایش بنیه جسمانی و طول عمر و تعلیم مهارت های نظامی به افراد جامعه, حرکاتی ابداع گردید که بسط و گسترش آن در طول دوره های مختلف به ورزش ووشوی امروزی بدل شده است

قدمت ووشو در کشور چین به زمان‌های بسیار دور که اولین صورت‌های اجتماعات بشری در جوامع اولیه به‌وجود آمدند، باز می‌گردد. در آن زمان به‌منظور حفظ سلامتی، درمان بیماری‌ها، افزایش بنیه جسمانی و طول عمر و تعلیم مهارت‌های نظامی به افراد جامعه، حرکاتی ابداع گردید که بسط و گسترش آن در طول دوره‌های مختلف به ورزش ووشوی امروزی بدل شده است.

در حدود پنج قرن پیش از میلاد، یک راهب هندی به نام ”بود هیدهارما“ که با نام‌های ”تامو“ و ”داروما تائیشی“ هم از او یاد می‌شود، به قصد اشاعه تعلیمات مذهبی از هند راهی چین شد و در معبدی به نام شائولین به تعلیم و تربیت راهبان آن پرداخت.

تعالیم وی شامل مجموعه‌ای از تمرین‌های پرهیزگاری و قواعد خشک انضباطی بود که به واسطه وضعیت جسمانی ضعیف، پیروان او طاقت تحمل آموزش‌های وی را نداشته و به‌تدریج دچار ضعف و بی‌حالی می‌شدند. از این‌رو تامو حرکاتی را برای تقویت بنیه جسمانی شاگردان خود ابداع نمود که به ۱۸ ”حرکت دست لوهان“ معروف شد. این حرکات به‌تدریج گسترش یافته و پایه و اساس سبک‌های ووشو را تشکیل دادند.

در طی قرون ۱۴ تا ۱۶ میلادی چهره‌های برجسته‌ای از ورزش‌های رزمی در معبد شائولین گرد هم آمدند و سبک‌های اصلی ووشو را به تقلید از حرکات حیواناتی چون پلنگ، درنا، مار، ببر و اژدها به‌وجود آوردند. لیکن امپراتور وقت که به‌تدریج از فعالیت‌های ساکنان این معبد دچار ترس و نگرانی شده و معبد را تهدیدی برای حکومت خود می‌دید، فرمان انهدام و به آتش کشیدن معبد شائولین را صادر کرد. در لشکرکشی امپراتور برای انهدام معبد، فقط تعداد اندکی از افراد توانستند از مهلکه جان سال به‌ دربرند. این واقعه تلخ موجب انتشار و اشاعه ورزش‌های رزمی معبد شائولین که تا آن زمان محفوظ و مخفی مانده بود به سایر نقاط کشور چین گردید. هرچند امپراتوران برخی از سلسله‌های حاکم بر چین تمرین‌های ورزش‌های رزمی را خطری برای حکومت خود قلمداد نموده و انجام آن را ممنوع اعلام کرده بودند ولی امپراتورانی هم بودند که به علت علاقمندی به این تمرین‌ها موجبات ترویج آن را فراهم کردند.

در دوران سلسله‌های شانگ (shang) و ژو (Zhou) حرکاتی از ووشو به‌وجود آمد که برای آموزش سربازان استفاده می‌شد و همه ساله در پائیز و بهار مسابقه‌های خاصی به نام جیائو برای انتخاب سربازان نمونه و اعطای عناوین افتخاری برگزار می‌شد.

با ایجاد کاربرد نظامی برای ووشو، رفته رفته حرکات رزمی با شمشیر، نیزه و چوب به‌وجود آمد. ظهور گروه‌های نمایش خیابانی به نام لوکی (Luqi) که از طریق نمایش حرکات رزمی امرار معاش می‌کردند، خود باعث گسترش بیشتر ووشو گردید. دوران سلطنت سلسله‌های کینگ (Qing) و مینگ (Ming) را می‌توان عصر شکوفائی ووشو به شمار آورد.

در طی سال‌های ۱۹۱۲ تا ۱۹۴۹ سازمان‌های بسیاری در چین برای ووشو تشکیل شدند مثل انجمن هنرمندان رزمی و انجمن تربیت بدنی و ... که در گسترش ووشو نقش مهمی را ایفا کردند.

در سال ۱۹۵۶ انجمن ووشوی چین در پکن تشکیل شد که با اشاعه حرکاتی چون فرم ساده شده تای‌ چی چوان، چانگ چوان، حرکت شمشیر پهن و باریک، نیزه و چوب در سطوح مبتدی، متوسط و عالی در بهبود همگانی شدن ورزش ووشو کمک شایانی کرد. در سال ۱۹۵۸ نخستین پیش‌نویس قوانین مسابقه‌های ووشو توسط کمیسیون ورزش و تربیت بدنی ایالتی گردآوری و تنظیم شد. با راهنمائی‌های همین کمیسیون و انجمن ووشوی چین، انجمن‌ها، اتحادیه‌ها، مدارس ووشو، انجمن‌های تحقیقاتی، تیم‌های آماتوری و حرفه‌ای در مراکز آموزشی، محلات، شهرها و ایالات تشکیل شدند که شبکه عظیمی از فعالیت‌های جمعی ووشو در برخی از کالج‌ها و دانشگاه‌ها تشکیل شدند و در برخی از مؤسسه‌های تربیت‌ بدنی، رشته تخصصی ووشو در مقطع لیسانس و فوق‌ لیسانس دایر گردید.

