تاریخچه چوگان

یكی از مشكلات چوگان قد نسبتا بلند اسبهای موجود بود كه آرژانتینی ها با پرورش دادن پونی هائی با ارتفاع مناسب این معزل را مرتفع کرده وبه تدریج خود نیز بعنوان یكی از مدعیان این رشته در آمدند

آغاز و سرمنشاء پیدایش این ورزش به عهد باستان تعلق دارد . طبق اسناد تاریخی این ورزش از ۵۲۵ سال قبل از میلاد مسیح تا كنون دارای قدمت می باشد.

بر اساس تحقیقات و مطالعات انجام شده ، مهد و زادگاه این ورزش ایران باستان می باشد ونام چوگان نیز از آن دوران به یادگار مانده است.

به مرور و چرخش زمان ، این ورزش به سایر ممالك نیز شناسانده شد ، از جمله این كشورها ، شبه قاره هند می باشد كه در مناطق Assam , Manipur این ورزش رایج بوده است.

در زمان سلطه انگلستان بر شبه قاره هند ، این كشور بعنوان یكی از محلهای نكهداری اسبهای چوگان ومركز برگزاری این مسابقات بود و این روند تا شروع جنگ جهانی ادامه داشت .

در این میان یكی از مشكلات چوگان قد نسبتا بلند اسبهای موجود بود كه آرژانتینی ها با پرورش دادن پونی هائی با ارتفاع مناسب این معزل را مرتفع کرده وبه تدریج خود نیز بعنوان یكی از مدعیان این رشته در آمدند .

● مشخصه های زمین چوگان

ابعاد زمین چوگان به شرح زیر است :

- طول : ۲۷۴ متر.

- عرض : ۱۴۶ متر .

( البته در كشور آمریكا و آرژانتین این ابعاد كمی از استاندارد رایج بزرگتر می باشد ).

- طول دروازه : ۷ متر .

مدت زمان مسابقه: یك دوره بازی چوگان به ۶ قسمت زمانی ( چوکه ) كه هر كدام ۷ دقیقه می باشد نقسیم می شود .البته این استاندارد مربوط به كشور انگلستان می باشد ولی در آرژانتین و آمریكا این مدت زمانی به هشت قسمت تقسیم شده و بین هر چوكه استراحتی معادل۳ دقیقه و بین دو نیمه ۵ دقیقه در نظر گرفته می شود.

اسبهای چوگان: در ورزش چوگان معمولا از اسبهای كوتاه قد استفاده می شود ، بدین منظور پونی ها از جایگاه ویژه ای برخوردارند و در یك بازی معمولا از یك اسب حداكثر در دو چوكه استفاده می شود ، البته باید بین آنها یك چوكه استراحت به اسب داده شود و سپس چوكه دوم خود را آغاز کند.

خلاصه ای از قوانین ورزش چوگان: پایه گذار این قوانین در سه كشور انگلستان ، آمریكا و آرژانتین به ترتیب Harlingham club ، انجمن چوگان آمریكا و انجمن چوگان آرژانتین می باشند كه همگی آنها در مبنا و اصول اولیه مشترك می باشند و فرق چندانی با هم ندارند.

● خطاهای ورزش چوگان:

۱- قطع مسیر سواركاری كه در طول مسیر خود در حال گوی زدن است و با این حركت حریف را به مخاطره بیاندازد.

۲- ضربه زدن از جهت مخالف.

۳- سواركاری و یا زدن ضربه به شكلی خطرناك كه برای سایر سواركارها ایجاد خطر نماید.

● انواع جریمه های بازی چوگان:

۱- احتساب یك گل برای تیم مقابل درصورت برخورد خطرناك و یا خطای عمد در نزدیكی دروازه.

۲- زدن یك ضربه آزاد از فاصله ۲۷ متری در جهت مخالف دروازه و قرار گرفتن مدافعین در پشت خط دروازه و قابل به ذكر است كه زمانی مدافعین حق دخالت دارند كه ضربه زده شود.

۳- زدن یك ضربه آزاد از فاصله ۳۶ متری با همان شرایط.

۴- زدن یك ضربه آزاد از فاصله ۵۴ متری با این شرایط كه هیچ مدافعی تا فاصله ۲۷ متری نقطه زدن توپ نباید قرارداشته باشد.

۵- زدن یك ضربه آزاد از وسط زمین بدون وجود قانونی مانند آفساید و … مانند فوتبال .

۶- زدن یك ضربه آزاد از محل وقوع خطا كه در این شرایط هیچ مدافعی نباید تا فاصله ۲۷ متری از نقطه زدن ضربه قرار داشته باشد.

۷- كورنر مانند فوتبال وجود ندارد ولی حركتی مشابه به شكل زیر انجام می گیرد : یك ضربه آزاد از فاصله ۵۴ متری دروازه به این شرط كه مدافعین در فاصله ۲۷ متری از زدن ضربه قرارداشته باشند.

داوری در چوگان : بازی چوگان توسط دو سر داور و یك داور قضاوت می شود كه سرداورها برای اینكه در كم و كیف بازی قرار داشته باشند سوار بر اسب می باشند در صورت توافق بین كاپیتانهای تیمها می تواندقضاوت را به دو سرداور واگذار کرد ولی اگر داور سوم حضور داشته باشد حكم قطعی در صورت عدم توافق دو داور در تصمیم گیری ، به عهده اوست.

چیدمان بازیكنان در چوگان :رایجترین آرایش یك تیم چوگان بدین قرار است كه ۲ نفر در خط حمله ، یك نفر هافبك و یك نفر نیز در موقعیت بك قرار دارد كه با توجه به تاكتیك تیمی این چیدمان قابل تغییر می باشد.

شروع مسابقه چوگان : در ابتدای شروع مسابقه ، هر دو تیم در میانه زمین و پشت خط میانی صف آرائی کرده و چیدمان مخصوص بخود را می گیرند و سپس داور توپ را از فاصله ۶/۴ متری به میان آنها پرتاب می کند و سپس بازی با تصاحب توپ از طرف یكی از دو تیم شروع می شود.

توقف بازی و شرایط خاص نگهداشتن بازی : توقف مسابقه چوگان در شرایط معمولی فقط در زمان پایان یك چوكه و آنهم به دستور داور جهت استراحت و تعویض اسبها صورت می گیرد ولی اگر در میان یك چوكه یكی از اتفاقات زیر رخ دهد داور می تواند دستور توقف بازی را صادر نماید:

- زمین خوردن یكی از اسبها در حین مسابقه.

- مصدوم شدن یك اسب بر اثر سانحه و یا اتفاقی غیر مترقبه برای یكی از اسبها.

- قابل به ذكر است كه در صورت زمین خوردن سوار كار از اسب بطوری كه اتفاق جدی برای سواركار رخ نداده باشد ، بازی همچنان ادامه خواهد داشت.

نحوه ثبت امتیازات در مسابقه چوگان : زمانی یك امتیاز برای تیمی ثبت می شود كه توپ از خط دروازه آشكارا گذشته باشد و داور نیز صحت آن را تصدیق نماید ، در صورتیكه توپ به قسمت فوقانی دروازه برخورد کند ثبت امتیاز مشروط به تائیدیه داورخواهد بود.

● وسائل ضروری اسب و سوار در حین مسابقه چوگان:

۱- بانداژ و یا بوت برای حفاظت چهار ساق اسب بمنظور عدم برخورد ضربات توپ و یا عصای (چوب) چوگان به ساقها و تامین امنیت سلامت اسب

۲- انتخاب دهنه (لگام) مناسب از دسته Pelham و یا دو دست جلو جهت كنترل هرچه بهتر اسب در حین مسابقه

۳- تعلیمی ثابت .

وسائل ضروری سواركار :

۱- كلاه ایمنی مخصوص چوگان .

۲- دستكش .

۳- شلاق چوگان كه اندازه آن تقریبا معادل ۱۰۶ سانتیمتر می باشد و علت آن نیز سهولت استفاده از آن حین مسابقه است .

۴- چكمه سواركاری بدون بند .

اندازه عصای (چوب) چوگان و توپ چوگان : چوب چوگان دارای طولی معادل ۱۲۹ سانتیمتر می باشد كه انتهای آن بصورت استوانه ای است و معمولا برای ساخت آن ا ز امبو یا چوبهای سبك و مقاومی همچون چوب درخت خرمالو استفاده می گردد .

اندازه قطر توپ حدود ۲۵/۸ سانتیمتر است و در حدود ۱۴۱-۱۲۷ گرم وزن دارد ، جنس توپ نیز از چوب بید و یا بامبو می باشد كه در شرایط بازی های تمرینی از نوع پلاستیكی و فومی آن هم تفاده می شود.