در سال ۱۹۸۴ درجه استادی ووشو توسط مجلس ایالتی تعیین شد. با تصویب دولت چین در سال ۱۹۸۶ انستیتو تحقیقات ووشوی چین تشکیل و به‌عنوان عالی‌ترین مرجع هدایت تحقیقات فنی و آکادمیک در زمینه ووشو را برعهده گرفت. دولت چین با برپائی تورنمنت‌های متعدد بین‌المللی، ورزش سنتی خود را هرچه بیشتر به جهانیان معرفی کرد و در سال ۱۹۸۷ با تشکیل فدراسیون آسیائی ووشو (WFA)، نخستین دوره مسابقه‌های آسیائی ووشو در یوکوهاما ژاپن برگزار شد. دومین دوره مسابقه‌های آسیائی ووشو در سال ۱۹۸۹ در هنگ‌کنگ برگزار شد و در سال ۱۹۹۰ این ورزش در برنامه بازی‌های آسیائی قرار گرفت. با تأسیس فدراسیون جهانی ووشو (IWUF) اولین دوره مسابقه‌های جهانی این ورزش در سال ۱۹۹۱ برگزار شد.

● ورزش ووشو در ایران

ورزش ووشو نخستین بار توسط استاد حسین داودی‌پناه (داداشی) یکی از اساتید پرسابقه هنرهای رزمی، در ایران معرفی شد. استاد داداشی که در دهه ۵۰ شمسی به آموزش کونگ فوتوآ در دانشگاه تهران اشتغال داشتند پس از آشنا شدن با یک دانشجوی چینی اطلاعات جالب توجهی از کونگ‌ فوی چینی (ووشو) به‌دست آوردند و پس از ممارست فراوان موفق به کسب مهارت‌های لازم و در کنار آن آموزش علاقمندان شدند. نخستین بار در سال ۱۳۶۶ پس از اجرای مراسمی در حضور نمایندگان تربیت بدنی استان تهران و نمایندگانی از دو هیئت رزمی تهران، برای اولین بار در کشور مجوز فعالیت در رشته‌ هنرهای رزمی ”تای‌ چی چوآن“ و دفاع شخصی به مربیگری استاد داداشی از طرف اداره کل تربیت بدنی استان تهران صادر شد. در همین سال انجمن تای چی چوآن و دفاع شخصی توسط ایشان تأسیس و آغاز به فعالیت نمود. در سال ۱۳۷۰ اولین دوره مسابقات تای چی چوآن قهرمانی کشور در شهرستان ساری برگزار گردید و در همین سال ایران به عضویت فدراسیون جهانی ووشو (IWF) درآمد. در سال ۱۳۷۱ هم ایران با اکثریت آرا به جمع اعضاء فدراسیون آسیائی ووشو (WFA) پیوست و چندی بعد در فستیوال جهانی ووشو شانگهای در کشور چین شرکت نمود که استاد داداشی موفق به دریافت مدال طلا در اجرای فرم استاندارد تای چی چوآن شد.

با جلب نظر مسئولان سازمان تربیت بدنی در سال ۱۳۷۲ کمیته ورزش‌های رزمی تشکیل شد که سال بعد به فدراسیون ورزش‌های رزمی ارتقاء یافت. رشته ورزشی ووشو به‌عنوان مهمترین هنر رزمی تحت پوشش این فدراسیون به مسابقات جهانی و آسیائی اعزام و به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت. در رقابت‌های جهانی ۱۹۹۷ که در رم برگزار شد تیم سانشو (مبارزه)ایران توسط سید علی میرمیران در دسته ۹۰+ کیلوگرم و حسین اوجاقی در دسته منهای ۷۵ کیلوگرم به مدال طلای جهان دست یافت. موفقیتی که در سال‌های بعد هم ادامه یافت. در بازی‌های آسیائی ۲۰۰۲ حسین اوجاقی موفق به کسب نشان طلا شد تا جایگاه ورزش ووشو به‌عنوان یکی از رشته‌های پرطرفدار و افتخارآفرین بیش از پیش تثبیت شود. با تلاش علاقمندان به این رشته، فدراسیون ووشو جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۳ به‌عنوان فدراسیونی مستقل تشکیل شد و بهزاد کتیرائی عنوان اولین رئیس این فدراسیون را به‌دست آورد.